| امروز سه شنبه, ۲۹ اسفند , ۱۴۰۲ |
سرخط خبرها:


کارکردهای مسجد در عیاربخشی به اوقات فراغت

اساساً اوقات فراغت به مفهوم مصطلح و باور عام که در جامعه نهادینه شده، در آموزه های دینی معنا ندارد، بلکه برعکس به معنای فرصتی است که انسان می تواند به سایر امور زندگی اش رسیدگی کند به ویژه اگر برنامه ریزی برای آن مسجدمحور باشد.

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از شبستان، دین مبین اسلام برای جزئی ترین مسایل زندگی انسان تا کلان ترین آن، برنامه ریزی و توصیه هایی داشته است و هرگز نسبت به نحوه گذران زمان بی تفاوت نیست، این مهم در آیات قرآن و روایات ائمه اطهار(ع) دیده می شود که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد، اما پیش از آنکه بخواهیم از این جهت مساله اوقات فراغت را بررسی کنیم باید بدانیم که این اوقات در واقع یک فرصت است برای آنکه بتوانیم بسیاری از قابلیت های پنهان خود را به منصه ظهور برسانیم؛ با این وجود عمدتا این زمان طلایی مورد توجه افراد نیست به گونه ای که به جای بهره مندی مناسب از آن بیشتر به دنبال تفریحات خود می روند بی آنکه لحظه ای بیندیشند آنچه از دست می رود، زمانی است که دیگر به عقب باز نمی گردد.

این ضعف یعنی عدم توجه به نحوه گذران اوقات فراغت مساله ای است که در کشور ما در میان اقشار مختلف مردم دیده می شود، شاید بتوان علت را تا اندازه ای به نبود امکانات کافی برای گذراندن بهتر این زمانِ آزاد، تسری داد اما واقعیت آن است که اغلب، خودِ افراد نیز تمایلی به گذراندن متفاوت این اوقات ندارند و ترجیح می دهند یک روز کامل را از دست بدهند و تنبلی کنند تا اینکه باز این فرصت طلایی برای کارهای موثر بهره بگیرند. البته این رویکرد به معنای نفی تفریح نیست اما آنچه که اکنون در جامعه ما مشاهده می شود عموما ناظر به هد رفت اوقات فراغت در گروه های مختلف سنی است.

از سوی دیگر این شرایط را در حالی شاهدیم که جامعه ما به عنوان یک جامعه اسلامی که داعیه نشر و ترویج معارف دین پیامبر خاتم(ص) را دارد، شناخته شده است، بنابراین باید سیستم تحصیلی، شغلی، خانوادگی و… به گونه ای سامان یابد که ذیل آن بتوانیم از اوقات فراغت به نحو احسنت استفاده کرده و آن را به عنوان زمانِ بیکاری نشناسیم، چنانچه خداوند در آیه هفتم سوره «انشراح» فرمود: «فَإِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ» (پس چون فراغت‏ یافتى به طاعت درکوش). این آیه ناظر بر آن است که حتی در ایام فراغت هم نباید بیکار بود و وقت را به بطالت گذراند.

در کلام معصومین(ع) نیز بیکاری به شدت نهی شده است؛ در واقع همان‌ طور که کار ارزشمند، بالاترین عبادت و موجب عزت است، بیکاری، زشت و نکوهیده بوده و شخص بیکار مورد غضب خدا و نفرت خلق قرار می گیرد چراکه با وجود تن سالم هرگز تلاشی برای به دست آوردن روزی یا استفاده مطلوب از اوقات خود نمی کند. امام صادق(ع) می فرماید: «إنَّ اللّه َعز وجل یُبغِضُ کَثرَهَ النَّومِ وکَثرَهَ الفَراغِ » «خداوند عز و جل ، خواب بسیار و بیکارى فراوان را دشمن مى دارد».(1)

بنابراین، می توان دریافت کرد که اساساً اوقات فراغت به مفهوم مصطلح و باور عام که در جامعه نهادینه شده، در آموزه های دینی معنا ندارد، بلکه برعکس به معنای فرصتی است که انسان می تواند به سایر امور زندگی اش رسیدگی کند یا اگر قرار است ساعاتی را با فراغ بال به مشغله های مورد علاقه اش بپردازد چه خوب است که بتواند این زمان را با همراهی دیگران و با نظارت و مدیریت نهادی مثل مسجد بگذراند.

 شاید برای بسیاری این پرسش پیش بیاید که چرا مسجد؟ پاسخ این سوال را از حدیث امام حسن (ع) می توان دریافت که فرمودند: «مَنْ أَدامَ الاْخْتِلافَ إِلَی الْمَسْجِدِ أَصابَ إِحْدی ثَمان: آیهً مُحْکَمَهً وَ أَخًا مُسْتَفادًا وَ عِلْمًا مُسْتَطْرَفًا وَ رَحْمَهً مُنْتَظِرَهً وَ کَلِمَهً تَدُلُّهُ عَلَی الهُدی أَوْ تَرُدُّهُ عَنْ رَدًی وَ تَرْکَ الذُّنُوبِ حَیاءً أَوْ خَشْیهً»

یعنی هر که پیوسته به مسجد رود به یکی از این هشت فایده می‌رسد: ۱ـ نشانه‌ای استوار؛ یکی از فوائد رفت و آمد به مسجد، فهم آیات الهی است. انسان به این وسیله به درک بیشتری می‌رسد. اگر چه کلام وحی از اصطلاحات پیچیدۀ علمی و کلامی عرب مبرا است، اما محتوای فراحسّی و فراطبیعی در قرآن وجود دارد که انسان طبیعی به راحتی نمی‌تواند آن را درک کند و طبق حدیث فوق یکی از راه‌های درک نشانه‌های استوار، با رفت و آمد به مساجد بدست می‌آوریم.

۲ـ دوستی قابل استفاده؛ یکی از نگاه‌های اشتباهی که ما به دوستان خود داریم آن است که آن‌ها برای پر کردن اوقات فراغت و خوشگذرانی هستند. این تفکر اشتباه، در حالی است که داشتن دوست خوب می‌تواند بر سلامت جسمانی و روحی فرد تأثیر گذار باشد. مسجد می‌تواند به ما این فرصت را بدهد که دوستانی انتخاب کنیم که در سلامت روحی و جسمی با تاثیرگذار باشند و ما را به آرامش الهی نزدیک کنند.

۳ـ دانشی تازه؛ دانش و دانش پژو در اسلام ناب محمدی، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. بی‌گمان ارزش انسان در آموزه‌های قرآنی به دانش است و انسان می‌تواند با رفت آمد به مسجد از دانش علمای اسلام استفاده کند و به نکات تازه‌ای دست پیدا کند.

۴ـ رحمتی مورد انتظار؛ طبق فرمایش گهربار حضرت رفت و آمد به مسجد باعث نزول رحمت الهی می‌شود و می‌توان از مسجد به عنوان خانه رحمت یاد کرد.

۵ـ سخنی که به راه راستش کشد؛ انسان با رفت و آمد به مسجد هدایت می‌یابد و می‌تواند به سعادت ابدی برسد.

۶ـ سخنی که او را از پستی برهاند؛ شناخت اثرات گناه و پی بردن به عواقب آن می‌تواند تاثیرات زیادی در زندگی انسان داشته باشد و او را از گناه و پستی در امان بدارد.

۷ـ ترک گناهان به خاطر شرم از خدا؛ انسان وقتی به خاطر شرم از خداوند گناهان خود را ترک کند به ایمانش افزوده می‌شود و به مرور زمان برای او ملکه می‌شود.

۸ـ ترک گناهان به خاطر خوف از خدا؛ خوف به معنی ترس و وحشت درونی است، از این رو اهرمی درونی برای ترک گناه محسوب می‌شود که انسان با رفت و امد به مسجد می‌تواند به راحتی آن را بدست آورد.(۲)

طبیعتا اگر کسی بداند که حضور در مسجد و رفت و آمدش به این مکان مقدس چه برکاتی را در زندگی اش به همراه خواهد داشت، هرگز حاضر نمی شود که آن را با چیز دیگری معاوضه کند، به ویژه اینکه در کشور ما به ویژه بعد از انقلاب اسلامی نقش مساجد پررنگ تر از گذشته شد و اگر قبلا مسجد فقط به عنوان محل اقامه نماز شناخته می شد اما بعد از انقلاب این وضعیت تغییر کرد و کارویژه های متعددی درون مسجد تعریف شد.

به بیان دیگر، فارغ از آنکه مسجد پایگاه شکل گیری انقلاب اسلامی بود، بعد از پیروزی انقلاب نیز همچنان نقش مهمی را ایفا می کرد به گونه ای که در طول دوران جنگ تحمیلی، اصلی ترین محور برای کمک جبهه ها محسوب شده و پس از آن و آرام شدن تدریجی کشور و رهایی از جنگ هشت ساله، تبدیل به مرکزیتی ویژه برای فعالیت های مردم شد. حضور نیروهای بسیج در مسجد و راهنمایی و همیاری مردم در کمک به نیازمندان و برگزاری مراسم مختلف در این مکان نقدس سبب شد که در هر محله مسجد نقش مهمی را بر عهده بگیرد، از سوی دیگر پس از راه اندازی کانون های فرهنگی هنری مساجد، این شرایط روی دیگری به خود گرفت و حتی اوقات فراغت برای گروه سنی نوجوان و جوان نیز در مسجد ساماندهی شد.

در این میان کانون های فرهنگی هنری مساجد نه تنها به عنوان پایگاهی برای گسترش ظرفیت مساجد بلکه به عنوان اهرمی برای شکوفایی استعدادهای نوجوان و جوان کشور شناخته می شود و با برگزاری برنامه های مختلف توانسته نقش مهمی را در اعتلای فرهنگی جامعه ایفا کند.

به نظر می رسد با توجه به آنچه که ذکر شد، اگر متولیان امور دینی و فرهنگی بتوانند، برای استفاده بهتر نسل جوان کشور که فردای جامعه را می سازند، برنامه ریزی مشخص و دقیقی را متکی بر پایگاه مردمی مسجد و کانون های فرهنگی هنری آن به سرانجام برسانند، در این صورت از وقت که از طلا بارازش تر است به بهترین شکل استفاده شده و دیگر شاهد هدررفت زمان به ویژه در ایام فراغت نخواهیم بود، بلکه با برنامه ریزی متکی بر یک پایگاه دینی و مردمی چون مسجد می توان حتی در این اوقات تاثیری پررنگ بر آینده گذاشت.

پی نوشت‌ها:

۱)الکافی، ج۵، ص۸۴

۲)تحف العقول،ص۲۳۵

انتهای پیام/

کد خبر : 77745
تاريخ ثبت خبر : 18 مهر 1397
ساعت بارگزاری خبر : 10:03
برچسب‌ها:,

دیدگاه شما

( الزامي ) (الزامي)