پنج شاخص مهم در سیره اقتصادی امام رضا(ع)

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین هادی مزینانی، معاون ضوابط شرعی سازمان سیاسی – عقیدتی ناجا، در یادداشتی به بررسی سیره اقتصادی امام رضا(ع) پرداخته است که متن این یادداشت در ادامه می‌آید:
مردم عزیز ایران اسلامی نسبت به وجود حضرت رضا(ع) به عنوان ولی نعمتشان، ارادت ویژه‌ای دارند و عشق و علاقه‌ای هم که به حضرت امام رضا علیه السلام نشان می‌دهند، از ویژگی‌های خاص خودش برخوردار هست، همانطور که قائلیم اهل بیت(ع) همه مهربانند اما مهربانی امام رضا(ع) به حدی خاص و ویژه است که رأفت حضرت سبب شد به امام رئوف شهرت پیدا کند.
خالی از لطف نیست اگر برای الگو گرفتن از زندگی ایشان، قدری با زوایای رفتاری حضرت در بُعد اقتصادی بیشتر آشنا شویم.
همه ما در زندگی مان با دو جبهه کاملا متفاوت و در عین حال مشابه هم مواجه هستیم. یکی درون خانوادگی یا همان زندگی شخصی است و دیگری برون خانوادگی یا زندگی اجتماعی است. امام رضا(ع) هم مثل همه ما در طول زندگی پر برکتشان، با همین دو موقعیت مختلف مواجه بوده است.
در زندگی اجتماعی شاخصه‌های مختلفی را می‌بینیم که هرکدام نوع برخورد خاص خودش را می طلبد. در بخش اول به عنوان مهمترین شاخصه‌های زندگی اجتماعی آن حضرت، نمونه‌هایی را عرض می‌کنم و اگر توفیق نصیب شد در وقت دیگری به بیان شاخصه‌هایی از زندگی شخصی حضرت خواهم پرداخت و امیدوارم ان شاء الله خدای متعال ما را در پیروی از ولی نعمتان یاری نماید:
١-  موضوع اول کسب و کار است که مهمترین نیاز زندگی روزمرّه انسان‌ها و تأمین‌کننده نیازهای مختلف زندگی برای رسیدن به آرامش و سعادت دنیوی و اخروی است.
امام رضا(ع) در این‌ خصوص با نگاه زیبایی، اهمیت کار را بیان فرموده‌اند و در ترسیم آن، کلامی ارزشمند و انگیزه آفرین را ایراد نموده است.
همه می‌دانیم که بالاترین توفیق، جهاد در راه خدا و بالاترین سعادت، شهادت در راه اوست. ایشان می‌فرمایند: کسی که با کار و زحمت در جهت تأمین زندگی خود و خانواده‌اش قدم بر می‌دارد، ثواب و پاداشی بالاتر از مجاهد فی سبیل‌الله دارد.
شاید اینگونه در ذهن تداعی کند که مثلا ما تلاش می‌کنیم اما مشکلات و مخارج متعدد زندگی امروز، دردسرهای زیادی برای ما ایجاد کرده است اما راه حل چیست؟
٢- به عنوان دومین شاخصه و بیان راه حل عرض می‌کنم که قناعت، کلید مشکل گشای مسئله است. این شبهه را امام مهربانی‌ها اینگونه بیان فرموده‌اند که برای مصونیت از لغزش در پرتگاه‌های وسوسه شیطان، آنهم در زمانی که دخل و خرج‌ها با هم تناسب لازم را ندارد، داشتن قناعت بهترین و سالم‌ترین و در دسترس‌ترین راه است.
لذا در روایتی ضمن اشاره به حدیث قدسی از ذات اقدس باریتعالی، بیان فرموده‌اند که «خدای متعال فرموده: بنده من، به آنچه که روزی‌ات کرده‌ام، خشنود باش تا از مردم بی‌نیاز شوی و من اضافه می‌کنم که هرکس قناعت پیشه باشد، (چشم و دل) سیر است و هرکس قانع نباشد، سیر نخواهد شد.

٣- شاخصه سوم، مشارکت داشتن ایشان در امور عام‌المنفعه و خدمت به عموم مردم است. مستحضرید که هر کدام از ما با هر وضعیت اقتصادی، ولو درآمد کم و ناچیز، می‌توانیم در حد خودمان گامی در مسیر خدمت به دیگران برداریم. به قول معروف به دمی یا قدمی یا قلمی یا دِرَمی…
در زندگی ثامن‌الحجج(ع) موارد متعددی نقل شده که حضرت در ساخت مسجد و احداث قنات و اموری این چنینی، شخصا حضور داشته است و حتی نقل شده در مسیر حرکت به سمت مشهد کنونی، در شهر نیشابور، حمامی عمومی را احداث فرموده‌اند.
حال عزیزانی که می‌توانند از ارائه طرح و ایده و فکر گرفته تا وقف زمین و کمک مالی برای ساخت اماکن عام‌المنفعه مساعدتی داشته باشند، شایسته است به مولای خودشان اقتداء کرده و در این مسیرها قدم بردارند.
۴- شاخصه چهارم رسیدگی به فقرا و نیازمندان است. بارها در زندگی این امام مهربان ، نقل شده که مثل اجداد بزرگوارشان، نیمه شب، کمک‌هایی را به درب منزل نیازمندان برده و به صورت ناشناس، توزیع می‌کردند.
گاه اتفاق می‌افتاد که دست حضرت از نظر مالی خالی بود، لکن ایشان برای ضمانت فرد نیازمند، حضورا به طلبکار وی مراجعه و با ضمانت کردن بدهکار و اصطلاحا، آبرو گرو گذاشتن، برایش مهلت می‌گرفتند تا حداقل زندگی‌اش را از حالت اضطرار خارج کرده و به اندازه آنچه ممکن است، آرامش را به خانواده اش باز گرداند.
۵- شاخصه پنجم که یکی از نیازهای ضروری اجتماع امروز بشریت است، مبارزه جدی با مفاسد اقتصادی است. ریشه این فسادها را هم در کلامی جامع و شیوا بیان داشته و فرموده است: مال جمع نمی‌شود مگر با پنج خصلت که عبارتند از آرزوی دراز، بُخل و حرص و قطع رَحِم و مقدم داشتن دنیا بر آخرت.
یعنی این رذایل اخلاقی سبب می‌شود انحرافات اقتصادی در زندگی برخی افراد رقم بخورد؛ به نحوی که در بعضی موارد جامعه را هم دچار هرج و مرج و بی‌نظمی اقتصادی یا فکری می‌کند.
تمام اختلاس‌ها و کلاه برداری‌ها و احتکار و رباخواری و تولید کالای نامرغوب و آنچه که مشابه این رذایل است، ریشه در همان صفاتی دارد که امام رضا(ع) بیان فرموده است و نتیجه آن اسراف و تبذیر و انحرافات مالی در زوایای مختلف جامعه است.
قدر مسلّم، اشخاص و حتی جامعه‌ای که با داشتن چنین الگوی شایسته‌ای، بازهم بخواهند در مسیر انحراف قدم بردارند، روی سعادت در دنیا و آخرت را نخواهند دید.
مناسبتهایی چون شهادت یا ولادت ائمه علیهم السلام، فرصتی است برای بازشناسی این بزرگوارن و تطبیق رفتارها و تصمیم‌گیری‌های آنان بر مشکلات امروزی فردی و اجتماعی‌مان، تا بتوانیم بهترین راه حل را برای گذر از مشکلات پیدا کرده و آن را در زندگی خود پیاده کنیم.

انتهای پیام/