شیطان با وسوسه شروع و دنیا را تزئین و هوس را در قلب القا می‎‌کند

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، به همت حلقه علمی باقرالعلوم(ع) از سلسله مباحث انسان شناسی در علوم انسانی اسلامی، نشست تئوری پردازی نوین و ایدئولوژیک در اقتصاد و مدیریت با ارائه سیدرضا حجازی عضو هیئت علمی و معاون آموزشی دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران با استفاده از کتاب های «اسرار الصلاه» و «منازل السائرین» و «منزلت عقل در هندسه معرفت دینی» و مقاله science and Ideologhy اثر شومپیتر برگزار می شود.

در ادامه گزارش جلسه ۱۷ مردادماه این نشست را با هم می خوانیم  که توسط سید علیرضا هاشمی نکو دانشجوی دکتری کارآفرینی دانشگاه تهران و مشاور سرمایه گذاری موسسه دانش بنیان برکت ارائه شده است:

این جلسه با موضوع هواشناسی در صحیفه سجادیه برگزار گردید و در آن بر مبنای مبانی انسان شناسی مطروحه در جلسات قبلی و مناجات شاکّین، عملکرد هوای نفس مدلسازی شد.

در ابتدای جلسه با استفاده از مقاله "Science and Ideology" اثر جوزف شومپیتر و جمله "سیاست ما عین دیانت ماست" از مدرس گفته شد که علم و مدلسازی از دین و ادبیات مذهبی جدا نیست و دین ما از ما خواسته که آن را در عمل به کار گیریم، شاید "کل یوم عاشورا" نیز بر همین معنی باشد که قیام امام حسین بعنوان یک آموزه دینی نباید فقط در ایام معدود مورد توجه قرار گیرد، بلکه روز امضای برجام عاشوراست، روز تحریم عاشوراست، روز جنگ عاشوراست، روز عید عاشوراست و … . مخلص کلام اینکه دین برای طاقچه نیست بلکه سر سفره و در جایجای خانه و محل زندگی باید جاری باشد.

در ابتدای جلسه مواردی از جلسات قبلی و اصول معرفت نفس نیز مطرح شد از جمله جدایی نفس از بدن، مراتب نفس، اهمیت قلب و خیال، دواعی خیر و شر (الهام و وسوسه)، مدل تصمیم گیری (شوق، اراده به کلیات، دوام عزم، صورتبندی جزئیات، عمل و بازخورد آن در قلب به صورت نور و ظلمت)، شاکله، قوس نزول و صعود (عقل به بالا باز می گردد ولی جهل خلود در زمین را انتخاب می کند).

مدل عملکرد هوای نفس به صورت زیر استخراج گردید: عملکرد با توجه به حدیث "العقول ائمه الافکار، و الافکار ائمّه القلوب، و القلوب ائمّه الحواس، و الحواسّ ائمّه الاعضاء" از حضرت علی (ع) و کتاب اسرار الصلوه میرزا جواد ملکی تبریزی به صورت زیر می باشد: اثر بر فکر و سپس قلب و دستور به اعضا. اثرات عمل بر قلب به صورت ملکات و بازخورد آن بر فکر انسان.

مناجات شاکّین را می توان در سه بخش تقسیم بندی کرد؛ شکایت از نفس (دشمن درونی)، شکایت از شیطان (دشمن بیرونی) و تشریح توبه به سمت خدا.

در بخش شکایت از نفس بیان شده که هوای نفس در ابتدا فکر انسان را به بدی امر می کند، سپس شوق و شتاب به گناه را در قلب القا کرده و پس از عمل زشت و حریصانه، اثرات آن باعث قرار گرفتن انسان در عذاب و خشم الهی شده و باعث هلاکت نفس انسان می شود. قبلا گفته شد که مرتبه نفس انسانی بالای نفس حیوانی و نباتی و جمادیست و هلاکت نفس انسان به معنای فروافتادن در حیوانیت می باشد (بل هم اضل!) حیوان شدن انسان با بیماریهای روحی مقارن است، پاسخ بیمار به اتفاقات شر همانا بی تابی و تفسیر او از حوادث خیر، سرکشی است. چنین بیماری آرامش ندارد و آرزوهای بزرگ دنیوی او را احاطه کرده اند. در نهایت این یک سیکل مثبت را تشکیل می دهد، گناه را تشدید و تسریع و توبه را عقب می اندازد (تسویف توبه)

دشمن بیرونی (شیطان) کارش را با گمراهی (عدم تشخیص راه درست توسط عقل) و وسوسه شروع می کند، دنیا را تزئین کرده و هوس را در قلب القا می کند. خروجی عملیاتی این روند در عدم اجرای طاعت و نزدیک شدن به معصیت هویدا شده و باعث دوری از خدا می گردد. ملکات قلبی با چنین فردی مقارن هستند عبارتند از زشت خویی و خودخواهی. که باعث سخت شدن دل و حریص شدن به گناه می شوند.

هر دو دشمن مذکور (نفس اماره و شیطان) جلوی توبه را می گیرند. توبه با توجه به مناجات متضمن شناخت خدا و ادراک از جنایت خویشتن، شکایت و نجات یافتن است. صفاتی که در انتهای مناجات از خداوند آورده شده بی ارتباط به توبه نیست: ستارالعیوب، جود و بخشش، رافت و رحمت و خطاپوشی، حکمت و مشیت، پاک نگه دارنده (مشابه آنچه در فرازی از جوشن کبیر با عبارت یا عاصم من استعصمه وجود دارد.)

در ادامه مباحثی در مورد نفس اماره، شیطان شناسی، وسوسه شناسی، غفلت و قلب ارایه شد، طوفان فکری و چاره اندیشی درمورد شناخت و مقابله با هوای نفس در کسب و کار پایان بخش جلسه بود.

البته سیکل مثبتی نیز در قرآن وعده داده شده است، سیکل ایمان و نصر الهی (سوره نصر) و همچنین وعده پیروزی نهایی مومنین در آیه نفی سبیل که به همراه مبانی انسان شناسی موضوع جلسات بعدی را تشکیل خواهند داد.

بخش قبلی این سلسله نشست را اینجا بخوانید!

انتهای پیام/