مراتب نقد لیبرالیسم در اندیشه‌های سیاسی معاصر ایران

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، رساله دکتری «مراتب نقد لیبرالیسم در اندیشه‌های سیاسی معاصر ایران» توسط عبدالرحمن حسنی فر نگاشته شده است.

عماد افروغ، استاد راهنما و داوود مهدوی زادگان استاد مشاور این پایان‌نامه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بودند.

چکیده:

برخی از لیبرالیسم به عنوان «نظریه مدرن تمدن غرب» و به تعبیر دیگر «پارادایم عملی» در تمدن غرب در دوران معاصر اسم می برند. این اندیشه به کشورهای دیگر از جمله ایران به صورت واقعی و یا وارونه سرایت کرده است.
 برخی با آن همراه شدند و آنرا پذیرفتند و برخی با آن مقابله کردند و آنرا طرد و رد و یا نقد کردند. تبلور همراه‌کنندگان در ابتدای ورود، از لحاظ شکلی در اهمیت‌دادن به قانون و مشتقات آن مثل قانون اساسی و «پارلمان»، برابری، مساوات، تحقق حق رأی سیاسی، محدودکردن قدرت پادشاه و… بود .
مقابله‌کنندگان با قانون بشری، آزادی همه جانبه، برابری میان همه (مسلمان و غیرمسلمان)، «سکولاریسم» (جدایی دین از دنیا)، آزادی بیان گسترده و آزادی عقیده، مخالف بودند.
شیخ فضل الله نوری، محمد حسین نائینی، تقی ارانی، علی شریعتی، مرتضی مطهری و احمد فردید از جمله کسانی هستند که به ابعاد «لیبرالیسم»(مبانی، ارکان و نتایج) به نظر می آید دیگاه‌های انتقادی را مطرح می کنند.
از آنجا که مبنای این رساله در یک سطح، بررسی مراتب با عطف توجه به نقد است. در این رساله نقد، زمانی نقد است که معطوف به مبانی و نتایج موضوع مورد نظر باشد والا نقد به حساب نمی آید.
در این رساله مراتب یا سطح نقد آراء شیخ فضل الله نوری، محمد حسین نائینی، تقی ارانی، علی شریعتی، مرتضی مطهری و احمد فردید بر ابعاد(اصول، مبانی و نتایج) اندیشه «لیبرالیسم» ارائه می شود.
بررسی و ارزیابی این دیدگاه‌ها و آراء با توجه به مسأله بودن «لیبرالیسم» وتبلور آن در بحث «نزاع سنت و تجدد» در ایران، جامعه و متفکران را در موضع گیری مناسب تر نسبت به آن قرار می دهد.
روش این رساله توصیفی تحلیلی و عقلی استنباطی یا تحلیل محتوای کیفی با رویکرد اندیشه ای و نه تاریخی یا تاریخ اندیشه ای است.یافته ها در بررسی ها، حکایت از پرداختن بیشتر آراء اندیشمندان مورد بررسی به اصول «لیبرالیسم» است و نه مبانی و نتایج آن، لذا از لحاظ انتقادی بودن در سطح و مرتبه پایینی قرار دارند و البته این به معنای عدم نقد آنها در برخی جاها نیست.
انتهای پیام/