حکم فقهی ثبت‌نام و دریافت یارانه

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از ایکنا، در روزهای اخیر گزارش‌هایی مبنی بر ارسال پیامک برای برخی خانوارها در مورد حذف یارانه آنها منتشر شده و اعلام شده است که این خانوارها، جزئی از دهک‌های بالای درآمدی و از متمولین هستند و لذا باید یارانه آنها قطع شود.

علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در برنامه تلویزیونی دست‌خط سیما، از حذف یارانه ۴ میلیون نفر تاکنون خبر داد و گفت: حدود ۷ میلیون نفر در کشور درآمد خیلی بالا و رفتار غیرقابل کنترل اقتصادی دارند.

وی با بیان اینکه برای سه گروه پیامک داده‌ایم، افزود: گام بعدی دولت، حذف یارانه ۳ میلیون نفر دیگر است.

حجت‌الاسلام والمسلمین هادی مزینانی، معاون ضوابط شرعی سازمان سیاسی ـ عقیدتی ناجا، در یادداشتی که نگاشته است. به بررسی ابعاد فقهی دریافت یارانه از منظر شرع مقدس اسلام پرداخته است که متن این یادداشت در ادامه می‌آید:

موضوع دریافت یارانه و یا عدم دریافت آن از نگاه شرع مقدس اسلام، یکی از دغدغه‌های افراد متدیّن و خانواده‌هایی است که اعتقاد راسخ به موازین شرعی دارند و می‌خواهند به اصطلاح عامیانه «نان حلال» در سفره زندگی‌شان داشته باشند.
از این باب ضرورت دارد نظرات فقهی مراجع عظام تقلید به صورت شفاف در این‌خصوص بیان شود تا مردم آگاهی مورد نیاز نسبت به مسائل شرعی مربوط به یارانه را پیدا کنند.

مسئله اول بحث ثبت نام برای دریافت یارانه و اضافه کردن فرزندان جدید و افرادی است که اخیرا تحت تکفل شخص قرار می‌گیرند. در این باب عرض می‌کنم که صرف ثبت‌نام برای دریافت یارانه اشکال شرعی ندارد؛ چون دولت موظف است بر اساس معیارهای قانونی که در اختیار دارد، بررسی لازم را انجام داده و واجد صلاحیت بودن شخص برای دریافت یارانه یا عدم استحقاق وی را اعلام نماید.

پس اولین موضوع در حلال بودن دریافت یارانه، استحقاق قانونی شخص برای یارانه گرفتن است که مشخص شود مثلا جزء گروه‌های مستحق دریافت یارانه است یا خیر؟ قدر مسلّم کسی که در این گروه‌ها نباشد و بخواهد از هر راه ممکن به یارانه دسترسی پیدا کند، مرتکب حرام شده و دریافت یارانه برای او جایز نخواهد بود.

مسئله دوم که قدری کار را تخصصی‌تر می‌کند، بحث نیاز شخص به دریافت یارانه است. مراجع عظام تقلید در استفتائاتی که از محضر آنان صورت گرفته، به این نکته پرداخته‌اند که اگر کسی در حدّ شأن خود درآمد کافی دارد، گرفتن یارانه برای او جایز نیست.

در اینجا ملاک شرعی به خود اشخاص محوّل شده است که باید اصطلاحا «کلاه خود را قاضی کنند» و ببینند آیا مشمول دریافت یارانه هستند یا نه؟ زمانی‌که از نظر شرعی تشخیص موضوع به مکلّف واگذار می‌شود، راه گریزی برای توجیه کردن باقی نمی‌ماند و مکلّف می‌داند و خدای خودش، و فراموش نکنیم که خدای متعال از نیت قلبی ما هم آگاه است و چون خبیر و بصیر است، یقینا سر خِبره و آگاه و دانا را نمی‌توان کلاه گذاشت.

حال در تفسیر این کلام نیز در فتاوای مراجع بیان شده که اگر دریافت نکردن یارانه در زندگی شخص تأثیری ندارد، و زندگی او را با مشکل مواجه نمی‌کند، پس مستحق نخواهد بود. تحلیل مسئله بسیار ساده و قابل لمس است؛ یعنی فقرا و کسانی که درآمدشان کم است، مسلماً برای آن‌ها گرفتن یارانه حلال است و کسانی که به مقدار شأن خود درآمد دارند، چون شرایط دریافت یارانه را ندارند، پس گرفتن یارانه برای این‌ افراد جایز نیست.

در جمع بندی موضوع عرض می‌کنم ملاک‌هایی که بیان شد یعنی ۱) داشتن شرایط قانونی ۲) نیازمندی برای دریافت یارانه، تکلیف افراد متمول و ثروتمند و اصطلاحا برخوردار را روشن می‌کند و اگر باشند کسانی که خود را مقیّد به رعایت شرع هم نمی‌دانند، به حکم عقل و از باب کمک به افراد نیازمند، بازهم مشمول دریافت این کمک دولتی نخواهند بود.
ناگفته نماند، توجیه‌هایی از قبیل هدیه دولت اسلامی بودن یارانه، هدیه امام زمان(عج) بودن آن و یا مایه برکت بودن و نیز دریافت یارانه به نیّت تبرّک و عناوینی از این قبیل، هیچکدام حجت شرعی برای دریافت یارانه محسوب نشده و سبب رفع تکلیف در تصرف بیت‌المال نخواهد بود.

انتهای پیام/