ورود با بینش و آگاهی در انتخابات مبدأ تحقق جامعه آرمانی است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، بررسی چارچوب فکری و نظری مقؤله انتخابات و پروسه گزینش افراد جهت مسئولیتهای اجرایی و اداری کشور و تحلیل جایگاه این رویکرد در اندیشه اسلامی و همچنین تبیین چگونگی ورود و پرداخت این مسئله در جامعه اسلامی، ما را برآن داشت تا گفتگویی با حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد اکبری، استاد حوزه و دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم ترتیب دهیم که ماحصل آن در ادامه از نظرتان می گذرد.

*استاد، رویکرد های اسلامی و چارچوب های نظری و فکری اسلامی در بحث انتخابات و پروسه انتخاب کردن و همچنین مقؤله گزینش افراد، جهت مسئولیت های اجتماعی و سیاسی چگونه تبیین شده است؟

درابتدا با آرزوی توفیقات و برکات برای تمامی مردم مسلمان ایران و جهان در ماه مبارک شعبان المعظم، در خصوص مواجهات انتخاباتی و فرایند گزینشی مسئولان، در نظام اسلامی و نسبت به آداب و فرهنگ اسلامی باید گفت انتخابات در فرهنگ دینی دارای جایگاه ویژه و خاصی است. یکی از فضائل انسان نسبت به سایر مخلوقات خداوند، این است که انسان دارای قدرت تشخیص و تمییز دادن بین موارد خوب و موارد بد و همچنین درک مناسبات درست و از مناسبات ناصحیح است؛ این قدرت انتخاب موهبتی است از جانب خداوند که انسان را مختار می سازد راه را از بیراهه تمییز دهد. در بحث انتخابات و گزینش افراد جهت ارائه خدمت به مردم در جامعه اسلامی، این قدرت، دارای یک مناسبات دیگری خواهد شد، به تعبیری این پروسه، یک مقوله سرنوشت ساز و حیاتی برای انسان است.

یکی از فضائل انسان نسبت به سایر مخلوقات، این است که انسان دارای قدرت تشخیص و تمییزدادن بین موارد خوب و موارد بد وهمچنین درک مناسبات درست و از مناسبات ناصحیح است؛ این قدرت انتخاب یک موهبتی است از جانب خداوند که انسان را مختار می سازد راه را از بیراهه تمییز دهد

انسان در هم حال در مسیر گزینش و انتخاب است و نوع گزینش و انتخاب اوست که سرنوشت و فردای او را رقم می زند. انسان در انتخاب سبک زندگی، شغل و غیره درهیچ فشار و اجباری نیست و کارهای روزمره خود را با گزینش و تبعیت خود دنبال می نماید. در شریعت مقدس و آیین متبرک اسلام نیز هیچ اجبار و اکراهی برای انسان در نظر گرفته نشده است، در قرآن کریم آمده است: «لااکراه فی الدین»، یعنی در دین و آیین بندگی نیز، هیچ اجبار و اصراری وجود ندارد و انسان می تواند هر مسیری را که می پسندد، انتخاب نماید.

در آیین اسلام و منویات قرآن کریم برای تمامی انبیاء(ع) نام«مصطفی» یعنی «برگزیده شده» آمده است. قرآن کریم می فرماید: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إبراهیم وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِینَ ذُرِّیَّهً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» خدای متعال، نام انسان را، برگزیده شده نهاده است و این نکته مقام و موقعیت انتخاب را بیان می سازد.

انسان همان گونه که در امور فردی خود با انتخاب پیش می رود در زندگی اجتماعی و دینی خود در مسیر انتخاب و گزینش قرار می گیرد. قرآن کریم می فرماید:«أَنَّ اللَّهَ لَمْ یَکُ مُغَیِّراً نِعْمَهً أَنْعَمَها عَلى قَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ»، مردم با انتخاب خود سرنوشت خود را تعیین می نمایند؛ اگر جامعه اسلامی می خواهد درزمینه های گوناگونِ اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، تولیدی و حتی علمی به خوکفایی برسد، این مطلب جز به دست مردم همان جامعه محقق نخواهد شد و مردم آن جامعه هستند که با انتخاب و گزینش مسیر مناسب می توانند به نقاط مورد نظر در مقوله های مختلف دست یابند.

رسیدن به آرمانهای الهی و دینی وانسانی واجتماعی جز با وفاق عمومی وتلاش برای گزینش مسیر درست، میسور نخواهد بود. اگر ملتی دچار انحطاط و نابودی و اضمحلال می شود دلیل مهم آن این است که، آن جامعه نسبت به تعیین سرنوشت و تعیین چارچوب خود، دچار اشتباه و رکود و رخوت شده است و تاریخ حقیقتی است که این مطلب را به خوبی نشان می دهد.

*تفاوت نگرش و بینش اسلامی به سایر دیدگاه ها در باب مسئله انتخاب و گزینش افراد، جهت امور اجرایی کشور در چه گزینه هایی نهفته است؟

نکته دیگردر مقوله انتخابات، بحث تفاوت نگرش دیدگاه اسلامی، نسبت به سایر دیدگاه ها، در مواجهه با مقوله انتخابات و پروسه گزینش افراد نسبت به مسئولیت ها نهفته است؛ این تفاوت یک تفاوت ماهوی و جوهری است. یک از مهم ترین شاخصه ها و وجوه تمایزانتخابات اسلامی با سایر انتخابات، بحث بینش دقیق و صحیح اسلامی است نسبت به فرایند انتخابات؛ یعنی انسان می بایست در انتخابات اسلامی، خود دارای بینش و آگاهی عمیق دینی و اجتماعی باشد، نه اینکه به طورناآگاه و به تعبیری، تقلیدمآبانه وارد عرصه انتخابات شود. انتخابات کورکورانه و انتخاباتی که بر مبنای شناخت و جهان بینی اسلامی نباشد از منظر اسلام، انتخاباتی مردود خواهد بود.

شاخصه دیگر در انتخابات اسلامی، شناخت مقتضیات زمان ومکان واشراف به مناسبات محیطی است؛ در روایات و قرآن کریم آمده است که خداوند، پیامبر هر قومی را به زبان و گویش و فرهنگ همان قوم مبعوث می نموده، بنابراین، نوع شناخت موقعیت زمان و مکان برای انتخاب صحیح و اصلح، امری است که عدم توجه به آن، نتیجه ای جز بی حاصلی به دنبال نخواهد داشت.

شاخصه دیگردرانتخابات اسلامی، شناخت مقتضیات زمان ومکان واشراف به مناسبات محیطی است؛ در روایات و قرآن کریم آمده است که خداوند، پیامبرهر قومی را به زبان و گویش و فرهنگ همان قوم مبعوث می نموده، بنابراین، نوع شناخت موقعیت زمان و مکان برای انتخاب صحیح و اصلح، امری است که عدم توجه به آن، نتیجه ای جز بی حاصلی به دنبال نخواهد داشت

پیامبران(ص)، نسبت به موقعیت و شرایطی که در آن قرارمی گرفتند، دستورات، آداب، فرامین و حتی معجزات مخصوص به آن دوران را برای مردم می آوردند، این امر نشان دهنده این مطلب است که فرهنگ و موقعیت و مقتضیات زمان و مکان، برای ارائه مفاهیم و نوع گفتمان با مردم و جامعه، دارای اهمیت خاصی است؛ بنابراین درهر زمان و درهر شرایط، انتخاب و برگزیدن افراد، منوط به آگاهی و شناخت موقعیت است.

در دوران کنونی می بایست افراد، شرایط زمانی و موقعیت داخلی و بین المللی را برای انتخاب فرد و یا افراد اصلح و برای هرگزینشی مد نظر داشته باشند؛ این عصر، دوران تجلی و توسعه نهضت جهانی اسلام وگسترش ارزشهای متعالی آن است، این دوران،عصراقتداروعظمت جمهوری اسلامی ودوران سرنگونی و اضمحلال قدرتهای سلطه گر و متجاوز است؛ این عصر، عصر بیداری اسلامی است. بنابراین جهان شناسی و زمان شناختی، عنصر بسیار مهمی است که، رسیدن به گزینش و انتخاب صحیح اسلامی را برای جامعه و افراد تسهیل خواهد کرد.

این دوران،عصراقتداروعظمت جمهوری اسلامی ودوران سرنگونی و اضمحلال قدرت های سلطه گر و متجاوز است؛ این عصر، عصر بیداری اسلامی است، بنابراین جهان شناسی و زمان شناختی، عنصر بسیار مهمی است که، رسیدن به گزینش و انتخاب صحیح اسلامی را برای جامعه و افراد تسهیل خواهد کرد

*بحث شناخت شرایط و موقعیت زمانی در فرایند انتخابات، یک بحث دینی و علمی و فقهی است یا یک برداشت سیاسی؟ آیا این تغییر شرایط در امور دیگر نیز به منصه ظهور رسیده است؟

شناخت زمان و مکان فقط در مسائل انتخابات و مسائل مربوط به امور سیاسی نیست، این شناخت و آگاهی به قدری دارای اهمیت است که در امور دینی و فقهی نیز به آن توجه شده است. شما با مراجعه به احکام فقها و مراجع تقلید و تطبیق دادن آنها با پاره ای دیگر از احکام و در زمان های دیگر، متوجه می شوید که پاره ای از احکام مراجع عظام، بنا به تغییر کردن شرایط زمان و موقعیت اجتماعی دچار تغییرات و دگرگونی هایی شده اند و این امر در نتیجه تغییر پیدا کردن شرایط زمانی و موقعیتی جامعه است. اگر موضوع و مقتضیات، دچار تغییر شوند احکام و دستورات به تبع آن دچار تغییر و تحول خواهند شد.

ملاک انتخابات اسلامی بر مبنای اخلاق مداری، گزینش بر اساس فداکاری، غیرت، پاک دستی، شجاعت و دین مداری است

نکته مهم دیگر در مناسبات انتخاباتی مد نظر باور اسلامی، موضوع اخلاق و نزاکت انتخاباتی است. به قدری اخلاق مداری و مکارم اخلاقی و خوش خلقی در باور اسلامی جایگاه دارد که پیامبر مکرم اسلام(ص) در حدیث شریفی دلیل برانگیخته شدن و مبعوث شدن خود را احیاء و اتمام اخلاق و آداب انسانی عنوان می کنند؛ ایشان می فرمایند: «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ» بنابراین شکوفا کردن و بارورکردن مکارم اخلاقی به حدی مورد توجه و عنایت خداوند است که پیامبر گرامی اسلام(ص)، تنها دلیل بعثت خود را این مطلب بیان می کنند. ملاک انتخابات اسلامی بر مبنای اخلاق مداری، گزینش بر اساس فداکاری، غیرت، پاک دستی، شجاعت و دین مداری است.

انتهای پیام/