تأثیر معرفت‌شناختی ارزش‌های اخلاقی بر علوم انسانی دستوری

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، حجت الاسلام والمسلیمن دکتر علی مصباح، عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در نخستین هم اندیشی منتخبی از اساتید برجسته علوم انسانی اسلامی که در مشهد برگزار شد به ارائه مطلب خود با  موضوع نقش ارزش اخلاقی در علوم انسانی پرداخت و با بیان اینکه در ابتدا لازم است تا دو واژه تعریف شود، گفت: واژه علوم انسانی، مجموعه علومی است که بر شناخت انسان، توصیف، تبیین و تفسیر پدیده های فردی و اجتماعی و جهت بخش به افعال و انفعالات انسانی می پردازد.
وی اضافه کرد: یک طبقه بندی وجود دارد که در آن همه علوم به توصیفی و دستوری تقسیم می شود.

وی افزود: علوم انسانی توصیفی، علومی هستند که به توصیف پدیده های انسانی و روابط علی و معلولی می پردازد. همچنین علوم انسانی دستوری، علومی هستند که انجام و ترک فعلی را توصیه و یا نهی می کنند و بین علوم توصیفی و دستوری میان صاحب نظران خلط شده است.
مصباح عنوان کرد: ارزش اخلاقی اصطلاحات مختلفی دارد و شامل نتیجه سنجش و ارزیابی می شود که خود دربردارنده هر آنچه که قابل ارزیابی است اعم از نظری و عملی، مثبت یا منفی می‌شود.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) افزود: یک پله پایین تر اصطلاح عام است: مطابق با معیار و اعم از نظری و عملی است و شامل گزاره‌های ناظر به همت ها، هنجارها و بایدها و نبایدها است.
وی عنوان کرد: علاوه بر این اصطلاح خاص، مطلوبیت برای انسان مانند ارزش اقتصادی، غذایی و هنری است و اصطلاح اخص مدنظر ما، مطلوبیت فعل اختیاری (ارزش اخلاقی) است.
حجت الاسلام مصباح در مورد منشا ارزش اخلاقی با بیان اینکه چند دیدگاه کلی در این زمینه وجود دارد، ابراز کرد: از جمله اینکه می گویند که اخلاق یا اموری ذوقی و ناشی از پذیرفتن فرد و جامعه است یا اموری قراردادی و ناشی از قرارداهای اجتماعی، اموری اعتباری محض و برخاسته از یک مرجع مقتدر که می تواند خدا، پارلمان یا دیکتاتوری باشد، ویا اموری واقعی هستند.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در مورد تأثیر علوم انسانی بر تشخیص ارزشهای اخلاقی ابراز کرد: در زمینه تاثیر علوم توصیفی بر شناخت ارزش های اخلاقی باید گفت که شناخت حقیقی انسان یا ماهیت یک پدیده، تبیین روابط علی و معلولی آن، یا تفسیر معنای آن از نظر فرد یا جامعه مورد مطالعه، موجب شناخت رابطه واقعی میان یک فعل اختیاری با سعادت حقیقی انسان می‌شود.

وی در همین زمینه اضافه کرد: این تاثیر در سطوح مختلف ارزش های اخلاقی اعم از عام و مطلق تا جزیی و نسبی وجود دارد.
مصباح ابراز کرد: شناخت حقیقی انسان، لازمه شناخت سعادت حقیقی او و مقدمه ضروری کشف ارزش های اخلاقی است، شناخت صحیح یک پدیده و علل و آثار آن برای شناخت رابطه آن با سعادت ضروری است.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در مورد تاثیر علوم دستوری بر شناخت ارزشهای اخلاقی نیز بیان کرد: توصیه های علوم دستوری موجب شناخت رابطه واقعی میان فعل اختیاری با سعادت حقیقی انسان می شود‌.
وی در ادامه همین مطلب افزود: در صورتی که دستورالعملها با روشهای صحیح از منابعی معتبر به دست آمده باشد که واقع نمایی آنها به اثبات رسیده، مانند احکامی که با روش متقن از منابع اصیل اسلامی استنباط شده اند، می‌توان رابطه واقعی فعل با سعادت حقیقی را از آنها کشف کرد.

انتهای پیام/