گرایش اجتماعی در تفسیر قرآن خواست جلوی فرهنگ غربی را سد کند

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، فرج‌الله میرعرب، عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی کرسی ترویجی گرایش اجتماعی در تفسیر قرآن بر اساس مبانی اهل بیت(ع) را چهارشنبه اول شهریور ماه در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ارائه می دهد.

در متن زیر دیدگاه او به صورت خلاصه آمده است:

تفسیر اجتماعی شاخه‌ای از تفسیر اجتهادی است که در آن نگاه قرآن به موجودی زنده و پویا به نام جامعه با ویژگی خاص بیان و مسائل آن پررنگ می‌شود و تلاش می‌کند تمام قوانین، احکام و دستورات خدا در مورد جامعه از آیات کتاب خدا استخراج و بیان شود.

دلیل پرداختن به این گرایش آن است که برای اداره جامعه باید مبانی و اصول قابل عرضه داشت و ما معتقدیم قرآن این مبانی و اصول را می تواند در اختیار ما قرار دهد. در عصر ما پیروان اومانیسم و سکولارها فلسفه‌های اجتماعی نوشتهاند و اسلام را ناتوان از اداره جامعه معرفی کرده اند که مفسران بیدار را دچار چالشی سخت کرد چالش اندیشه اجتماعی مهم بود، زیرا مکتب غالب در پی تغییر روابط اجتماعی مسلمانان بر اساس طرح و برنامه خود بود و توانسته بود بعضی از مسلمانان را مؤید و مبلغ خود کند.

گرایش اجتماعی در تفسیر در این فضا ظهور یافت تا جلوی سیل بنیان کن فرهنگ غربی را سد کند. در این مسیر سید جمال‌الدین اسدآبادی و شاگردش محمد عبده برداشت‌های اجتماعی قابل توجهی از قرآن ارائه کردند و سبب ورود قرآن به جامعه شدند.

این نگاه جامعه اسلامی را برتر از جامعه غربی می دانست و با دلایل قرآنی و اسلامی این برتری را نشان می داد. بر اساس این تفکر رشید رضا، تفسیر المنار را نوشت و سید قطب، تفسیر فی ظلال القرآن را. این حرکت زمینه ساز اجتهاد اجتماعی در تفسیر قرآن گردید علامه طباطبایی و شاگردش جوادی آملی در ادامه راه مباحث اجتماعی قرآن را به طور گسترده مطرح کردند.

همچنین، قاسمی با تفسیر محاسن التأویل و تا حدی طنطاوی با التفسیر الوسیط و وهبه زحیلی با تفسیر المنیر، در اهل تسنن و آیت الله مکارم شیرازی با تفسیر نمونه، مرحوم آیت الله طالقانی با پرتوی از قرآن، مرحوم محمد تقی شریعتی با تفسیر جزء سی‌ام، محمد جواد مغنیه با تفسیر الکاشف و فضل الله با تفسیر من وحی القرآن، در شیعه این گرایش را پی‌گرفته‌اند.

ثمره این حرکت آثاری تخصصی از قبیل: جامعه و تاریخ در قرآن از مصباح یزدی، جامعه انسانی از دیدگاه قرآن از شهید محمد باقر حکیم، قرآن و عقاید اجتماعی از عزت‌الله رادمنش، مدخل الی علم الاجتماع الاسلام از یوسف شلمت، بناء المجتمع الاسلامی و نظم و دراسته فی علم الاجتماع الاسلامی از نیل سمالوطی، عناصر المجتمع فی القرآن الکریم از شهید محمد باقر صدر، و المجتمع، بحوث فی المذهب الاجتماعی القرآنی از محمد عبدالجبار بوده است.

انتهای پیام/