به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از ایکنا، آیتالله احمد مبلغی، رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی، دهم مهرماه در نشست علمی گردشگری و انسان دینی معاصر با رویکرد حقوقی گفت: زیبایی رفتار در قبال انسان، کسب معرفت به خداوند از رهگذر آیات او، خروج از انبوه اندوهها و مشکلات روحی، تحقق بخشیدن به هدف خداوند از ایجاد اقوام، یعنی تعارف اقوام و شناخت آنها در گردشگری نهفته است.
وی ادامه داد: باید با تکیه بر شعار انسان گردشگر معاصر دینی، عملیات گردشگری را با دو بُعد حقوقی و فرهنگی براساس مؤلفهها، اقتضائات و الزامات آن تعریف و تحقق ببخشیم.
وی با اشاره به ضرورت تأمین بسترها و اقتضائات حقوقی گردشگری دینی گفت: باید برای تحقق گردشگری دینی معاصر پس از رسیدن به تعریف دقیقی از آن، بسترهای حقوقی را ایجاد کنیم و قوانین حقوقی نباید سبب ایجاد تنگنا و کمبود فضا در زمینه گردشگری دینی باشد و یا آن را محدود کند.
مبلغی تصریح کرد: باید حقوق و قانون از گردشگری استقبال کند. این به نفع جامعه، دین، حرکت و نسل ماست و در غیر این صورت انزوا در کمین نسل ما و دینمان خواهد بود.
گردشگری حلال و پاک
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس تأکید کرد: از طرف دیگر جامعه نباید تصور کند گردشگری حلال یک امر نامرغوب است، بلکه فراتر از یک برند جهانی میتواند باشد و باید به گردشگری به صورت فعال نگاه کنیم و گردشگری حلال را امری در حاشیه تلقی نکنیم. باید به همان اندازه که نظریه گردشگری تعریف میشود نظریه حلال هم تعریف شود.
وی ادامه داد: حلال به واژهای مهم و جهانی در زمینه طعام امروزه بدل شده است. قطعاً گردشگری حلال در صورت تعریف شدن میتواند جاذبههای خواص خود را از حیث فرهنگی و اجتماعی ارائه کند.
عضو مجلس خبرگان رهبری اظهار کرد: اسلام همیشه به حلال میاندیشد. گردشگری حلال برای اسلام بسیار اساسی است. اسلام همیشه قیدی را در مورد زندگی دارد و آن قید حلال بودن است. گردشگری هم باید حلال باشد؛ یعنی گردشگری باید اسباب بهداشت روحی، سرور، شادابی، راحتی، رفاه، دین و معنویت شود و نه اسباب گناه و آلودگی، این آلودگی خطری است که همه جا وجود دارد.
مبلغی بیان کرد: البته به خاطر وجود این قید، نباید نفی کنیم که خطر این آلودگی برای دین خیلی زیاد است. گردشگری بخشی از هویت انسان است و با دین و خدا گره خورده است؛ «ارض الله واسعه» اما باید مراقب خط قرمزهایی بود.
وی ادامه داد: بر این اساس، مسلمانان و نظریهپردازان به جای نگاه احتیاطآمیز به گردشگری به تعریف گردشگری دینی دست بزنند تا دین از قافله کاروان انسانی عقب نماند، بلکه پیشتاز باشد. اسلام برخلاف برخی که نگاه منفی دارند و موضوع و صورت مسئله را پاک میکنند بسیار فعال، سرزنده و پرنشاط با مقولههای انسان معاصر و گردشگری برخورد میکند.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: در ادبیات دینی بر زمین تأکید شده است و وقتی در قرآن سخن از زمین به میان میآید قطعهای از آن منظور و معیار نیست، بلکه کل زمین معیار است.
مبلغی با ارائه دو دلیل برای اثبات این مدعا بیان کرد: دلیل اول اینکه در برخی آیات زمین با «الف» و «لام استغراق» (الارض) آمده و بر این اساس روشن است آنجا که قرآن میگوید در زمین سیر کنید، مقصود سیر در بخشی از زمین نیست، بلکه مطلق زمین مراد است.
وی دلیل دوم برای اثبات مدعای فوقالذکر را فراخناییاندیشی برای زمین خدا ذکر کرد و گفت: در قرآن از یک طرف ارض به خدا اضافه شده است و ارض الله فراخنا تعریف شده است. بنابراین دین با توجه به مفاهیم عمیق و ادبیات نیرومند آن درباره زمین هیچگاه اجازه نمیدهد زمین و بخشهای اساسی و عمده آن بیارتباط با خدا انگاشته و جدا از مسیر خدا تلقی شود.
نداشتن نگاه تنگنظرانه نسبت به زمین
آیتالله مبلغی با اشاره به اینکه صفت ارائه شده در قرآن برای ارض الله صفت واسعه (گسترده) است، گفت: صفت واسعه برای زمین به صورت بسیار آشکار حکایت میکند بر اینکه نباید نگاه تنگنظرانه، اندکنگرانه و تقلیلگرایانه به ارتباط زمین با خدا داشته باشیم؛ بلکه باید مهر خدایی بودن، معنویت دینی و معرفت الهی را بر زمین با همه وسعت و فراخی آن بزنیم و از هر گونه تنگنظری بپرهیزیم و بدانیم که زمین خدا گسترده است.
وی تصریح کرد: قرآن با بیانی قوی و نیرومند اعلام میدارد که «ارض الله واسعه» زمین خدا بزرگ است و وسعت دارد. این اندیشه قرآنی با این وسعت دید، خط بطلانی بر اندیشه و نگاهی که فقط و فقط بخشی از زمین را به خدا مرتبط میکند میکشد و بر این اساس نباید زمین را به یکی دو نقطه محدود کنیم.
مبلغی تصریح کرد: فراخنایی زمین در قرآن به سه مقوله مهم عبادت، زیبایی در رفتار و سلوک و توانمندی در فکر و زندگی گره و پیوند خورده است. از توجه به آن و تحلیل دقیق محتوای این سه مقوله میتوان به اندیشه عمیق اجتماعی دین، به ویژه برای جهان معاصر، راه یافت.
وی ادامه داد: نباید تصور کرد مقوله مهم و اساسی و اصیلی همچون عبادت صرفاً به نقطههای زمینی محدود ارتباط پیدا میکند. درست است که مسجد جایگاه عبادت است، اما مسجد مکانی نباید تلقی شود که فقط عبادت در آن انجام میگیرد و بس، بلکه مسجد کانون ذکرالله است که از آنجا عبادت به جامعه راه مییابد.
وی با اشاره به آیه «یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِی وَاسِعَهٌ فَإِیَّایَ فَاعْبُدُونِ»(عنکبوت/۵۶) بیان کرد: جالب است که در این آیه امر به عبادت بعد از سخن گفتن از فراخنایی و گستردگی زمین به میان آمده و در آن از انتساب و ارتباط زمین گسترده به خدا سخن به میان میآید. «ارض الله» و از طرف دیگر این آیه بعد از طرح زمین خدا با همه گستره آن، از انسان میخواهد تا خدا را عبادت کند.
وی گفت: نتیجه روشن این آیه، با سیاقی که دارد، این است که زمین با همه فراخناییاش محل عبادت است؛ به بیان دیگر عبادت به معنای دقیقتر آن هنگامی است که برای عبادت در یک نقطه محصور، محدود و محبوس نشویم و ذهنیت رکود در یک نقطه را پیدا نکنیم.
زیبایی در رفتار و سلوک
مبلغی در ادامه تصریح کرد: در ادبیات دینی «حسنه» جایگاه محوری و اساسی را به خود اختصاص داده است. باید اعتراف کنیم تاکنون در تحلیل واژه حسنه به صورت اجتماعی و فرهنگی کار درستی را انجام ندادهایم. در نگاهی اجمالی حسنه بر زیبایی در عمل و رفتار و سلوک اطلاق پیدا میکند. این زیبایی در رفتار آنقدر در اسلام پردامنه است که با رجوع به آیات و روایات انسان به دنیایی از زیباییها میرسیم که در این مورد بحثی نیست.
وی تصریح کرد: یکی از مصادیق این زیبایی در رفتار با انسانها به عنوان خانواده خداست؛ «قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً.» در روایتی از امامان آمده است که مقصود از ناس همه انسانهاست. اگر این اصل را یعنی (سلوک زیبا در قبال انسان) بپذیریم، با رجوع به یک آیه درمییابیم که ظرف تحقق این زیبایی در سلوک با همه انسانها، زمین با در نظر گرفتن فراخنایی آن است.
مبلغی با اشاره به آیه ۱۰ سوره زمر «لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا فِی هَذِهِ الدُّنْیَا حَسَنَهٌ وَأَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَهٌ» اظهار کرد: همان طور که مشاهده میکنید سیاق این آیه دو مقوله مهم را کنار هم گرد آورده است. انجام کار زیبا در دو واژه در این آیه منعکس شده است: یکی «أَحْسَنُوا» (یعنی احسان میکنند) و دیگری حسنه.
وی ادامه داد: مقوله دوم در این آیه فراخنایی زمین است و روشن است که فراخنایی زمین ارتباط آن با «أَحْسَنُوا» و حسنه ارتباط ظرف و مظروف است، یعنی از دیدگاه قرآن ظرف کار نیک و احسان همه جهان است با همه وسعت آن، نه فقط در میان قوم خود و برای قوم خود و نه فقط در یک نقطه.
توانمندی در فکر و زندگی
مبلغی گفت: اسلام مقوله خروج از وضعیت استضعاف را به مهاجرت و مهاجرت را به گستردگی و فراخنایی زمین گره زده است. از نگاه دین نمیتوان از چارچوب استضعاف برون رفت، مگر آنکه از پدیده اجتماعی هجرت بهره ببریم و از پدیده هجرت نمیتوان بهره برد مگر آنکه به وسعتاندیشی نسبت به زمین برسیم. به این آیه توجه کنید.
وی با اشاره به آیه «قَالُوا کُنَّا مُسْتَضْعَفِینَ فِی الْأَرْضِ قَالُوا أَلَمْ تَکُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَهً فَتُهَاجِرُوا فِیهَا فَأُولَٰئِکَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَ سَاءَتْ مَصِیرًا» عنوان کرد: هجرت به سفر در زمین به گستردگی آن گره خورده است، برداشت از آیه فوق این است که ماندن و محدود شدن به یک نقطه نمیتواند مسیری باشد که انسان را به خدا برساند، یعنی نمیتواند مسیر معرفتزا و برونرفت از بنبستهای فکری و بنبستهای رفتاری باشد.
انتهای پیام/