اسلامی‌شدن دانشگا‌ه‌ها؛ شرط تحقق تمدن‌ نوین

تحقق دانشگاه معیار اسلامی در بسیاری از بیانات و نوشته‌های حضرت امام خمینی(ره) قابل‌مشاهده است؛ به‌گونه‌ای که ایشان، دانشگاهیان را باعث سعادت یا بدبختی یک ملت معرفی می‌کنند. حضرت امام خمینی(ره) با اطلاع از آثار تحقق دانشگاه معیار اسلامی برای کشور، مسائلی همانند انقلاب فرهنگی، اسلامی سازی دانشگاه‌ها و همچنین وحدت حوزه و دانشگاه را مطرح کردند. در طول ۳۸ سال که از عمر انقلاب اسلامی می‌گذرد، اقدامات بسیاری برای تحقق دانشگاه اسلامی، وحدت حوزه و دانشگاه و نقش‌آفرینی دانشگاهیان در حفظ و تداوم انقلاب اسلامی صورت گرفته است که البته برداشت‌های مختلفی از میزان تحقق این آرمان‌ها وجود دارد ولی عمده صاحب‌نظران بر این باورند که هنوز با تحقق آرمان‌های حضرت امام(ره) درزمینه دانشگاه اسلامی فاصله بسیاری داریم و لازم است که موانع موجود در این زمینه برداشته شود. آنچه در ادامه می‌خوانید، بررسی این مسائل در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام‌ مجید قریشی، معاون فرهنگی و سیاسی نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها است.

 

*ابتدا بفرمائید حضرت امام خمینی(ره) چه دیدگاه‌هایی نسبت به دانشگاهیان داشتند و چه رسالتی برای دانشگاهیان قائل بودند؟

حضرت امام خمینی(ره) به لحاظ اینکه یک مرجع دینی و یک اسلام‌شناس بزرگ معاصر ما بودند، بادید وسیعی که به مباحث اسلامی داشتند، مسئله جایگاه مردم و یا به تعبیر امروز ما، مردم‌سالاری دینی را توانستند در میان جامعه ما نهادینه کنند. این اتفاق در نوع خود در انقلاب‌های جهان بی‌نظیر بود چون در هر انقلاب که در سایر نقاط جهان اتفاق افتاده بود، همه امور مملکت با میل رهبران آن انقلاب‌ها اداره می‌شد اما ایشان چنین اجازه‌ای ندادند و همه امور را به دست قانون سپردند و این مبنایی شد که کشور ما از آسیب‌های مختلفی همانند بی‌قانونی و تعدی به حقوق مردم رهایی پیدا کند و ایشان با این نگاه ژرفی که داشتند، توانستند انقلاب ما را بیمه کنند و ما امروزه بعد از ۳۸ سال این مردم‌سالاری را در کشور خودمان مشاهده می‌کنیم.

حضرت امام خمینی(ره) انقلاب را با یک نگاه جامع به همه اقشار توانستند به‌پیش ببرند و دانشگاهیان هم همان‌طور که در ایجاد انقلاب اسلامی مؤثر بودند، در پیشبرد و حفظ انقلاب و آرمان‌های آن‌هم مؤثر بوده و هستند؛ بنابراین از منظر امام خمینی(ره)، رسالت آن‌ها در ادامه کار این است که بتوانند با آگاهی دهی ‌به اساتید و سایر دانشجویان، کسانی را به مردم و معرفی کنند که کشور را با شاخص‌های دینی و اسلامی اداره کنند و این امر در ۳۸ سال گذشته بسیار مهم بوده و از این به بعد هم بسیار مهم خواهد بود و امیدواریم که دانشگاهیان همواره و همه عرصه‌ها بتوانند، با نگاه به آرمان‌های اسلامی و خط امام عزیز امت، کسانی را به جامعه معرفی کنند که اولاً دل‌بسته اصیل به اسلام باشند، آرمان‌های حضرت امام خمینی(ره) را به‌درستی بشناسند و به آن متعهد باشند، مشکلات جامعه را به‌درستی بشناسند و مقابله با ظلم و نگاه به درون را در خود نهادینه کرده باشند و اگر این معیارها از طرف دانشگاهیان ما و مخصوصاً در ایام انتخابات به جامعه القا شود، یقیناً جامعه ما از این گروه روشنفکر، بسیار بهره خواهد برد و مردم ما هم این مسائل را هم سریع‌تر خواهد پذیرفت.

 

*یکی از نکاتی که در سخنان و بیانات حضرت امام خمینی(ره) بسیار به چشم می‌خورد، مسئله دانشگاه اسلامی است. تلقی شما از بیانات حضرت امام درزمینهٔ دانشگاه اسلامی چیست و اکنون وضعیت اسلامی سازی دانشگاه‌‌ها در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، این است که اسلامی شدن دانشگاه‌ها، یک فرآیند طولانی است و ما اکنون در نیمه‌راه هستیم و امیدواریم باهمت مسئولان، در آینده نه‌چندان دور به این هدف برسیم. مسلماً تمدن ما درگرو اسلامی شدن دانشگاه‌های ماست و در این راستا لازم است، دانشگاهیان ما در کنار بها دادن به علومی که اکنون به مباحث تجربی و عقلانی بها می‌دهد، باید به مباحث وحیانی هم به همان اندازه بها دهند تا علم را از آسیب‌هایی که به آن گرفتارشده است، محفوظ بدارند. این راهی طولانی است و حضرت امام خمینی(ره) هم به‌خوبی‌ می‌دانستد که اسلامی شدن دانشگاه‌ها، کار بزرگی است و لذا همواره بر وظایف و رسالت دانشگاهیان در این زمینه تأکید داشتند و امیدواریم جوان‌ها و دانشگاهیان ما، به‌خوبی در این مسیر گام بردارند.
 

*یکی دیگر از تأکیداتی که حضرت امام خمینی(ره) در راستای اسلامی شدن دانشگاه‌ها مطرح کردند، مسئله وحدت حوزه و دانشگاه بود. شما تحقق وحدت حوزه و دانشگاه را تا چه اندازه در اسلامی شدن دانشگا‌‌ه‌ها مؤثر می‌دانید؟

ابتدا باید دانست که منظور از وحدت حوزه و دانشگاه، وحدت در هدف است؛ به‌گونه‌ای که هم حوزویان و هم‌دانشگاهیان، به‌درستی هدف‌های مشترکی را تعریف کرده و بتوانند با کمک به یکدیگر در آن راستا حرکت کنند. البته ما از ابتدای انقلاب اسلامی، پیشرفت‌های بسیاری در راستای تحقق وحدت حوزه و دانشگاه داشته‌ایم و آن غریبی حوزه‌های علمیه برای مجامع دانشگاهی بسیار کم شده است و حوزویان و دانشگاهیان به‌راحتی در کنار یکدیگر نشسته و صحبت‌های همدیگر را درک می‌کنند و به‌خوبی همکاری می‌کنند. البته هنوز در این زمینه با آن مقصدی که برای آن مشخص‌شده است فاصله‌داریم و جای کار بیشتری در این زمینه وجود دارد و امیدواریم این راه کوتاه شود و به‌درستی به دانشگاه معیار اسلامی دست پیدا کنیم.

 

*آیا مانعی بر سر راه همکاری مناسب حوزه و دانشگاه در شرایط کنونی وجود دارد؟

برخی مسائل فرهنگی، برخی تلقی‌ها و دست‌اندازی‌ها و وجود برخی خناسان که نمی‌خواهند همکاری واقعی حوزه و دانشگاه به‌خوبی پیش برود، وجود دارد که مانعی بر سر راه وحدت حوزه و دانشگاه است.

*به‌عنوان سؤال بعدی بفرمائید یکی دیگر از مباحثی که در ابتدای انقلاب در راستای اسلامی شدن دانشگاه مطرح شد، موضوع انقلاب فرهنگی بود، به نظر شما تا چه اندازه اهداف انقلاب فرهنگی محقق شده و ما تا چه اندازه توانسته‌ایم به علوم بومی و اسلامی دست پیدا کنیم؟

در این مورد هم در نیمه‌راه هستیم و فاصله بسیاری با تحقق آرمان‌های حضرت امام (ره) درزمینهٔ انقلاب فرهنگی در پیش داریم. هنوز آن وضعیت مطلوبی که باید محقق می‌شد، محقق نشده است و بیش از این تلاش مسئولان را برای تحقق اهداف انقلاب فرهنگی می‌طلبد؛ چون تحقق رسالت‌های انقلاب فرهنگی، موضوع بسیار مهمی است که قطعاً باید در راستای تحقق دانشگاه اسلامی پیگیری شود.

 

*به نظر شما چرا اهداف انقلاب فرهنگی هنوز به‌خوبی محقق نشده است؟

گاهی اوقات به دلیل فعالیت کُند برخی مدیران و مسئولان کشور، گاهی اوقات به دلیل نداشتن تلقی‌های مشترک و وجود تفاوت‌های نظری در این زمینه و عوامل متعدد دیگر، متأسفانه هنوز شاهد تحقق آن چیزی نیستیم که باید در دانشگاه‌ها محقق می‌شد.

انتهای پیام/