عدم باورمندی مدیران کلان اجرایی به علوم انسانی اسلامی

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، حجت الاسلام محمدجواد نوروزی عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به ویژگی های علوم انسانی اسلامی نسبت به علوم انسانی غربی یا سکولار گفت: ما معتقدیم اسلام منطبق با فطرت انسان است و دانش مبتنی بر آن که علوم انسانی اسلامی است، علمی واقع بینانه و مطابق با فطرت و حقیقت انسان است اما دانش علوم انسانی سکولار به دلیل اینکه دارای مبانی نادرستی است و مبتنی بر اومانیسم و سکولاریسم و ارزش های ناشی از مدرنیته است، تعریف دقیقی از انسان ندارد.

علوم انسانی غربی چون تعریف دقیقی از انسان ندارد، نتایج آن هم که فراورده های دانش علوم انسانی در شاخه های مختلف است به همان میزان نارساست

علوم انسانی غربی تعریف دقیقی از انسان ندارد

وی افزود: علوم انسانی غربی چون تعریف دقیقی از انسان ندارد، نتایج آن هم که فراورده های دانش علوم انسانی در شاخه های مختلف است به همان میزان نارساست. ما معتقدیم انسان موجود پیچیده ای است و نمی توان این ویژگی را با ابزارهای دانش بشری که در گذشته حاکمیت پوزیتیویسم بود و امروز رویکردهای هرمنوتیک و تفسیری است را تبیین و تفسیر کرد.

عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به موانع مختلف در مسیر ایجاد علوم انسانی اسلامی گفت: مهمترین مانع در این مسیر عدم ثبات مدیریت هاست. یعنی تغییر مدیریت های کلان در سطح نظام پژوهشی و آموزشی موجب شده است که بخشی از اقدامات مثبتی که انجام می شود، با تغییر مدیریت ها خنثی شود و دوباره از صفر آغاز شود.

وی ادامه داد: دیگر مانع در ایجاد علوم انسانی اسلامی عدم باورمندی مدیران کلان اجرایی به علوم انسانی اسلامی است زیرا این افراد اعتقادی به علوم انسانی اسلامی ندارند و براساس مبانی و اندیشه سکولار معتقدند دانش، اسلامی و غیراسلامی ندارد. بالطبع با حاکمیت چنین تفکری نمی توان به سمت تولید علوم انسانی اسلامی رفت.

نوروزی بیان کرد: گام نهادن در عرصه تولید علوم انسانی اسلامی امری زمان بر است و این گونه نیست که این امر به شکل فوری نتیجه دهد زیرا نیازمند سرمایه گذاری است. باید مجموعه ای از عوامل دست به دست هم بدهند تا تولید این علم به ثمر برسد.

وی با اشاره به راهکارهای رفع این موانع گفت: با توجه به آسیب ها می توان راهکارهای مناسبی را در نظر گرفت از جمله ثبات مدیریت و یا طراحی نهادهای فرا وزارتخانه ای که بتواند تولید علوم انسانی اسلامی را مدیریت کند. بخش دیگری از موانع بودجه ای هستند.

نوروزی در ادامه گفت: ما معتقدیم مهمترین مبنای انقلاب اسلامی فرهنگ اسلامی است و طبیعتا باید در حوزه فرهنگ و تولید علوم انسانی که مبنای راهبردهای استمرار انقلاب اسلامی است، اهتمام بیشتری داشته باشیم. اکنون چنین رویکردی حاکم نیست و می تواند برای تولید این علوم مشکل ساز باشد.

ما در عرصه تولید علوم انسانی اسلامی با فقدان پیشینه در گذشته انقلاب روبرو هستیم و کار پیچیده ای پیش رو داریم و نباید توقع داشته باشیم طی یک سال و پنج سال و۱۰ سال به نتیجه برسیم

گام های بلند درتولید نظریه در حوزه علم انسانی اسلامی

عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در پاسخ به این پرسش که لازمه شکل گیری یک علم ارائه نظریه است  اما چرا در تولید علوم انسانی اسلامی نظریه پردازی صورت نمی گیرد و یا محدود است، گفت: من معتقدم در تولید نظریه گام های مهمی را برداشتیم و این چنین نیست که دستمان خالی باشد اما به آنچه که انجام شده قانع نیستیم و توقع و مطالبه بیشتری داریم. ضمن اینکه باید ببینیم تعریف ما از نظریه پردازی چیست؟ اگر تعریف ما از نظریه آن قدر گسترده و پیچیده است که معتقد خواهیم بود بسیاری از نوآوریهایی که در جامعه ما با معیارهای پیچیده اتفاق افتاده است، نظریه پردازی نیست. در حالی که من این عقیده را قبول ندارم.

نوروزی اظهار کرد: اگر ما نظریه های تولید شده را با نظریه های غربی  مقایسه کنیم، در بسیاری از آنچه اتفاق افتاده نوآوری وجود دارد هرچند ممکن است که نظریه کلان و تغییر پارادایم رخ نداده باشد ولی نظریه های زیادی در این حوزه ارائه شده است.  

وی تصریح کرد: ما در عرصه تولید علوم انسانی اسلامی با فقدان پیشینه در گذشته انقلاب روبرو هستیم و کار پیچیده ای پیش رو داریم و نباید توقع داشته باشیم طی یک سال و پنج سال و ده سال به نتیجه برسیم. به تناسب زمان در جامعه به موفقیت هایی دست پیدا کردیم اما به آنها قانع نیستیم زیرا انتظار این بود که گام های بلندتری برداشته شود اما با وجود موانع دچار افت و خیز در مسیر شویم.

علوم انسانی اسلامی، فلسفه است

نوروزی در پاسخ به این سوال که علوم انسانی اسلامی فلسفه محسوب می شود یا نظریه؟ گفت: علوم انسانی اسلامی فلسفه است. این علوم واژه ای است که دانش های مختلف که در ذیل آن تعریف می شود را دربرمی گیرد مانند سیاست، اقتصاد و روانشناسی و …که هر کدام از این دانش ها را می توان از منظر فلسفی مورد تحلیلی قرار داد تا نظریه های فلسفی این دانش ها تولید شود و یا از منظر فقهی و یا دانش های دیگر به آن نگریسته شود.

وی اضافه کرد: هر کدام از این دانش ها فلسفه ای از علم را در خود دارند که به نوعی نگاه درجه دوم محسوب می شوند و در ذیل مطالعه گزاره های آن دانش از منظرهای مختلف دانش اسلامی مانند فقه، فلسفه، کلام و اخلاق  قرار می گیرند.

علوم انسانی اسلامی نرم افزار تمدن اسلامی است

نوروزی در پایان سخنانش با اشاره به ارتباط میان علوم انسانی اسلامی و تحقق تمدن نوین اسلامی گفت: لازمه ایجاد تمدن نوین اسلامی تولید علوم انسانی اسلامی است. علوم انسانی اسلامی نرم افزار تمدن اسلامی است زیرا بدون تولید در حوزه علوم انسانی اسلامی راه رفتن و حرکت به سمت تمدن نوین اسلامی ممکن نیست.

انتهای پیام/