چهار آسیب برنامه ششم توسعه از منظر اقتصاد مقاومتی

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از ایکنا، مجلس شورای اسلامی در روزهای اخیر، کلیات برنامه ششم توسعه را تصویب کرد و اکنون باید جزئیات این برنامه را مورد بررسی و تصویب قرار دهد. یکی از سیاست‌هایی که مقام معظم رهبری در سال‌های اخیر ابلاغ کرده‌اند، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است؛ بنابراین لازم است میزان تطابق این برنامه مهم با اقتصاد مقاومتی مورد بررسی قرار گیرد.

محمدجواد توکلی، عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، به بحث درباره لوازم تحقق اقتصاد مقاومتی در برنامه ششم توسعه پرداخت و اظهار کرد: اگر ما اقتصاد مقاومتی را اقتصادی مستحکم و غیرشکننده بدانیم، باید بررسی کنیم که اقتصاد ما از کدام نواحی شکننده است و برنامه ششم توسعه چه تدبیری برای آن دارد، یا احیانا ممکن است در برخی موارد در این برنامه باعث ایجاد آسیب‌پذیری و شکنندگی شود یا آسیب‌پذیری‌های موجود را تشدید کند.

لزوم‌ شاخص‌بندی در راستای سنجش تحقق اقتصاد مقاومتی

وی ادامه داد: در بحث اقتصاد مقاومتی نیازمند نوعی شاخص برای سنجش درجه آسیب‌پذیری‌های اقتصادی و مقاومت اقتصادی کشورمان هستیم و پیشنهاد بنده این است که در برنامه ششم، بندی را بگذاریم و دولت را موظف کنیم که اولا شاخص اقتصاد مقاومتی تدوین شود و دوم اینکه هر سال و به صورت مرتب، این شاخص محاسبه و گزارش شود.

عضو هیئت‌علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) اظهار کرد: خود بنده و جمعی از همکاران هم کاری را شروع کردیم که شاخصی ترکیبی برای سنجش تحقق اقتصاد مقاومتی تدوین کنیم که می‌توان از این کار تحقیقاتی هم استفاده کرد.

بی‌توجهی به کاهش باروری در کشور در برنامه ششم

توکلی افزود:‌ البته از تغییرات جدید لایحه اطلاع چندانی ندارم اما براساس تحقیقاتی که در لایحه دولت انجام دادم، معتقدم که برخی نقاط آسیب‌پذیر در لایحه برنامه ششم توسعه وجود دارد که در این برنامه، چندان به آن توجه نشده است و به عنوان نمونه در کتابی که اخیرا در حوزه اقتصاد جمعیت با رویکرد اقتصاد مقاومتی نوشتم، استدلال کردم که کاهش باروری در کشور، می‌تواند یکی از آسیب‌های اقتصادی کشور ما تلقی شود.
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی یادآور شد: این موضوع، بخصوص در بلندمت، هم مشکل نیروی کار و همچنین برای صندوق‌های بازنشستگی مشکل ایجاد می‌کند و بنده در این لایحه، چیزی ندیدم که به این آسیب توجه داشته باشد و بخواهد جلوی آن را بگیرد.

توکلی عنوان کرد: آسیب دیگری که به نظرم در این برنامه وجود دارد این است که دولت، بدهی‌های خود را به اوراق تبدیل کرده و به مردم واگذار می‌کند. مشابه همین اتفاق در غرب هم رخ داده است و آینده خطرناکی در پی دارد؛ چراکه شکل بدهی دولت عوض می‌شود و اتفاق ماهوی برای آن نمی‌افتد.

مدیرمسئول دوفصلنامه «معرفت اقتصاد اسلامی» اظهار کرد: وقتی این بدهی به اوراق تبدیل شود، باید دولت بر روی آن، مبالغی را هم به عنوان اضافه پرداخت کند و از بحث‌های شرعی آن که بگذریم، خود این تبدیل و انباشت بدهی‌ها، بعدها می‌تواند مشکلاتی را برای دولت ایجاد کند.

معضلات خصوصی‌سازی آموزش و پرورش

وی افزود: مشکل دیگری که بنده در این لایحه مشاهده کردم که نمی‌دانم چقدر اصلاح شده، این است که در حال حرکت به سمت خصوصی‌سازی آموزش و پرورش هستیم، در حالی‌که بسیاری معتقدند که آموزش، کالایی عمومی است و نباید آن را خصوصی کنیم اما در لایحه آمده است که دولت می‌تواند خدمات آموزش را از بخش خصوصی خریداری کند که شکل متصور آن گسترش دادن مدارس غیرانتفاعی است که چندان موفقیت‌آمیز نبوده است.

عضو هیئت‌علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به چالش‌های فرهنگ اقتصادی کشور یادآور شد: موضوع دیگری که به نظرم، نه تنها در این برنامه بلکه در تمام برنامه‌ها جدی گرفته نشده است، موضوع چالش‌های فرهنگ اقتصادی ماست. اکنون در ادبیات اقتصادی، بسیاری از افراد به این نتیجه رسیده‌اند که فرهنگ، زیربنای رشد، توسعه و پیشرفت است.

بی‌توجهی برنامه ششم توسعه به اصلاح فرهنگ اقتصادی در کشور

توکلی ادامه داد: ما در حوزه فرهنگ اقتصادی دارای آسیب‌های جدی هستیم و به قول اقتصاددانان نهادگرا، تغییرات فرهنگی، بسیار کند است و مثلا اقتصاددان نهادگرایی همانند ویلیامسون معتقد است که تغییرات فرهنگی بین صد تا هزار سال طول می‌کشد اما برنامه‌ای برای اصلاح و بهبود فرهنگ اقتصادی در کشور به چشم نمی‌خورد.

وی عنوان کرد: اگر می‌خواهیم چنین برنامه بلندمدتی داشته باشیم، قاعدتا باید این موضوع، خود را در بودجه‌های آموزش پرورش، آموزش عالی، رسانه و حتی تغییر جهت‌گیری‌های ما در این نهادهای فرهنگ‌سازی نشان دهد؛ در حالی‌که بنده مشاهده نکردم که چه از لحاظ بودجه‌ای و چه از لحاظ جهت‌گیری و برنامه‌ریزی اشاره‌ای به این موضوع شده باشد.

توکلی در پایان گفت: به نظر می‌رسد کشورهایی که در زمینه رشد و توسعه اقتصادی موفق شده‌اند، به گونه‌ای به سمت تعلیم و تربیت اقتصادی رفته‌اند و سعی کرده‌اند، مشکلات فرهنگی خود در این ناحیه را حل کنند.

انتهای پیام/