نگاه کتاب «درآمدی به قرآن» واقع‌گرایانه است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از موسسه خانه کتاب، نشست معرفی و بررسی کتاب «درآمدی به قرآن» با حضور سعید شفیعی، مترجم اثر، محمدعلی طباطبایی، ویراستار و شادی نفیسی، منتقد عصر روز دوشنبه ۲۱ خرداد در سرای اهل قلم برگزار شد.

در ابتدای این نشست، سعید شفیعی اظهار کرد: همواره به دنبال منبعی بودم که هم به روز باشد و هم اکثر مباحث مرتبط با قرآن را در برداشته باشد. تا این که با کتاب «درآمدی به قرآن» مواجه شدم و متوجه شدم که اکثر آن چه که نیاز دارم و برای تدریس لازم است، در این اثر موجود است.

وی با بیان این که دانشجویان رشته الهیات و علاقه مندان به قرآن مخاطبان کتاب «درآمدی به قرآن» هستند، گفت: قرآن از سه جنبه زبان شناسی، تاریخی و تفسیر مورد بررسی قرار می گیرد؛ این اثر هر سه جنبه را تقریباً پوشش می دهد و زبانش نیز کاملاً امروزی است و به صورت درسی باب  بندی نیز شده است.

مترجم کتاب «درآمدی به قرآن» بیان کرد: بافت اجتماعی ـ تاریخی نزول قرآن، توجه به جنبه های مختلف وحی، تدوین قرآن، اعجاز، روابط متقابل قرآن با کتاب های مقدس، مضامین اصلی قرآن، قرآن در زندگی روزانه، ترجمه های مختلف قرآن به ویژه ترجمه های انگلیسی، تفاسیر مختلف، روش ها و جریان های تفسیری و مباحث فقهی از جمله ویژگی های این اثر را شامل می شوند.

شفیعی عنوان کرد: در پایان هر فصل، منابع برای مطالعه بیشتر که اکثر انگلیسی هستند، ارائه شده است. همچنین اصطلاح نامه و نمایه دقیق نیز در این اثر مشاهده می شود.

وی توضیح داد: نگاه مولف به مسائل قرآن و جهان اسلام، یک نگاه واقع گرایانه است. علی رغم این که نظرات مختلف مستشرقانه دارد اما نگاه همدلانه ای دارد. مولف در کنار آرایه های سنتی، هر جا که صلاح دانسته، دیدگاه نوگرایان مسلمان را نیز مطرح کرده است.

مترجم کتاب «درآمدی به قرآن» اظهار کرد: مولف معتقد است که قرآن با شخصیت پیامبر(ص) و بافت تاریخی ـ اجتماعی که قرآن در آن نازل شده است، ارتباط دارد. وی از طرح سوالات انتقادی گریزان نیست و سعی می کند یک پاسخ مختصری نیز به آن ها بدهد. مولف بحث تجربه دینی در کتابش نکرده اما درباره این که قرآن کلام خداست، بحث کرده است.

شفیعی با بیان این که کتاب «درآمدی به قرآن» علاوه بر جنبه آموزشی، حالت پژوهشی و نوآوری نیز دارد، توضیح داد: از متن کتاب چنین برمی آید که مولف با محققان روشنفکر ایرانی آشنا نیست و خیلی مختصر از علامه طباطبایی و شهید مطهری نام برده است.

وی ادامه داد: مولف معتقد است اگر قرآن با روش های جدید هرمنوتیک بررسی شود می توان برداشت های کارآمدتری از قرآن داشت. در این اثر نوعی از علوم قرآنی مطرح شده است که در سایر کتب دیده نمی شوند.

در ادامه این نشست، شادی نفیسی با بیان این که دغدغه اصلی کتاب، ارائه تصویری جامع و تصویری مثبت از آموزه های قرآن است، گفت: از نقاط قوت کتاب، روش سامان بندی آن است. این اثر، کاملاً کلاسیک و مناسب برای کلاس درس است.

وی ادامه داد: همانطور که می دانید درباره یک موضوع، دیدگاه های مختلف موافق و مخالفی وجود دارد؛ کاری که مولف انجام داده این است که به جزئیات اختلاف مباحث، زیاد اشاره نکرده است و بیشتر دنبال آن بوده است که دیدگاه غالب سنتی را که در جوامع اسلامی حاکم است، حکایت کند.

نفیسی عنوان کرد: تقریباً مستند سازی مولف در این کتاب ناچیز است؛ بیشتر به خطابه می ماند تا به یک کتاب تخصصی که برای هر جزء آن مستندسازی دارد.

وی اظهار کرد: مولف سعی کرده در همه موارد، دیدگاه اهل سنت را بیاورد اما در کنار آن، به فرقه های اقلیت، شیعه و خوارج هم اشاره کرده است.

این منتقد بیان کرد: این کتاب برای دو نوع مخاطب ایرانی یعنی دانشجویان لیسانس علوم قرآنی و علاقه مندان به مباحث قرآنی مناسب است اما برای مخاطبان تخصصی ایرانی رشته علوم قرآنی فقط یک نمایه کلی از مباحث را مطرح کرده است و بسیار کوتاه و سطحی به معرفی دیدگاه های متفاوت پرداخته است.

نفیسی با بیان این که کتاب «درآمدی به قرآن» از منظر جامع شناسی قرآنی برای مخاطب ایرانی مناسب نیست، عنوان کرد: یکی از مباحث چالش برانگیز این اثر، کتابت قرآن است؛ به قرآن زمان ابوبکر و عثمان پرداخته در صورتی که در این زمینه به دیدگاه های عالمان شیعه و اهل سنت نپرداخته است.

وی بیان کرد: در این کتاب کلمه «دِوِلوپ مِنت» به معنای کامل آمده است در صورتی که اصلاً معنای تکامل ندارد بلکه معنای تحول دارد.

طباطبایی در بخش دیگر این نشست، اظهار کرد: در نگاه نخست شاید این به نظر برسد که کتاب برای مخاطب عام غربی نوشته شده است اما به جهت کثرت عاملات مسلمانان و غیرمسلمانان، به طور طبیعی مسلمانان نیز این کتاب را می خواندند چرا که احساس می کردند که مدخل هایی که در این اثر مطرح شده است ممکن است چه برای مسلمانان و چه برای غیرمسلمانان خطرناک باشند.

وی ادامه داد: احساس می کنم آن چه که مولف را به نگارش این اثر وادار کرده ویژگی خاص آن است؛ تمام مسلمانانی که درآمدی به قرآن نوشته اند، هیچ کدام آکادمیک به معنای غربی نیستند. به این جهت معتقدم که مخاطب کتاب فقط غیرمسلمان انگلیسی زبان نیست بلکه مسلمان انگلیسی زبان و علاقه مندان به قرآن نیز مخاطب این اثر هستند. بنابراین باید توقع داشته باشیم که این کتاب، خودش را آماده کرده باشد که به مخاطبان مسلمان انگلیسی زبان اطلاعات دقیق تری ارائه دهد که به نظر می آید، موفق بوده است.

این ویراستار بیان کرد: ساختار کتاب به جهت استفاده از جدول و تصویر، بسیار متنوع است و در کمترین زمان ممکن، بیشترین اطلاعات را در اختیار مخاطبان قرار می دهد.

طباطبایی با بیان این که کتاب «درآمدی به قرآن» تفاوت چندانی با مدخل های پیش از خود ندارد، گفت: خواننده ایرانی در ۵ فصل ابتدایی چندان داده جدیدی به دست نمی آورد. بیشتر برای آشنا کردن مطالب کاملاً بیگانه با موضوع، نوشته شده اند. با این وجود مخاطب ایرانی اگر این کتاب را در دست بگیرد با خواندن فصل اول، آن را زمین نمی گذارد. از فصل ۶ به بعد، مطالب بسیار جذاب برای مخاطب عمومی پیدا می شود که می تواند جرقه  های خوبی برای تحقیق و مطالعه بیشتر باشد.

وی افزود: توصیه می کنم مخاطب فارسی زبان در سطح عمومی و حتی بسیاری از دانشجویان علوم قرآن و حدیث، این کتاب را بخوانند و از نگاه های جدیدی که در آن مطرح شده است، استفاده کنند.

این ویراستار بیان کرد: نویسنده آشنایی خوبی با سنت غربی پیدا کرده است بنابراین دانشجویان ما که ممکن است اطلاعات ناقصی درباره غرب و قرآن دارند، از این اثر فقط به عنوان نقطه شروع بهره بگیرند و سپس به سراغ سایر مدخل ها بروند.

انتهای پیام/