کتاب « روش‎شناسی علوم‎انسانی نزد اندیشمندان مسلمان»

به گزارش طلیعه؛

نام کتاب: روش‎شناسی علوم‎انسانی نزد اندیشمندان مسلمان

مولفان: محمدتقی ایمان / احمد کلاته‎ساداتی

ناشر: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه/ ۱۳۹۲

تعداد صفحات: ۷۱۱ صفحه

قیمت: ۱۸۰۰۰ تومان

ضعف، انحطاط و وابستگی جهان اسلام در عصر حاضر، مساله‎ای است که بسیاری از متفکران مسلمان آن را مورد نقد و واکاوی قرار داده‎اند. یکی از مهم‎ترین دلایل این افول فکری و اجتماعی که فاروقی آن را «بیماری امت» نام گذاشته است. عدم شکل‎گیری علم و معرفت اسلامی است. علمی که بتواند در مقابل نظریه‎های رقیب، از موجودیت نظری و عملی خود دفاع کند. با نگاهی به میراث علم اسلامی و وضعیت امت، اهمیت این نکته برجسته می‎گردد که علم اسلامی، امری مطلوب و ممکن است که مطلوبیت آن، به نیاز حوزه‎های مختلف فکری، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جهان اسلام برمی‎گردد. شکل‎گیری آن نیز با شناسایی سلسله مراتب معرفتی، چگونگی تقسیم کار معرفت و در نهایت شکل‎گیری «روش‎شناسی علم اسلامی» ممکن است.

یکی از مباحث جدی که در جهان اسلام و به خصوص کشور ما مورد توجه واقع شده، بحث ایجاد دانشگاه اسلامی و به طور خاص علوم انسانی‎اسلامی است. این مباحث، به ظهور گفتمانهای متفاوت و متناقضی در رابطه با نسبت علم و دین با هم و چگونگی ظهور و یا عدم امکان «علم دینی» یا «علم اسلامی» منجر شده است. طرح و توسعه چنین مباحثی در ایران، هر چند بیش از همه متاثر از ظهور انقلاب اسلامی و به علت شکل‎گیری نظام جمهوری اسلامی است؛ اما به نظر می‎رسد در دیگر مناطق جهان اسلام متاثر از شکل‎گیری نوعی خودآگاهی فکری فرهنگی باشد که در میان اندیشمندان مسلمان شکل گرفته است.

در چند دهه اخیر نوعی خودآگاهی در میان اندیشمندانی که عمدتا در جهان غرب تحصیل کرده‎اند، به وجود آمده است. اندیشمندانی که تا حدودی با مبانی و جهان‎بینی نظریه مدرن در اشکال مختلف آن آشنا شده‎اند. این اندیشمندان، با نگاهی انتقادی نسبت به مسائل مبنایی علم و معرفت غربی که مبانی سکولار دارند، موضع‎گیری می‎کنند. از همین جهت است که نوع مواجهه با علم سکولار و پیامدهای منتج از آن در میان اندیشمندان مسلمان خارج از ایران، اندکی متفاوت از راهبردهای مورد نظر در میان اندیشمندان داخل ایران است. با وجود این، هر دو قلمرو جریان فکری، هدف مشترکی را دنبال می‎کنند و در سطحکلان نیز از زمینه اجتماعی مشابهی تاثیر پذیرفته‎اند. و …

کتاب حاضر در ۱۰ فصل تقسیم‎بندی شده است؛ فصل اول «ظهور جریان‎های احیاگرانه فکری»، فصل دوم « اسماعیل را جا الفاروقی؛ تلفیق میراث اسلامی با میراث تفکر مدرن»، فصل سوم «سیدمحمد نقیب‎العطاس؛ آموزش و پرورش و علم اسلامی»، فصل چهارم «ضیا‎الدین سردار و اجمالیون؛ علم اسلامی و اجتهاد»، فصل پنجم «سیدحسین نصر؛ در جست‎وجوی “علم مقدس” »، فصل ششم «موریس بوکای؛ ارزیابی وحیانیت قران زیر نور علم مدرن»، فصل هفتم «مسعود العالم چودری؛ پارادایم جهانی و نظام جهانی اسلامی»، فصل هشتم «ارزیابی سه مدل روش‎شناختی از علم دینی در ایران»، فصل نهم «رئالیسم مفهومی خلاقانه؛ ارائه مدلی روش‎شناختی از علم اسلامی» و بالاخره فصل دهم «افق و چشم‎اندازهای نوین به علم اسلامی».