| امروز سه شنبه, ۲۹ اسفند , ۱۴۰۲ |
سرخط خبرها:

معرفی استاد؛


آیت‌الله علی‌رضا اعرافی

مجموعه پنج جلدی آرای تربیتی دانشمندان مسلمان، مسیر تاریخی اندیشه های تربیتی حدود سی متفکر و مربی اسلامی را در دوره اول ترسیم می نماید و چگونگی تأثیر آرای فلسفی یا باورهای دینی را بر دیدگاه های خاص تربیتی در اندیشه هر متفکر نمایان می سازد.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، علیرضا اعرافی در سال ۱۳۳۸ در شهر میبد، واقع در استان یزد به دنیا آمد. پدرش آیت‌الله محمد ابراهیم اعرافی از علمای مشهور آن دیار و از دوستان نزدیک روح‌الله خمینی بود که نقش بسزایی در بیداری مردم میبد و یزد ایفا کرد. وی سال‌ها قبل از انقلاب اسلامی نماز جمعه بر پا می‌کرد و خود، با سلاح در آن خطبه می‌خواند. مادرش نیز از فرزندان شیخ کاظم ملک افضلی اردکانی به‌شمار می‌آمد.
وی ریاست جامعه المصطفی(ص) العالمیه، ریاست حوزه علمیه سراسر کشورو امامت جمعه میبد و قم را برعهده دارد. شورای عالی حوزه علمیه قم در تیر ۱۳۹۵، اعرافی را با حفظ سمت ریاست جامعه المصطفی(ص) به‌عنوان مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور انتخاب کرد.
اعرافی تحصیلات کلاسیک خود را در دیار خود آغاز کرد. او پس از خواندن مقداری از دروس ادبیات، در سال ۱۳۴۹ به قم آمد و همان‌جا تحصیلات دوره ابتدایی خود را تکمیل کرد و همزمان دروس حوزه خود را آغاز نمود و به سرعت دروس دوره مقدمات و سطح را به پایان رسانید؛ به گونه‌ای که در سال ۱۳۵۶ به درس خارج راه یافت. او در طی این سال‌ها از شرکت در دروس فلسفی نیز بازنماند و آن دروس را نیز به حد کمال فرا گرفت و نیز در درس اخلاق استادان خود حضور جدی داشت.
او در ضمن تحصیل دروس حوزوی، زبان‌های عربی و انگلیسی را فراگرفت و از مطالعات در رشته‌های ریاضی و فلسفه غرب نیز بازنماند و بسیاری از کتب را که در آن روزگار در حوزه متداول نبود، فرا گرفت و در دوره تعلیم و تربیت دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (پژوهشگاه حوزه و دانشگاه) شرکت کرد و در تعطیلات به مباحثه تفسیر المیزان و شرح نهج‌البلاغه ابن ابی الحدید پرداخت.

سوابق :

    ریاست مرکز جهانی علوم اسلامی و عضویت در هیئت امنای آن
    ریاست پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
    مدیریت گروه علوم تربیتی مؤسسه امام خمینی
    معاونت پژوهشی حوزه علمیه قم
    ریاست هیئت امنای دانشکده علوم قرآنی میبد
    امام جمعه شهرستان میبد
    عضو شورای فرهنگ عمومی کشور

فعالیت‌هاى علمى و فرهنگى:

حجت ‏الاسلام و المسلمین اعرافى، در سالهاى عمر خود فعالیت‌هاى بسیارى را در زمینه علم و فرهنگ به انجام رسانده است. او بسیارى از کتب دوره سطح را بارها تدریس کرده و سالها به تدریس اسفار اربعه و خارج فقه قضا و تربیت (فقه التربیه) اشتغال داشته است. ویژگى تدریس او نوآورى و تطبیق مباحث موجود در کتب قدما با مبانى امروزین علوم است. او کتابهاى بسیارى در زمینه علوم تربیتى به چاپ رسانده است که از جمله آنان می‌توان به کتاب «فلسفه تعلیم و تربیت» اشاره کرد.

مسئولیت‌ها در عرصه علم و فرهنگ در گذشته و هم اکنون:

۱)ریاست مرکز جهانى علوم اسلامى و عضویت در هیئت امناى آن؛

۲) عضویت در شوراى فرهنگى – اجتماعى وزارت علوم، تحقیقات و فناورى؛

۳) عضویت در شوراى فرهنگ عمومى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى؛

۴) ریاست پژوهشکاه حوزه و دانشگاه قم؛

۵) مدیریت گروه علوم تربیتى مؤسسه امام خمینى (ره)؛

۶) عضویت در هیئت امناى مؤسسه بین المللى هدى؛

۷) معاونت پژوهشى حوزه علمیه قم؛

۸) ریاست هیئت امناى دانشکده علوم قرآنى میبد؛

۹) عضویت در کنگره دین پژوهان کشور؛

۱۰) مدیر مسؤولى فصلنامه‏‌هاى حوزه و دانشگاه، جستار اقتصادى و تربیت اسلامى؛

۱۱) عضویت در هیئت امناى دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم؛

۱۲) عضویت در شوراى پژوهشهاى علمى کشور؛

۱۳) عضویت در هیئت امناى مرکز جهانى و سازمان مدارس خارج از کشور

فعالیت‌هاى سیاسى

علیرضا اعرافى در سالهاى عمر خود تا به امروز در عرصه سیاست فعالیت‌هاى بسیارى را به منصه ظهور نهاده است. او که فرزند پدرى عالم و مجاهد بود همواره با نهضت امام(ره) همراه بود و در بسیارى از سمت‌هایى که پیش‏تر ذکر آنها گذشت، فعالیت‌هاى سیاسى نیز داشته و به تحقق آرمانهاى انقلاب کمک شایانى نموده است. او در سال ۱۳۷۱ با حکم مقام معظم رهبرى به امامت جمعه شهر میبد برگزیده شد.
علیرضا اعرافى در سالهاى دفاع مقدس، بارها در جبهه ‏ها حضور یافت و مشوّق رزمندگان اسلام بود او هم اکنون از اعضاى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است و به تدریس اشتغال دارد.

آثار:
کتاب:
آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن – جلد دوم

مجموعه پنج جلدی آرای تربیتی دانشمندان مسلمان، مسیر تاریخی اندیشه های تربیتی حدود سی متفکر و مربی اسلامی را در دوره اول یعنی از آغاز شکل گیری اندیشه اسلامی تا قبل از تماس با تحولات علمی و فنی غرب ترسیم می نماید و چگونگی تأثیر آرای فلسفی یا باورهای دینی را بر دیدگاه های خاص تربیتی در اندیشه هر متفکر نمایان می سازد. این مجموعه به روش توصیفی آرای برخی از متفکران برجسته را گزارش می‌دهد. متفکران انتخاب شده بر پایه ملاک هایی مانند برجستگی علمی و صاحب اثر مکتوب اخلاقی و تربیتی بودن، انتخاب شده است.

احکام تربیت فرزند
علیرضا اعرافی به عنوان فقیهی متخصص در عرصه تعلیم و تربیت با همکاری تعدادی از شاگردان خود به طراحی کلان پروژه «فقه تربیتی» پرداخته و کرسی درس خارج «فقه تربیتی» را در حوزه علمیه قم به بررسی احکام شرعی رفتارهای مربیان و متربیان اختصاص داده است. کتاب حاضر اقتباسی است از درس های مذکور و برداشتی است از ۹۰ جلسه درسی که در سال های ۸۷ تا ۸۹ ارائه شده است. این کتاب از سه فصل تشکیل شده است: کلیات، احکام فراساحتی تربیت فرزند، احکام ویژه ساحت های تربیتی

التصویر: دراسه فقهیه معاصره
«التصویر، دراسه فقهیه معاصره» که بر اساس تدریس حجت الاسلام والمسلمین علیرضا اعرافی، تحت عنوان «فقه و هنر» به قلم احمد عابدین زاده تقریر و از سوی زین العابدین شمس الدین به عربی برگردان شده، از سری بحث های فقه هنر است که در آن به بررسی فقهی کارهای هنری، تصویر، نقاشی و مجسمه سازی پرداخته شده است. بحث از هنر دامنه وسیعی دارد که فلسفه هنر و دانش هنر از جمله آنها هستند و یکی از مباحثی که پیرامون هنر می تواند مطرح شود، فقه هنر و بررسی احکام هنرهای گوناگون است.

الفلسفه؛ بحث فقهی فی دراسه الفلسفه
فلسفه ورزی و فلسفه آموزی اهمیت و سابقه دیرینی در اندیشه بشری دارد و مواضع گوناگونی در مورد آن اتحاذ شده است. اثر پیش رو در تلاش است تا از منظری فقهی به این بحث چالشی نظر افکند. فلسفه از دیربار موافقان و مخالفانی داشته و این موضع گیری ها معمولا با تکفیر و تحریم هایی همراه بوده است.
این پژوهش در صدد استخراج حکم فقهی فلسفه ورزی (اشتغال به فلسفه و تفکر فلسفی) و تعلیم و تعلم آن (فلسفه آموزی) و پیش از آن توجه به حکم فقهی تأملات عقلانی و نظری و روش قیاسی خارج از محدوده فلسفه های موجود است.

بررسی فقهی تعلیم و تعلم فلسفه
فلسفه ورزی و فلسفه آموزی اهمیت و سابقه دیرینی در اندیشه بشری دارد و مواضع گوناگونی در مورد آن اتحاذ شده است.
اثر پیش رو در تلاش است تا از منظری فقهی به این بحث چالشی نظر افکند. فلسفه از دیربار موافقان و مخالفانی داشته و این موضع گیری ها معمولا با تکفیر و تحریم هایی همراه بوده است. این پژوهش در صدد استخراج حکم فقهی فلسفه ورزی (اشتغال به فلسفه و تفکر فلسفی) و تعلیم و تعلم آن (فلسفه آموزی) و پیش از آن توجه به حکم فقهی تأملات عقلانی و نظری و روش قیاسی خارج از محدوده فلسفه های موجود است.

تربیت فرزند با رویکرد فقهی
هدایت فرایند تربیت ، ضرورتی است که دانش هایی چند، برای پاسخ گویی بدان به کار گرفته شده اند؛ اما در این میان ، دانشی که باعث حجیت گزاره های تأثیرگذار بر فرایند تربیت است، دانش اصیل و پویای «فقه» است، این دانش که در سیر تحول خود، در جدیدترین تحولات علمی خود، با تأسیس گرایش جدید «فقه تربیتی» داعیه دار تحقق این مطلوب شده است، کتاب حاضر، با طراحی نظام سوالات مطرح در تربیت فرزند، تلاش نموده است تا پاسخی نیمه استدلالی، به برخی از این سوالات ارائه دهد.

حوزه علمیه: (چیستی/ گذشته/ حال/ آینده)
این کتاب از چهار بخش تشکیل شده است که عبارتند از:
بخش اول چیستی حوزه علمیه نام دارد که از مباحثی چون تعریف و ماهیت حوزه علمیه، رسالت و کارکرد حوزه علمیه، تعاملات و ارتباطات حوزه علمیه بحث کرده است. از مباحث قابل اعتنای این بخش، بررسی نقش حوزه عملیه در تمدن سازی اسلامی و نقش فرهنگی و سیاسی و اجتماعی است.
بخش دوم به «گذشته حوزه علمیه» پرداخته و حاوی مباحثی است چون: سیر تحولات تاریخی حوزه های علمیه، سیر تحولات جغرافیایی حوزه ها و ویژگی های حوزه در طول تاریخ.

خورشید عاشورا
عاشورا که چون خورشیدی بر تارک تاریخ نورافشانی می کند، علاوه براین که دست مایه هنرمندان در خلق آثار هنری و ادبی بوده، مورد بحث و تحلیل عاقلانه اندیشمندان نیز قرار گرفته است. این حادثه عظیم که نقطه عطفی در تاریخ مقابل جبهه حق و باطل است، از زوایای مختلف شایسته بررسی و عبرت آموزی است. کتاب حاضر برگرفته از بیانات و آثار حضرت آیت الله اعرافی در طول سالیان متمادی به مناسبت های مختلف ایراد شده است.

درآمدی بر اجتهاد تمدن ساز
شاید بتوان «تمدن» را بزرگ ترین سازه مفهومی دانست که اندیشیدن بدان، در سپهر فکری هر اندیش ورزی نیست؛ اما ملاحظه آرمان های رهبران جامعه اسلامی و نیز نظر داشت افق ترسیم شده برای نظام اسلامی ایران، حکایت از دست یافتنی شدن «تمدن عظیم اسلامی» دارد. حرکت نظام اسلامی، برای تمدن سازی، آنگاه در راستای مبانی و اهداف اصیل اسلامی خواهد بود که پیگیری این هدف والا را با روش اجتهادی و رویکرد فقهی در دستور کار خود قرار دهد. «اجتهاد تمدن ساز» نرم افزار بنیادین برای نیل به «تمدن سازی اسلامی» است.

درآمدی بر تفسیر تربیتی
براستی گذشتگان ما نیز برای فهم و تفسیر یک متن جستجو و تلاشی درازدامن داشته اند؟ از چه زمانی و چرا در رابطه با تفسیر متون ادبی، مقدس و آنچه مربوط به انسان است پرسش های گسترده ای طرح و به بررسی آنها پرداخته شد؟ شاید انباشت دانسته های انسانی در تاریخ بشر و ایجاد گفتمان های فرهنگی متفاوت، باعث شد تا در دوره هایِ اخیرِ حیاتِ انسان در زمینه تفسیر یک متن کاوش هایی پی درپی به وجود آید و دنبال شود.

روش های تربیت
کتاب روش های تربیت، پس از مقدمه، در چهار فصل، سامان یافته است. هر فصل بررسی یکی از روش های تربیتی عدالت ورزی بین فرزندان، بازی، الزام واجبار و وفای به وعد را در دستور کار خود قرار داده است. لازم به ذکر است که هر چهار روش مورد بحث در این کتاب، از روش های فراساحتی هستند و ترتیب ذکر شده در کتاب، بر اساس گستردگی استفاده از هر روش در ساحت های مختلف تربیتی (از عام به خاص) است.

ضمیر ناخودآگاه در قرآن
«ضمیر ناخودآگاه» از مباحث مهم و مورد توجه در مجموعه علوم انسانی به ویژه در روان شناسی است که ردپای آن را در شاخه های مختلف می توان مشاهده کرد؛ با این توضیح که بحث از وجود لایه های نهان در وجود انسان با مباحث انسان شناختی و علم النفس فلسفی گره خورده و ممکن است در اندیشه عرفانی فلسفی و نیز سنت اسلامی به بحثی انتزاعی تبدیل و حداکثر به دایره نخبگانی اعم از فلاسفه، عارفان و اسلام شناسان محدود شده باشد؛ اما در منظومه علوم انسانی، این بحث در شاخه های مختلف علوم انسانی منعکس شده و مورد استفاده قرار گرفته است.

فقه تربیتی
از دیدگاه فقه اسلامی، رفتارهای آموزشی و تربیتی نیز مانند همه رفتارهای اختیاری مکلفان، حکمی شرعی دارد. فقه تربیتی با هدف تعیین احکام شرعی رفتارهای اختیاری مکلفان در عرصه تعلیم و تربیت، در تلاش است تا با استفاده از روش شناسی اجتهادی و استنباطی به این هدف دست یابد و علاوه بر گردآوری گزاره های مرتبط با حوزه تربیت با فقه موجود، با نگاهی تخصصی مسائل و پرسش های نوین تربیتی را از نظر شرع بررسی کند.

فقه هنر (مجسمه و نقاشی)

بحث از هنر دامنه وسیعی دارد که فلسفه هنر و دانش هنر از جمله آنها هستند و یکی از مباحثی که پیرامون هنر می تواند مطرح شود، فقه هنر و بررسی احکام هنرهای گوناگون است. بی شک، فقه جامعه اسلامی همه رفتارهای مکلفان از جمله رفتارهای هنری را شامل می شود و هر یک از کارهای هنری مشمول حکمی از احکام تکلیفی پنج گانه می شوند. این کتاب از چهار فصل تشکیل شده است که در فصل نخست تحت عنوان کلیات ضمن ارائه تاریخچه ای از موضوع به دیدگاه مذاهب مختلف اسلامی در این خصوص اشاره می شود.

قلمرو دین و گستره شریعت
شاید بتوان تمدن را بزرگترین مفهومی دانست که اندیشیدن بدان در سپهر فکری هر اندیش ورزی نیست اما ملاحضه آرمان های رهبران جامع اسلامی و نیز نظر داشت افق ترسیم شده برای نظام اسلامی ایران حکایت دست یافتنی شدن تمدن عظیم اسلامی را دارد. حرکت نظام اسلامی برای تمدن سازی آنگاه که در مبانی و اهداف اصیل اسلامی خواهد بود که پیگیری این هدف والا با روش اجتهادی و رویکرد فقهی در دستور کار خود قرار دهد.


قواعد فقهی – جلد اول: تسبیب، اعانه بر اثم، اعانه بر برّ
دستیابی به معارف و احکام دینی ، جز با پیمودن روش اجتهادی ممکن نیست و از سویی ، پیمودن مسیر اجتهاد و بهره­گیری از توان فقهی در تولید علم ، جز با در­ اختیار­داشتن مقدمات علمی لازم آن میسور نیست. در این میان ، قواعد فقهی به ­مثابه­ ی یکی از ابزارهای مهم در اختیار مجتهد ، جهت اعتبار بخشی به نتایج استنباطاتش می­باشد. کتاب حاضر تبیین و تحلیل سه قاعده مهم از قواعد فقهی با عناوین «تسبیب»، «اعانه بر اثم» و «اعانه بر برّ» را در بر دارد که کاربردی وسیع در فقه ­های تخصصی و استنباط احکام فقهی اجتماعی دارد.


کتاب نظریه: کتابی در عالی ترین سطح علم و تحقیق برای انتخاب و معرفی نظریه های برتر در عرصه علوم انسانی اسلامی
کتاب «نظریه» متکی به چاپ مقالاتی نظریه پردازانه است که این مقالات طی فرایندی چندمرحله ای توسط داوران برجسته و متخصص ارزیابی شده است. جلد اول این کتاب، شامل مقالاتی است که در نظریه پردازانه بودن آنها توافق نسبی وجود داشته و به اصطلاح نمره قبولی را از داوران گرفته اند. فقه تربیتی؛ نظریه ای نو و اصیل در تعلیم وتربیت اسلامی نوشته آیت الله اعرافی، نظریه تکاملی بانکداری اسلامی نوشته حجت الاسلام و المسلمین سیدعباس موسویان وغیره است.

مکاسب محرمه
مکاسب اثر خاتم المجتهدین شیخ مرتضی انصاری در طول سالیان متمادی مورد شرح و حاشیه نگاری فقهای شیعه قرار گرفته و این کتاب فقهی از زمان تالیف توسط شیخ انصاری تاکنون در مکتب تشیع محور بحث های خارج فقه حوزه علمیه بوده است. استاد علیرضا اعرافی طی هشت سال تحصیلی ( از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۳) علاوه بر ابداعات و نوآوری های در تدریس این کتاب در خلال مباحث مکاسب محرمه در نظم و تبویب نوع چهارم از انواع مکاسب محرمه (التکسب بالافعال المحرم) ساختاری بدیع را پیشنهاد و عرضه نموده است.

نظریه ترتب و خطابات قانونی
کتاب حاضر، درصدد بررسی این مساله است که در صورتِ تزاحمِ دو واجبِ مضیق که یکی مهم تر از دیگری است، اگر مکلف با عصیان واجب اهم، به واجبِ مهم (عبادی) اقدام نمود آیا نهی در عبادت، موجبِ فساد آن است؟ در پاسخ، سه نظریه ملاکات، ترتب و خطابات قانونی مطرح شده است که کتاب پیش رو به بررسی این نظریات اقدام کرده است. دانش اصول فقه به یکی از پررونق ترین علوم اسلامی در حوزه های علمیه به ویژه حوزه های شیعی تبدیل شده است .

نفاق شناسی
پژوهش حاضر به یکی از اساسی ترین و حساس ترین موضوعات مطرح در اسلام، یعنی نفاق می پردازد. این موضوع در متون اسلامی ریشه دارد و سابقه طولانی و جنجال برانگیز آن در تاریخ اسلام، قابل توجه است. طرح و بررسی این موضوع، به دلیل مطرح بودن در قرآن، سنت و نیز قرارگرفتن به صورت یک جریان عمیق در تاریخ مسلمانان، ضرورت دارد. نفاق شناسی و تجزیه و تحلیل بنیادها و ابعاد آن، به منزله بخشی از تاریخ و تحلیل جریانی است که سهم بسزای در شکست ها داشته است. هم چنین رویارویی انقلاب اسلامی با نفاق و منافقان در طیف های گوناگون …

وحدت حوزه و دانشگاه
در بخش نخست این کتاب با عنوان حوزه شامل تعریف و تاریخ تطور حوزه های علمیه شیعه، رسالت و وظایف حوزه، مزیت های تاریخی حوزه های شیعه که اشاره به سنت های آموزشی، اخلاقی و تربیتی دارد و همچنین مزیت های حوزه در دوره معاصر مورد تبیین قرار گرفته است. نویسنده کتاب که خود از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و از اساتید حوزه و دانشگاه است در بخش دوم این کتاب به آسیب شناسی حوزه معاصر با راه های برون رفت از این آسیب ها پرداخته است.
هرمنوتیک
«هرمنوتیک» قلمروی مطالعاتی است که در فضای اندیشه و فرهنگ غربی شکل گرفته و در سالهای اخیر، توجه اندیشمندانی از مجامع علمی دانشگاهی و حوزوی جهان اسلام را نیز به خود معطوف نموده است. فارغ از اینکه توجه به این موضوع در مسیحیت، با انگیزه خدمت به معرفت دینی و یا با غرض تقابل با آن بوده، به هر حال، پرداختن به این بحث در اسلام، به دلیل تفاوت جایگاه متن دینی و نیز نحوه مرجعیت دینی، کارکردی کاملا متفاوت از مسیحیت دارد.

انتهای پیام/

کد خبر : 59081
تاريخ ثبت خبر : 9 دی 1396
ساعت بارگزاری خبر : 13:48
برچسب‌ها:, , ,

دیدگاه شما

( الزامي ) (الزامي)