نقش مهندسی فرهنگ در تحقق اقتصاد مقاومتی

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، فرهنگ اقتصادی عبارت از ارزش ها، نگرش ها، عقلانیت ها و رفتارهای انسان ها در برآوردن نیازهای اساسی و حیاتی شان است. این فرهنگ معطوف به تامین رفاه جامعه و منش ها انطباق پذیری و ارتباط با محیط فیزیکی پیرامون است.

در توسعه فرهنگی مواردی چون پایبندی به ارزشهای اخلاقی و دینی، حاکمیت نگرش علمی بر باورهای فرهنگی جامعه، باور فرهنگی به برابری انسانها، باور فرهنگی به لزوم احترام به حقوق دیگران، باور فرهنگی به لزوم نظم پذیری جمعی، باور فرهنگی به لزوم توجه معقول به دنیا و وسایل مادی و موارد مشابه آن نقش اساسی دارد. این موارد و دیگر مسائل همسو که از قرآن و عترت به دست آمده در توسعه اقتصادی عطف توجه جدی باشند.

از منظر رهبر فرزانه انقلاب اقتصاد مقاومتی به معنای اقتصاد خودکفا، مولد، مستقل و شکوفایی است که در برابر همه فشارها بتواند مقاومت کند و ستون های جامعه را به استواری محافظت کند

رابطه متقابل فرهنگ و توسعه اقتصادی

اگر بخواهیم رابطه فرهنگ و اقتصاد را بیان کنیم شاید بتوان گفت:

رفتارهای پایدار انسانی حاصل و متاثر از فرهنگ است.

 فعالیت های اقتصادی از جمله رفتارهای اقتصادی انسان است و در نتیجه جزیی از مجموعه رفتارهای انسانی به شمار می آید.

رفتارهای اقتصادی مبتنی بر فرهنگ است و رفتارهای پایدار خاص نتیجه فرهنگ خاص است. بنابراین رفتارهای پایدار خاص اقتصادی نتیجه فرهنگی خاص است. توسعه اقتصادی نیز به وضعیت خاص اقتصادی اطلاق می شود و هر وضعیت خاص اقتصادی نتیجه رفتارهای خاصی است. بنابراین توسعه اقتصادی نتیجه رفتارهای خاصی است و این رفتارهای خاص نیز نتیجه فرهنگی خاص بوده و به همین دلیل می توان نتیجه گرفت که توسعه اقتصادی نیز وضعیت فرهنگی خاص خود را می طلبد.

استراتژی فرهنگی در توسعه اقتصادی

بسیاری از کشورها به خصوص کشورهای در حال توسعه به اشتباه صرفا مواهب طبیعی و توانمندی های صنعتی را به عنوان شایستگی های محوری و کلیدی تلقی کردند و نقش فرهنگ را به عنوان بستر و زیرساخت اصلی نادیده گرفتند. اما به مرور و با پیچیده تر شدن شرایط و عدم توفیق بسیاری از کشورها سیاست گذاران به بازبینی و مطالعه مسائل و تنگناهای موجود پرداختند و دریافتند که عملا بدون وجود شالوده فرهنگی مناسب و بارور دستیابی به توسعه توهمی بیش نیست.

از منظر رهبر فرزانه انقلاب اقتصاد مقاومتی به معنای اقتصاد خودکفا، مولد، مستقل و شکوفایی است که در برابر همه فشارها بتواند مقاومت کند و ستون های جامعه را به استواری محافظت کند. بنابراین از مهم ترین مولفه ها و شاخصه های اقتصاد مقاومتی باید از خودباوری و اعتماد جامعه دانست؛ زیرا تا زمانی که جامعه از نظر فکری و فرهنگی به این مرحله از رشد و بالندگی نرسد که «ما می توانیم»، هرگز نمی تواند چنین اقتصادی را شکل دهد.

مهندسی فرهنگ اقتصاد مقاومتی به معنای مدیریت افکارسازی جامعه به گونه ای است که بتواند نسبت تعادلی و تکاملی را میان عوامل و متغیرهای تشکیل دهنده اقتصاد مقاومتی شکل دهد. در اینجا برخلاف مهندسی فرهنگی، خود فرهنگ به عنوان یک موضوع قابل مدیریت در دستور کار قرار می گیرد تا چنین رویکرد فرهنگی در جامعه برای رسیدن به هدفی چون اقتصاد مقاومتی پدید آید.

تحقق اقتصاد مقاومتی در بسترهای فرهنگی

در خصوص اقتصاد مقاومتی در ابتدا می بایست درک صحیحی از اقتصاد ملی و نیز فضای اقتصاد جهانی و پیرو آن، میزان فشاری که نظام سلطه جهانی نسبت به ایران داشته به دست آوریم. دنیای سلطه بعد از ناامیدی هایی که در فضای دشمنی با محوریت نظامی دیده چند سالی است که راه حل را در حوزه اقتصاد یافته و اقداماتی را پازل وار جهت تحت تاثیر قراردادن افکار عمومی و ایجاد یاس و ناامیدی در وهله اول و تضعیف نظام و حکومت اسلامی در وهله دوم را در دستور کار خویش قرار دهد.

این درک دقیق از تهاجم و تخاصم اقتصادی غرب موجب گردیده که در سال های اخیر تاکیدات مقام معظم رهبری بر حوزه اقتصاد باشد. بر همه افراد جامعه اسلامی لازم است که سطح نگرش دینی و معرفتی خویش را ارتقا داده و به عنوان پیروان مکتب علوی، قناعت و صرفه جویی در مصرف، ساده زیستی و عدم اسراف را در اولویت کاری خود قرار داده و با سرمایه و امکانات کشور اقدام به تامین نیازهای جامعه کنیم. 

الزامات فرهنگی تحقق اقتصاد مقاومتی

دستیابی به این مهم پیش و بیش از الزامات و زیرساخت های سخت افزاری نیازمند تغییر در باور و ارزش های مردم و در واقع الزاماتی فرهنگی است که اگر این الزامات فراهم نشود، بستر مناسب برای بهره گیری از تمامی ظرفیت هایی که برشمردیم فراهم نخواهد شد و این گونه اقتصاد مقاومتی به رویایی دست نیافتنی بدل می شود.

الزامات نرم افزاری تحقق اقتصاد مقاومتی از جنس فرهنگ است. عزم ملی و مدیریت جهادی مهم ترین سرفصل های این الزامات به شمار می رود که هر کدام هم دارای زیرشاخه های مهمی است.

برگرفته از: کتاب نقش فرهنگ در مقاوم سازی اقتصاد، نوشته سیدحسین اسحاقی، نشر هاجر، ۱۳۹۳  

انتهای پیام/