قرآن مطلوبیتی برای تمدن قائل نیست

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین میرزایی، استاد حوزه علمیه در اولین سمینار دومین کنفرانس قرآن‌پژوهی پیشرفت گفت: از موضع تجربه‌گرایی نمی‌توان در مورد پارادایم‌های مختلف قضاوت کرد.

میرزایی بیان کرد: اگر کسی از بیرون به دین اسلام و قرآن بنگرد و ترازوی خود را ترازوی تجربی محض بداند سؤال این است که آیا قرآن اساسا تعریف این افراد(تجربه‌گرا) را از علم می‌پذیرد یا نمی‌پذیرد.

وی تاکید کرد: دین را نباید به کتاب مقدس فروبکاهیم از این رو تفسیرهایی که در مورد کتاب مقدس وجود دارد تفسیر نهایی نیست بنابراین باید منظومه اندیشه دینی در این مسئله مورد توجه باشد نه اینکه فقط قرآن کریم و آن هم تفسیر مفسران از آن را مبنای خود قرار دهیم.

میرزایی با بیان اینکه در بحث پارادایمی حداقل در اسلام ظرفیت برجسته‌ای در قرآن کریم وجود دارد تصریح کرد: در دوره مدرن پارادایم‌های مختلفی وجود دارد ولی اینکه کدام یک زوال دارند و کدام ماناترند بحث دیگری است بنابراین همه مکاتب فکری در منظومه اسلامی می‌توانند مواضع انتقادی نسبت به پارادایم‌های حاکم داشته و یا نقاط مشترک زیادی هم داشته باشند.

این استاد حوزه بیان کرد: قرآن، طفل گنگ و بی معنا نیست بلکه با بشر حرف زده است بنابراین از خودمان نباید مقاصد برای قرآن ایجاد کنیم؛ زیرا قرآن وقتی گفته ما آیات را برای مقصد خاصی فرستادیم این مقاصد را هم بیان کرده است بنابراین نباید هدفمان را بر قرآن تحمیل کنیم.

وی افزود: در بحث قرآن و سنت و اخبار، خلط میان این مقولات آسیب می‌زند لذا ما باید در دایره قرآن تکلیف خود را روشن کنیم که با چه نگاهی سراغ آن می رویم؛ زیرا در روایات جعل و تحریف زیاد رخ داده است.

میرزایی عنوان کرد: در بحث زبان قرآن، واژه‌ها روشن است مانند اینکه سیاره به معنای کاروان است ولی سؤال این است که مفهوم انسان در لسان قرآن یعنی چه؟ آیا برای مرزهای وجودی آن می‌توان به لغت مراجعه کرد؟.

این محقق با بیان اینکه زبان قرآن، عرفی نیست تاکید کرد: اساسا قرآن، ماموریتی جز این ندارد که مجموعه معانی متعددی را ایجاد کند؛ ایزوتسو به درستی به این شبکه پرداخته است که خدا بزرگترین معناساز در این مسئله است لذا برای فهم قرآن باید به خود قرآن مراجعه کرد البته در کلماتی که زمان‌مند و مادی هستند باید به زبان عرفی عربی مراجعه کرد.

وی افزود: قرآن کریم خودش کارکردها، اهداف و غایات را مشخص کرده و چون قرآن این مباحث را به صورت کلان طرح کرده است انسان در سیطره این نگاه تربیت می شود.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا قرآن ابزارساز و تعیین کننده نوع مدل حکومت است تصریح کرد: قرآن هیچ توصیه‌ای به ساختن ابزار و .. ندارد و مطلوبیتی برای تمدن هم قائل نیست ولی اگر در موقف تمدن‌سازی قرار گرفتیم جهت و اهداف و رسالت آن را روشن می‌کند؛ قرآن مطلوبیت حکومتی هم ندارد زیرا انسان ذاتا حکومت‌طلب است ولی قرآن سیر حکومت و تمدن را گفته و بیان کرده است.

میرزایی تصریح کرد: در هیچ جایی از علمای بزرگ ندیده‌ام که بگویند رسالت قرآن، ورود به عرصه‌های محض مادی نیست ولی به عنوان مثال قرآن فرموده که اگر حاکم هم بودی باید این مدل حکومت کنی و مجاز به هر نوع حکومت کردن نیستی.

وی تاکید کرد: ما امروز از نظر وضعیت‌های عینی در جامعه، با معیارهای دینی در انحطاط هستیم ولی در پرتو تجربه انقلاب اسلامی گوهر دین و ارزش‌های خود را پیدا کرده‌ایم و به پشتوانه تحولات خوب انقلاب امیدوار هستیم اما می پذیریم که با نگاه ایدئولوژیکی به خیلی از مسائل می‌نگریم.

میرزایی با بیان اینکه خطرناکترین نگاه این است که فکر می‌کنیم مردم نمی خواهند دین را بپذیرند عنوان کرد: نبود نگاه پارادایمی ریشه بسیاری از مشکلات است از این رو نگاه پارادایمی به دین ما را مجبور می‌کند تا فقه دیگری بنویسیم چون مقولاتی مانند حکم های فقاهتی و فتوایی به تنهایی نمی‌تواند مشکلات را حل کند.

میرزایی بیان کرد: بحث ما الزاما ما را مجبور می‌کند تا ما علوم را در یک دستگاه و شبکه ببینیم تا مورد پذیرش قرار گیرد.

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: در بحث غایت دین، هدف اصلی دین، انسان است یعنی ماموریت و غایت دین چیزی جز اصلاح او نیست و انسان را به عنوان کانون نظریه‌پردازی دینی باید به رسمیت شناخت زیرا ابعاد آن مورد تفکیک نیست.

وی ادامه داد: هم هدف و هم موضوع در دین، انسان است منتهی انسان غیرقابل کنش قابل تصور نیست؛ مثلا آیه‌ای در قرآن نمی‌یابیم که هدف آن ساختن شهر و تمدن‌سازی باشد ولی انسان در شرائط مختلف قرار می‌گیرد و یاید متناسب با آن شرائط عمل کند و قرآن به او جهت عمل و هدف را نشان می دهد زیرا مقصود اصلی، هدایت انسان است.

میرزایی با بیان اینکه تصرف انسان در عالم سبب تخریب آن شده است عنوان کرد: انسان نمی‌تواند هستی غیرانسانی را زیباتر از قبل از پیدایش خود بسازد بنابراین نگاه قرآنی برای جهت‌دهی به این ساخت، یک ضرورت است.

انتهای پیام/