از جایگاه مهدویت به عنوان ابرگفتمان انقلاب اسلامی دور شده ایم

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از شبستان، دکتر سید مجید امامی، رئیس بنیاد نشر و پژوهش مسجد مقدس جمکران اظهار کرد: امروز رشد و حرکت ما در بهره گیری از «میوه درخت مهدویت» خوب نبوده و یا میوه های درخت مهدوی آن گونه که ما انتظار داشته ایم، نرسیده است. میوه های درخت فرهنگ مهدوی به عنوان یک زلال جاری، می توانست تمدن سازی و فرهنگ سازی ما را متحول کند. دلیل این عدم موفقیت نیز آن است که ما از جایگاه مهدویت به عنوان «ابرگفتمان انقلاب اسلامی» دور شده ایم.

وی افزود: این دور شدن یعنی ما مهدویت را در بهترین حالت، یکی از موضوعات سیاستگذاری ـ آن هم سیاستگذاری فرهنگی، دینی و مذهبی- دانسته ایم. به عنوان مثال گفتیم که باید بسیار مراقب بود و از شبهات و حملاتی که دشمن در حوزه باورهای آخرالزمانی و فرهنگ مهدوی ایجاد می کند، شبهه زدایی کرد؛ این درست است و ما این را می پذیریم، ولی این تنها کار یک بخش کوچک از حوزه های علمیه ما است.

مطالعات و ادبیات لازم برای تبدیل مهدویت به ابرگفتمان نظام نداریم

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام خاطر نشان کرد: آنچه که ما از آن غفلت کردیم این است که آیا برنامه توسعه ما، سازمان دهی نیروی ما،توسعه علم ما، چشم‌انداز نویسی و آینده‌پروری ما، ذیل ابرگفتمان مهدوی بوده است؟ یا چشم انداز ۱۴۰۴ به واقع ذیل ابرگفتمان مهدوی ترسیم شده است؟ البته به نحو اجمال و کلی بله؛ همین طور بوده است. اما آیا ما مطالعات و تحلیل ها و ادبیات کافی برای این که مهدویت را به ابر گفتمان سیاست گذاری و برنامه ریزی نظام، تبدیل کنیم داشته ایم؟ چه کسی متصدی مطالعات و ادبیات سازی در حوزه مهدویت بوده است؟

امامی افزود: ما نباید تنها حوزه های علمیه را، آن هم فقط بخشی از حوزه را متصدی این امر بدانیم. هرچند آنها در این زمینه تلاش بسیاری داشته اند. برگزاری همایش دکترین مهدویت، راه اندازی مرکز تخصصی مهدویت، راه اندازی موسسه موعود عصر و … در دو سه دهه اخیر و فعالیت هایی از این دست را نباید نادیده گرفت. همچنین بسیاری از نهادها، موسسات، گروه های مردم نهاد و انجمن های مردمی، دینی و هیئاتی که در این زمینه فعالیت می کنند از جمله کارهای انجام شده است. ولی علیرغم این همه تعدد مدعی و کُنشگر، ما یک دهم از آنچه را که «ادبیات ابرگفتمان مهدویت» نام می بریم را نداریم.

رییس بنیاد نشر و پژوهش مسجد جمکران در ادامه خاطرنشان کرد: ما امروز شاهد هستیم که در سینمای آخرالزمانی و فرا آخرالزمانی غرب این همه تعابیر مسیحی، یهودی، اگزیستنس، نهیلیستیک و … ورود پیدا می کند و ما آنها را مخرب ابرگفتمان مهدوی خود می دانیم؛ ولی به هر حال این ادبیات و مطالعات به نحو لجام گسیخته ای پشتیبانی می شود و به انجام می رسد. در حالی که ما تازه چند ماه است که نخستین سطح ۴ مهدویت را در قم راه اندازی کرده ایم و تازه می توانیم ادعا کنیم که یکی دو درس خارج مهدویت در حوزه علمیه اتفاق افتاده است.

*دانشنامه جهان اسلام در مدخل های مهدوی مرتبط با معارف آخرالزمانی، ناقص است

محقق و پژوهشگر مهدوی با اشاره به کمبودهای ما در این عرصه گفت: ما تازه می توانیم ادعا کنیم که نهادهای پرپتانسیلی مانند مسجد جمکران به پر کردن خلاءها و جاهای خالی در عرصه معارف ادبیات مهدوی ورود کرده اند و این نیز تنها در حد تاسیس و آغاز راه است و بیش از این چیزی نداریم. البته موسسات و نهادهای حوزوی دیگری نیز هستند از جمله موسسه بسیار قوی ای در نجف که زیر نظر آیت الله سیستانی فعالیت می کند و ریاست آن را امام جمعه رسمی نجف بر عهده دارد. اما امروز هنوز بسیاری از تراث ما در این رابطه احیا نشده است، ما هنوز نتوانسته ایم موسوعه امام مهدی (ع) مرحوم شهید سیدمحمد صدر را در حوزه ها بازخوانی کنیم؛ همین قدر بدانید که این موسوعه هنوز ترجمه نشده است.

امامی با توجه به خلاهای علمی در رابطه با فعالیت های مهدوی خاطرنشان کرد: البته دانشنامه امام مهدی (ع) توسط دارالحدیث نگاشته شده و برخی از احادیث را نیز آورده است اما به واقع این اثر هنوز جا نیفتاده است. در دانشنامه جهان اسلام شما چند مدخل مهدوی مرتبط با معارف آخرالزمانی را می بینید؟

*«عوام پنداری معارف مهدوی» و «مهدویت هراسی» دو معضل جدی پس از انقلاب

امامی در بخش دیگری از سخنان خود به دو معضل اساسی در این رابطه اشاره کرد و گفت: «عوام پنداری معارف مهدوی» و «مهدویت هراسی» که بسیاری از مسئولان، محققان، دانشگاهیان و حوزویان ما دچا آن هستند، مانع حصول ما به لبّ معارف مهدوی شده است.

محقق مهدوی تصریح کرد: من کتمان نمی کنم که یک جبهه بسیار معارض از جریان های نوظهور مهدوی، با دو شمشیر «خرافه» و «اباحه» ما را تهدید می کند. تاکید می کنم دو شمشیر «خرافه» و «اباحه». ما این مسئله را رد نمی کنیم.  اما گویا خودمان نیز باورمان شده که مهدویت یعنی خرافه و اباحه.

وی تاکید کرد: این مسئله بسیار بد است اما متاسفانه در سطح مسئولان کشور، در سطح محققان و پژوهشگران و حتی در سطح نخبگان کشور این مسئله وجود دارد و لازم است که بزرگان حوزه و دانشگاه در این زمینه وارد میدان شوند.

امامی افزود: من از این جهت واقعا دست برادرانی که همایش بین المللی دکترین مهدویت را می بوسم که با همه انتقاداتی که ممکن است به این گونه حرکات وارد باشد اما این کار را در دست گرفته اند. لااقل یک حرکت بزرگ ملی در این زمینه اتفاق می افتد. ولی ما می گوییم این یک صدم کاری که باید می شد، نیست و دوستان دست اندرکار نیز به این مسئله اقرار می کنند.

*«مهدویت هراسی» ناشی از یک «توهم» است

رییس بنیاد نشر و پژوهش مسجد مقدس جمکران در بخش دیگری از سخنان خود در رابطه با مهدویت هراسی و علل آن گفت: هر هراس بی پایه و اساسی ناشی از یک توهم است، ولی این توهم خود می تواند به واسطه برخی نشانه ها یا شبه نشانه ها باشد. به عنوان مثال انجمن حجتیه و فعالیت های آن در بدو انقلاب، باعث شد که بسیاری از نیروهای انقلابی علیرغم اینکه عملا مهدوی بودند ولی لسانا و به نحو تفصیل در حوزه مهدویت کار نکردند.

وی در ادامه به دلیل این عدم فعالیت اشاره رد و افزود: چرا که اگر وارد این حوزه می شدند توهم می شد که ذیل گفتمان حجتیه قرار گرفته اند. البته بخشی از این توهم نیز ممکن بود درست باشد؛ چرا که هنوز گفتمان مهدویت حضرت امام (ره) جا نیفتاده بود و اگر شما مهدویت گرایی می کردید زیر چتر گفتمانی حجتیه جای می گرفتید.

وی در همین رابطه خاطرنشان کرد: در همین نماز جمعه قم شاید تا اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ اگر کسی بعد از نماز، دعای سلامتی حضرت حجت (ع) را می خواند به اینکه تو حجتیه ای هستی متهم می شد. اما این گفتمان تغییر پیدا کرد و امروز به فضل الهی مهدویت ناب به شکلی غالب و مسلط شده است که کسی نمی تواند ادعا کند این گفتمان همان گفتمان انجمن حجتیه است.

امامی همچنین به برخی از اتفاقات دهه ۸۰ اشاره کرد و گفت: در اوایل دهه ۸۰ جریانی که به سطوح مقامات رسمی کشور و نظام هم رسید، یک زیاده روی ها یا سهوهایی را در بیان برخی معارف مهدوی انجام داد. نفس همین جریان به لحاظ مهدویت هراسی دوباره ما را به وضعیت دهه ۶۰ بازگرداند یعنی تصور می شود که هر مهدویتی همان گفتمان دهه ۶۰ است.

*مضرات تشیع انگلیسی بشدت در انحراف مهدویت ناب طی ۱۰ سال گذشته

این محقق و پژوهشگر مهدوی افزود: البته من تمام معارف مهدوی در این دوره را رد نمی کنم اما نحوه بیان و خویشتن پنداری آن را به شدت رد می کنم. بیان متشابهات در حوزه مهدویت نباید در دستور کار ما قرار گیرد و به همین دلیل ما به محض اینکه تلاش می کنیم مهدویت را در سطوح کلان نظام جمهوری اسلامی مطرح کنیم دوباره مهدویت هراسی پا می گیرد. البته نباید بر تحرک بزرگ دشمن و رقبای ایدئولوژیک انقلاب اسلامی در دنیای امروز نیز چشم بست.

وی تاکید کرد: جریان شیعه انگلیسی به شدت در به انحراف کشیدن مهدویت ناب در ۱۰ سال گذشته نقش داشته است. در نقطه مقابل آن جریان اسلام ناب که به فضل خدا بزرگترین حرکت آخرالزمان گرایانه عمومی در جهان اسلام یعنی اربعین را ذیل گفتمان خود دارد نیز فعالانه وارد عرصه شده است.

امامی خاطرنشان کرد: یکی از مخاطراتی که باعث شد مسجد مقدس جمکران از باب مهدویت وارد حوزه اربعین شود همین نکته بود که پیاده روی اربعین یک مانور سراسریِ اعلام انتظار قیام مابانهِ ضد قعود در عصر ما است. نباید از این ظرفیت غافل شد و نباید اجازه داد که جریان هایی مانند حجتیه نوین، شیخیه نوین و یا جریان شیرازی آن را به انحراف بکشانند.

انتهای پیام/