مقید به استفاده از تجربیات بشری در روش شناسی هستیم

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از رسا، آیت الله علیرضا اعرافی رئیس شورای سیاستگذاری کتاب سال حوزه در هجدهمین همایش کتاب سال حوزه که ۷ بهمن ماه در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد، با اشاره تحقیق و نظریه پردازی و عرضه داشتن محصول به جامعه دینی به عنوان مسأله ای ضروری در جامعه حوزوی اظهار داشت: مهم تحقیق و پژوهش است و رتبه آوردن و یا نیاوردن زیاد تفاوتی ندارد و در این همایش از کسانی تقدیر می شود که نقش گسترده ای در تولید علم دارند.

وی افزود: اگر امروز نگاهی به سه دهه گذشته نسبت به پژوهش بیاندازیم با فهرست بلندی از ترقی و قوت ها مواجه می شویم چراکه اگرچه تولید فکر و اندیشه در حوزه وجود داشته ولی در دهه های اخیر بیشتر شاهد رشد در این مسأله هستیم که این نقاط قوت در ۳۰ شاخص مطرح شده نشان دهنده رشد علم و دانش پژوهش های حوزوی است.

مدیر حوزه های علمیه سراسر کشور ادامه داد: البته امروز شاهد کاستی های جدی هم در پژوهش حوزه هستیم و جشنواره هایی از این قبیل می تواند منصفانه قوت ها و ضعف ها و بیم و امیدها را نشان دهد تا بتوانیم تلاش خودمان را برای رشد قوت ها و اصلاح ضعف ها به کار بگیریم.

وی با بیان این که بدون تردید کاروان پژوهش در حوزه زنده و با نشاط است، عنوان کرد: امروز جوانان و نخبگان فراوانی از محضر اساتید بزرگ بهره می برند و ما همواره شاهد تولید علم هستیم و حجم تولید کتاب و مقاله هم در حوزه هم بالا است ولی ضرورت عمق روش شناسی اجتهادی در تحقیقات نوین نیز مطرح است و باید از آن شکل سنتی کمی خارج شود.

آیت الله اعرافی با تأکید بر این که وقتی وارد قلمروهای جدید می شویم شاهد خلأهایی هستیم، عنوان داشت: امروز پرسش ها و مسائل جدید در همه حوزه های دینی مطرح می شود که باید مبتنی بر روش اجتهادی و روش اصولی و عقلی جامع باشد که البته در تاریخ ما سابقه دارد.

وی افزود: البته روش شناسی های ما نیاز به استفاده از تجربه های بشر دارد، ولی تحقیقات امروزی ما آن طور که بایسته است بر پایه روش شناسی اجتهادی استوار نمی شود و مسأله دیگر این است که ما با آنکه معتقدیم باید تحقیقات سنتی در قلمرو فقه و اصول و همه علوم حوزوی با همان قوت سابق ادامه پیدا کند ولی نباید غافل باشیم که امروز هزاران سؤال و پرسش و صدها نیاز جدید در عرصه های مختلف اجتماعی و بین المللی وجود دارد که باید پاسخ داده شود.

رئیس شورای سیاستگذاری کتاب سال حوزه با بیان این که در معاونت پژوهش نیز همکاران ما به این مسأله توجه داشته اند، یادآور شد: ما وقتی به نیازهای بیرونی نگاه می کنیم حس می کنیم در حوزه های فقهی قلمروهای جدیدی وجود دارد که در مجموعه تحقیقات ما جایی پیدا نکرده است و درس های جدی خارج نیز به آن نپرداخته اند؛ امروز مسائل اقتصادی و بانکی که مراجع بزرگوار در آن صحبت های زیادی دارند و پرسش هایی در آن مطرح می شود نیاز به جواب های عمیق همراه با نظام مندی خاص دارد و این حوزویان هستند که باید تولیدات متقن و محکمی در این زمینه داشته باشند.

وی اضافه کرد: نکته دیگر و ضرورت سوم آن است که ما باید از نظامات و نقشه جامع علمی در پژوهش حوزه برخوردار باشیم و همچنین راهبری علوم انسانی و اسلامی نیز ضروری است، هرچند ما انجمن ها و مراکز علمی خوبی داریم ولی همه اینها باید یک سامان جدیدی پیدا کند، چراکه ما در هریک از قلمروهای علوم اسلامی نیاز به راهبری داریم که روش کار را نشان داده و قلمروهای جدید را علامت گذاری کند.

وی با بیان این که مسأله مقاله و مجله در دنیای امروز از اهمیت خاصی برخوردار است، یادآرو شد: امروز بیش از ۱۰۰ مجله علمی از مجموعه حوزه فعال است و ما می خواهیم مثل پایان نامه و کتاب، تمام مقالات و نشریات نیز رتبه بندی و ارزش گذاری شود، چراکه خیلی از مسائل علمی روز قابل انتشار در یک کتاب نیست.

آیت الله اعرافی در ادامه عنوان کرد: ما حوزه ای به نام حوزه آزاد داریم که از افتخارات حوزه علمیه ما است و در آن صدها درس خارج و فلسفی، رجالی و فقهی و اصولی توسط بزرگان ارائه می شود که باید تکیه گاه مهم برای تولید علم و اندیشه اسلامی باشد و تدابیر لازم برای اینکه از درون این حوزه عمیق بیرون بیاید ضرورت دارد.

وی با بیان این که رویکرد بین المللی نیز در پژوهش ها قابل توجه است، خاطرنشان کرد: آنچه در قم تولید می شود با بازار اسلامی و غیراسلامی جهانی فاصله زیادی دارد در حالی که قابل عرضه است، چراکه ادبیات و زبان تحقیق ما با آن نیاز فاصله گرفته است؛ ما اگر می گوییم در سال چندصد اثر علمی تولید می شود، انتظار می رود حداقل ۲۰ درصد آنها رنگ و لعاب بین المللی بگیرد و قابل عرضه در گفتمان جهانی و بین المللی شود.

رئیس شورای سیاستگذاری کتاب سال حوزه در پایان تأکید کرد: البته ما نیاز به رتبه بندی های دقیق مبتنی بر شاخص های اصیل حوزه داریم و ما نیز در حوزه علمیه سعی می کنیم برای فعال شدن جریانات علمی کار را تسهیل کنیم و یک نیاز سنجی جامع و راهبری اصلی کلیدی و ضروری را فراهم کنیم.

انتهای پیام/