کتاب مبانی فقهی ـ اقتصادی توزیع ریسک در بازارهای مالی منتشر شد

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل ازوابط عمومی مؤسسه امام خمینی(ره)، هدف اصلی کتاب ارائۀ شناختی از پیش فرض‌ها و اصول موضوعۀ توزیع مخاطره در نظام مالی اسلام برای دستیابی به چارچوب نظام مهندسی مالی اسلامی است.
کتاب یادشده پژوهشی در قلمرو اقتصاد اسلامی نگارش یافته و هدف اصلی آن ارائۀ شناختی از پیش فرض‌ها و اصول موضوعۀ توزیع مخاطره در نظام مالی اسلام برای دستیابی به چارچوب نظام مهندسی مالی اسلامی است.
کتاب مذکور در چهار فصل تدوین یافته که شامل: «مروری بر مفاهیم بنیانی و ادبیات نظری توزیع مخاطره»، «مروری بر آموزه‌های اسلامی مخاطره»، «استخراج مبانی توزیع مخاطره در نظام مالی اسلام» و «جمع بندی، نتیجه‌گیری و پیشنهادها» است.
«استنباط مشروعیت درآمدزایی ریسک و مخاطره از منابع فقهی»، «استخراج هم جهت بودن ریسک و مخاطره با بازده و درآمد از منابع فقهی»، «تقیید و تخصیص گسترۀ درآمدزایی ریسک و مخاطره به نصوص منع قمار»، «تقیید و تخصیص گسترۀ درآمدزایی ریسک و مخاطره به نصوص منع غرر»، «استظهار ملاک‌ها و معیارهای توزیع ریسک و مخاطره از دلایل قرآنی و روایی» و «راهکارهای توزیع ریسک و مخاطره در نظام مالی اسلامی» محورهای اصلی این کتاب را تشکیل می‌دهد.
 نویسنده در این کتاب سعی کرده با رو بنا قرار دادن احکام و قواعد فقهی، دو اصل موضوعی درآمدزایی ریسک و همسویی ریسک با سود و بازده در نظام مالی اسلام را تبیین و استخراج کند. گستره این دو اصل با استفاده از نصوص منع قمار، به انضمام ریسک با کار و سرمایه مشهود شده است.
فصل نخست کتاب، مروری بر مفاهیم بنیادی و ادبیات نظری در زمینه توزیع مخاطره است. در این بخش مفاهیم و تعاریف مربوط به مخاطره و دیدگاه‌های مختلف در مورد مخاطره و ریسک در بازار مالی برشمرده می‌شود. به این وسیله نظام و بازارهای مالی ترغیب می‌شوند و نهادهای مالی و مخاطره در بازارهای مالی در واقع واکاوی خواهند شد.
تحلیل نویسنده در این فصل کامل‌تر از یک ارائه خام از تعریف است، در واقع تحلیل تصمیم‌گیری هنگام مواجهه با مخاطره و تحلیل تصمیم‌گیری با رویکردهای منحنی‌های بی‌تفاوتی و ساز و کارهای توزیع مخاطره جمع‌بندی کاملی در این فصل فراروی خواننده قرار می‌دهد.
 

فصل دوم این کتاب، مروری بر آموزه‌های اسلامی مخاطره است. در این بخش کتاب اهمیت مخاطره در نظام مالی اسلام، موضوع اهتمام ویژه به مسئله مخاطره در نظام مالی، توجه به مسئله توزیع مخاطره،‌ تعدد و جامعیت و راهکارهای توزیع مخاطره در نظام مالی اسلام از جمله مباحثی است که در این فصل به آن اشاره شده است.
فصل سوم استخراج مبانی توزیع مخاطره در نظام مالی اسلام است، که مشروعیت درآمدزایی در این فصل مورد توجه قرار گرفته است، منع ربا، گسترش مشروعیت درآمدزایی مخاطره و نگرش‌های برخی اندیشمندان مسلمان در مورد خلق ارزش مخاطره از دیدگاه مسلمانان مطرح می‌شود. در فصل چهارم، جمع‌بندی، نتیجه‌گیری و پیشنهادات است که در این کتاب با آن مواجه هستیم.
هدف اصلی کتاب ارائه شناختی از پیش فرض‌ها و اصول موضوعه توزیع ریسک در نظام مالی اسلام است. این کتاب در حقیقت پژوهشی در قلمروی اقتصاد اسلامی است و نویسنده این کتاب برای دستیابی به چارچوب نظام مهندسی مالی اسلامی تلاش می‌کند.
در قسمتی از کتاب با عنوان «ربا؛ عامل کاهش مخاطره پذیری بالفعل جامعه» می‌خوانیم: ربا افزون بر تأثیرات اخلاقی و اجتماعی‌اش از راه کاهش ثروت ریسک‌پذیری بالفعل جامعه، موجب کاهش سرمایه‌گذاری و تولید ملی می‌شود. ریسک‌پذیر بودن افراد از ویژگی‌های روانی و شخصیتی آنان ناشی می‌شود و میزان خطرپذیری فرد، درجۀ ریسک‌پذیری او را نشان می‌دهد.
در این گزاره از ریسک پذیری به «ثروت» تعبیر شده است؛ زیرا عنصر ریسک‌پذیری باعث جان گرفتن دیگر نهاده‌ها و حرکت چرخۀ تولید می‌شود. همان گونه که می‌دانیم، تمام اَشکال سرمایه گذاری، متضمن ریسک است و همه چیز لزوماً مطابق نقشه پیش نمی‌رود. احتمال دارد پروژه‌ای دچار زیان شود یا سود مورد نظر از آن به دست نیاید.
در این وضعیت اگر همۀ صاحبان عوامل تولید (زمین، کار و سرمایه)، خواستار پاداشی ثابت و از پیش تعیین شده باشند، پروژه از مرحلۀ گفتگو به مرحلۀ وقوع نمی‌رسد. در اینجا یک حلقه مفقود وجود دارد و نهاده‌ای اساسی بدین شرح، مفقود است که وظیفه‌اش تقبل زیان‌های احتمالی ناشی از پروژه است. این نقش مهم را نیروی ریسک پذیر، یعنی کارفرما به عهده دارد. بنابراین اطلاق تعبیر ریسک‌پذیری بالفعل به ثروت، بجاست و موجب جان گرفتن دیگر عوامل تولید و حرکت چرخۀ تولید می‌شود.
مبانی فقهی اقتصادی توزیع ریسک (مخاطره) در بازارهای مالی زمین، کار و سرمایه به خودی خود جهت شرکت در یک فرایند تولید با یکدیگر نمی‌آمیزند. این عوامل باید در جهت تولید، سازمان‌دهی شوند. کسی که این سازمان‌دهی را به عهده می‌گیرد، کارفرماست. او نهادۀ کارفرمایی را عرضه می‌کند. چشم‌انداز سود، انگیزۀ کافی برای ریسک پذیریِ کارفرما را تأمین می‌نماید.
اکنون سؤال این است که آیا حضور ربا در جامعه باعث کاهش این ثروت نمی‌شود؟ پاسخ، مثبت است؛ زیرا حضور ربا در جامعه و امکان دسترسی به سودِ تضمین شده و مطمئن، سبب می‌شود که بخشی از ثروت ریسک‌پذیری بالقوۀ جامعه به فعلیت نرسد.
هرچه نرخِ بهره، بالاتر باشد، با فرض ثبات سایر شرایط، ثروت ریسک‌پذیری جامعه به رکود کشانده می‌شود و از مدار تولید خارج می‌گردد؛ برعکس، هرچه نرخ بهره، پایین تر و به صفر نزدیک تر باشد، بخش بیشتری از آن، شکوفا می‌شود و به فعلیت می‌رسد. بنابراین پدیدۀ ربا در جامعه از راه کاستن ثروتِ ریسک پذیری بالفعل و شکوفا شده جامعه، عرضه نهادع خطرپذیر را کاهش می‌دهد و این امر، افت تولید ملی را به همراه دارد.
یادآور می‌شود کتاب «مبانی فقهی اقتصادی توزیع ریسک (مخاطره) در بازارهای مالی» به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین محمدکاظم بکتاش در ۲۶۴ صفحه و با قیمت ۱۶۰۰۰ تومان از سوی انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شده است.
علاقه‌مندان جهت تهیه کتاب به نشانی: قم، خیابان شهدا، کوچه ممتاز، پلاک، ۳۸ مراجعه کرده و یا با تلفن: ۳۷۷۴۲۳۲۶-۰۲۵ تماس بگیرند.
ضمناً علاقه‌مندان تهرانی می‌توانند به نشانی: تهران، خیابان انقلاب، بین خیابان ۱۲ فروردین و شهید منیری جاوید، ساختمان شماره ۳۱۰، طبقه سوم، واحد ۱۱۲ مراجعه کرده و یا با تلفن: ۶۶۴۶۶۱۲۱-۰۲۱ تماس بگیرند.
همچنین خریداران می‌توانند به صورت اینترنتی به پایگاه اطلاع رسانی: www.hatif.ir کتاب را خریداری نمایند.

انتهای پیام/