کتاب «تاریخ فلسفه اسلامی»

به گزارش طلیعه؛

نام کتاب: تاریخ فلسفه اسلامی

نویسنده: هانری کربن

ترجمه: سیدجواد طباطبایی

ناشر: انتشارات مینوی خرد

چاپ: اول ۹۲

تعداد صفحات: ۵۲۱

قیمت: ۲۶۰۰۰۰ ریال

کتاب حاضر نخستین ترجمه کامل متن تاریخ فلسفه اسلامی اثر هانری کربن ایران‎شناس و فیلسوف فرانسوی است. در این کتاب می‎خوانیم؛ در مغرب زمین این نظر رواج دارد که در قران هیچ مطلب عرفانی و فلسفی وجود ندارد و فیلسوفان و اهل عرفان چیزی به آن مدیون نیستند. این‎جا، مساله این نیست که غربیان چه چیزی را در قران پیدا می‎کنند یا پیدا نمی‎کنند، بلکه سخن بر سر آن است که مسلمانان چه چیزی در قران می‎یابند. فلسفه اسلامی، بیش از هر امری هم‎چون آثار اندیشمندانی ظاهر می‎شود که به جامعه‎ای دینی تعلق دارند که در قران از آن به اهل کتاب تعبیر شده است. یعنی جماعتی دارای کتاب مقدس و دیانتی مبتنی بر کتابی که از «آسمان نازل» شده است. کتاب که به پیامبر وحی شده و او را تعلیم داده است. اهل کتاب، به معنای دقیق کلمه، عبارت‎اند از بنی‎اسرائیل، مسیحیان و مسلمانان (زرتشتیان نیز به یمن کتاب اوستا کمابیش از این امتیاز بهره برده‎اند؛ قوم موسوم به صابئین حرّان به اندازه آنان بختیار نبوده‎اند).

همه این امت‎ها مشکل واحدی دارند و پدیدار دینی بنیادین مشترکی آن مشکل را مطرح کرده که عبارت است از این که پدیدار کتاب مقدس زندگی در این جهان را تنظیم می‎کند و راهنمای عالم دیگر است. اولین و آخرین فرضیه همانا فهم معنای حقیقی این است، اما مرتبه فهم خود مشروط به مرتبه وجودی آن کسی است که می‎فهمد و در عوض همه رفتار درونی فرد مومن نیز از همین مرتبه فهم او ناشی می‎شود. موقعیت زیسته شده به طور اساسی موقعیتی تاویلی است. یعنی موقعیتی که در آن معنای حقیقی بر مومن آشکار می‎شود و بدین‎سان، همین معنای حقیقی به وجود او حقیقت می‎بخشد. این حقیقت معنا لازمه‎ی حقیقت وجود، یعنی حقیقتی که واقعی است و واقعیتی که حقیقت دارد و همه‎ی این معانی در اصطلاح اساسی واژگان فلسفی، یعنی حقیقت بیان شده است.

در قسمتی دیگر از کتاب آمده است؛ نخستین اشاره به فقدان پدیدار کلیسا در اسلام مربوط می‎شود. همین طور، در اسلام نه طبقه روحانی وجود دارد که «ابزارهای لطف» را در اختیار داشته باشد، نه مرجعیت شرعی، نه مرجعیت پاپ و نه شورای کلیسا که به صدور احکام دینی بپردازد. از همان سده دوم میلادی یا سرکوب نهضت مونتانیسم، مرجعیت شرعی کلیسا جانشین الهام پیامبرانه و به طور کلی جانشین آزادی تاویلی معنوی شد. و …

کتاب حاضر در ۲ بخش تقسیم‎بندی شده است. بخش نخست با هشت فصل با عناوین «منابع تامل فلسفی در اسلام»، «تشیع و حکمت نبوی»، «کلام اهل سنت»، «فلسفه و طبیعیات»، «فیلسوفان یونانی مشرب»، «تصوف»، «سهروردی و حکمت اشراق» و «در اندلس»؛ بخش دوم «از مرگ ابن‎رشد تا زمان حاضر» در سه فصل «اندیشه اهل سنت»، «الهیات صوفیانه» و « اندیشه شیعی» آمده است.