رساله معنویت برای کودکان با تکیه بر آراء امام خمینی(ره) دفاع شد

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، رساله برای دریافت درجه دکترا در رشته عرفان اسلامی با عنوان معنویت برای کودکان با تکیه بر آراء امام خمینی(ره) توسط دانشجو مریم داورنیا به راهنمایی دکتر هادی وکیلی و مشاوره های دکتر فاطمه طباطبائی و دکتر زینب برخورداری در پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی دفاع شد.

این رساله به تعریف معنویت کودکانه و ویژگیهایی معنویت‌‌برای کودکان مبتنی بر آرا عرفانی امام خمینی  می پردازد. با توجه به بحران های متعدد اجتماعی وفرهنگی از جمله بحران معنویت شاید بتوان بحران معنویت را از مهمترین بحران های انسان در دوران معاصر دانست.

عصر حاضر عصر پیشرفت تکنولوژی های بیشمار است با وجود این انسان روزگار ما از تکامل تکنولوژی ورفاه اجتماعی ناشی از آن خرسند است، اما دل نگران معضلات بی اخلاقی و بی معنایی است.

امروزه شعار معنویت وارائه راهکارهای معنوی برای داشتن یک زتدگی سالم وارام رو به گسترش وفزونی است. بر همین اساس رسالت متولیان امر تعلیم و تربیت ارائه راهکارهای  معنوی مبتنی بر آموزه های دینی و عرفانی است.

در چکیده این پایان نامه آمده است: توجه به بعد روحانی انسانی و تلاش در جهت شکوفا شدنِ آن مقوله ای است که با عنوان معنویت از آن یاد می گردد. رشد و پرورش معنویت انسانی به خصوص در دوران کودکی، آنهم در دنیایی که طوفان فناوری، ارتباطات، تکثر آراء و تشتت افکار از هر سو آن را تهدید می کند، شرط تحقق سلامت روانی است. روانشناسان در روند تربیت معنوی کودک، بر دو مولفه بنیادی تاکید کرده اند که عبارتند از: هوش معنوی، هوش اخلاقی(فضیلت).

حضرت امام معنویت را توجه ارادی به عالَم معنا دانسته اند که دارای مراتب است و برای نیل به مقام انسان کامل صورت می پذیرد. تربیت معنوی از منظر این دو حکیم تربیتی توحیدی است که متربی، مربی و تربیت سه ضلع آن را تشکیل می دهند. در نگاه امام ، علاوه بر مربی و متربی، مولفه های اساسی دیگری نیز در تربیت معنوی کودک وجود دارد که عبارتند از فطرت، تفکر، اراده، و اعتدال. ایشان تربیّت معنوی کودک را توجه دادن کودک به عالم معنا در جهت به فعلیت رساندن ابعاد فطری و معنوی وجودش با هدف نیل به غایت نهایی می دانند و رسیدن به این امر را هم ناشی از اراده انسان پس از تولد و هم حاصل تاثیر احوالات والدین در پیش از تولد تلقی می کنند.

اصول و مبانی معنویت برای کودکان از دیدگاه  امام خمینی(ره)

هر تعریفی بر اصول و مبانی استوار است. با پژوهش های انجام شده تعاریف معنویت و معنویت برای کودکان، از دیدگاه دو عارف بزرگوار بیان شد. تعاریف بیان شده بر مبانی و اصولی استوار است که به تفکیک آورده می شود:

۱- تربیت معنوی ذومرحله است و موفقیت در هر مرحله منوط به موفقیت در مرحله قبلی است. این نکته موید ضرورت اجرای تربیت در دوران کودکی است. دوران کودکی مقدمه دوران بزرگسالی است و به طور طبیعی امتداد آن.

۲- تربیت معنوی بر بستر فطرت جاری می‌شود. با اصل قرار دادن فطری بودن گرایش به نیکی ها و خداپرستی، سعی در تربیت آنچه بالقوه در کودک وجود دارد، معنادار می شود. بر همین اساس تربیت معنوی کودک پرورش استعدادهای معنوی موجود در تمام کودکان است.

۳- دوران پیش از تشکیل نطفه نیز در تربیت معنوی کودک موثر است. یکی از مراحل تربیت معنوی که بشرط لا از اراده فرد(کودک) است، مربوط به قبل از تولد وی و در واقع زمینه ساز رشد معنوی به شرط اراده است.

۴- لزوم تربیت مربی از اصول اساسی و پیش‌نیاز اولیه تربیت معنوی است. مربی شامل والدین هم می‌شود. در واقع برمبنای منظومه معرفتی دو عارف بزرگوار مورد بررسی، بزرگترین تفاوت و تمایز تربیت معنوی در کودکان و بزرگسالان مربی و عملکرد اوست. مربی معنوی است که کودک را متوجه جهت معنوی می کند و او را در مسیر قرار می دهد. هرچند در مراحل بالای سلوک معنوی وجود مرشد و پیرطریق مدخلیت دارد اما در کودکی وجود مربی ضرورت می یابد. مربی از طریق فراهم نمودن بستر مناسب جهت پرورش کمالات و فضائل اخلاقی به عنوان جنود رحمان برای پاک ماندن فطرت الهی کودک و آشنا نمودن او با فضائل و کمالات و کمک به جهت به کار بستن و فعلیت رساندن استعدادهای فطری، گام برمی دارد. مربی در این مقام، نقش هدایتگری دارد و نه تعلیمی. شاید بتوان گفت مربی طریقیت در معنویت کودک دارد.

۵- تربیت معنوی در کودکی ماندگارتر و موثرتر است. ضمیر کودک چون لوح نانوشته ای است که هر آنچه بدان عرضه شود را می پذیرد. به سبب پاکی فطرت در دوران کودکی، نتیجه تربیت معنوی ماندگارتر است.

۶- هدف تربیت معنوی، تربیت انسان کامل و توجه به مقام خلیفه‌اللهی است. اگر در فردی صفات الهی تجلی یابد مقصود تربیت معنوی حاصل شده است. یکی از ملاک‌های ارزیابی تحقق تربیت معنوی، میزان متجلی شدن اسماء و صفات الهی در فرد است.

انتهای پیام/