کاربست مبانی معرفت‌شناختی حکمت متعالیه در هنر موسیقی

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، رساله دکتری تخصصی «کاربست مبانی معرفت‌شناختی حکمت متعالیه در هنر موسیقی» توسط حسن شایسته نگاشته شده است.

عبدالحسین خسروپناه، استاد راهنما و سیدمحمد حسین نواب، استاد مشاور این رساله در دانشگاه معارف اسلامی قم، بودند.

چکیده:

مفهوم موسیقایی یا محتوای «موسیقی متعالی»، همان نفس‌الامر محتوای موسیقی است. درک این محتوا ادراکی حضوری و مطابق با واقع است.

ازاین‌رو اتصاف آن به صدق و کذب، بی‌معنا بوده است و مطابقت آن با نفس الامر، بدیهی شمرده می‌شود. این محتوا که متأثر از مبانی معرفت‌شناختی حکمت متعالیه است، با حاکمیت عقل متعالی بر دیگر قوای ادراکی نفس و در پی اتصال عقل مستفاد به عقل فعال حاصل می‌شود. ازاین‌رو به تمامه شکوفایی و فعلیت در عقلانیت را به نمایش می‌گذارد.

ادراک حضوری مفهوم موسیقایی در زمره ادراکات بدیهی است و ازآنجاکه «ادراک» در این مکتب، معادل با وجود است، به‌تبع قاعده تشکیک وجود، به‌تناسب مراتب نفوس، محتوای موسیقی نیز از دیدگاه حکمت متعالیه دارای مراتب و متصف به وصف «دانی» و «عالی» خواهد بود. قطعا محتوای «موسیقی متعالی» از اعلی درجه غنا و عقلانیت برخوردار خواهد بود.

نفس الامر در مورد فرم موسیقی متعالی نیز همان «زیبایی» در ساختار و فرم آن است. این فرم که به‌تبع حاکمیت عقل متعالی بر دیگر قوای ادراکی نفس ازجمله وهم، حاصل می‌آید، فرمی درنهایت اعتدال و لطافت خواهد بود. «زیبایی» در حکمت متعالیه، معادل با «وجود» است و امری اصیل قلمداد می‌شود.

پس درک آن نیز همچون درک «وجود»، درکی حضوری و دارای بداهت است؛ بنابراین تطابق با واقع در اینجا نیز محرز است. به دلیل حضوری بدیهی و بودن این ادراک، نمی‌توان درک زیبایی فرم موسیقی را متصف به صدق و کذب دانست. ولیکن می‌توان با توجه به ادراک مراتب زیبایی، فرم موسیقی را نیز متصف به وصف «عالی» و «دانی» کرد. قطعا فرم «موسیقی متعالی» با وجود ویژگی «اعتدال»، در اعلی درجه زیبایی خواهد بود.

علاقه‌مندان می‌توانند قسمتی از این پایان‌نامه را از اینجا ملاحظه کنند.

انتهای پیام/