به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از ایکنا، حجتالاسلام والمسلمین رضا برنجکار، عضو هیئت علمی موسسه دارالحدیث ۲۴ تیرماه در همایش سیره امام رضا(ع)؛ آموزهها و کارکردها در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، گفت: بنده برعکس تعبیر حجتالاسلام مرتضی جوادی آملی یعنی «عقلانیت وحیانی» قائل به وحی عقلانی هستم؛ همچنین ما کتاب، سنت و عقل را جزء منابع دین میدانیم و عقل را منبع به حساب میآوریم که کاشف وحی است، ضمن اینکه وحی، نتیجه عقل پیامبر نیست، ولی معتقدیم که تفکیک حوزهای میان عقل و وحی نداریم و هرجا وحی ورود کرده، عقل هم بوده و هرجا هم عقل وجود دارد، وحی حضور داشته است.
برنجکار تصریح کرد: مقصود ما از عقل وحیانی، تعامل دوسویه عقل و وحی در همه معارف دینی بدون تفکیک و مرزسازی و جداکردن حوزهها از یکدیگر است؛ تلقی رائج این است که عقل، خدا، دین و قرآن را ثابت میکند و بعد از آن وحی، ما را جلو میبرد در حالی که ما معتقدیم که هر جا وحی و عقل باشند هر دو میتوانند ورود کنند، ولی نحوه ورود در هر حوزه متفاوت است.
استاد دانشگاه قرآن و حدیث تصریح کرد: بنده معتقدم که عقل و وحی اگر تعامل کنند، میتوانیم به معرفت دینی برسیم، زیرا وحی گنجینههای عقل را بیدار و عقل هم میتواند وحی را به ما بفهماند و کسی که خود را از عقل محروم کند، خودش را از وحی محروم کرده است و برعکس.
برنجکار با بیان اینکه این نوع برداشت در میان اصحاب ائمه(ع) در کوفه و قم وجود داشته، ولی بعد از قرن چهارم، این دیدگاه تحت تاثیر فلسفه یونان تضعیف شده است، ادامه داد: اصل این آموزه از خود خداست که در قرآن بیان شده و فرموده حکمت از آن خداست، ولی اگر عقل نباشد، درک و حکمت و تذکری در کار نیست، پس حکمت در تعامل عقل و وحی به دست میآید.
این استاد و محقق حوزه علمیه تصریح کرد: عقل، گنجینههای زیادی دارد ولی معلم نیاز دارد که وحی است؛ امام صادق(ع) در رسالهای به اصحاب رای و قیاس فرمودند که شما فکر میکنید بدون نیاز به عقل و اهل بیت میتوانید به وحی برسید و به جایی میرسید که نفس و توهمات خود را عبادت میکنید و امام فرمودند پس خدا چرا ارسال رسل کرد.
برنجکار تصریح کرد: ابنسکیت که از دانشمندان بزرگ امامیه است؛ میپرسد چرا معجزات موسی و عیسی با هم متفاوت است و امام رضا(ع) توضیح فرمودند و بعد از امام پرسیده شد که در مورد قرآن دیدگاههایی هست ولی الان حجت چیست؟ و امام می فرماید العقل؛ یعنی بدون عقل ما به معارف قرآن و اهل بیت نخواهیم رسید یعنی فروعات را باید با اجتهاد عقلانی که مبنای اجتهاد در حوزه هست دریابیم.
استاد دانشگاه قرآن و حدیث تصریح کرد: عقل وحیانی یعنی عقلی که تحت تعلیم قرآن و اهل بیت قرار میگیرد نه اینکه وحی را درک کند بلکه برای روشن شدن گنجینههای درونی و وجودی خود اوست؛ لذا عقل در محضر اهل بیت شکوفا میشود.
وی افزود: در مورد ضرورت وجود امام نیز وقتی از امام رضا(ع) سؤال شد ایشان فرمود که انسانها دارای تشتت اهواء و … هستند همچنین فرمودند که بشر، ناقص است، پس عقل به وحی و امام نیاز دارد؛ همان طور که انسانهای عاقل در حل مسائل ریاضی و عقلی نیاز به معلم دارند.
وی افزود: امام رضا(ع) در حوزههای مختلف خداشناسی، اثبات وجود، حدوث و قدم که مباحث عقلی است هم با منکران وارد بحث شده و هم اصحاب را آموزش دادند. ایشان در مورد سؤالی که خدا همه چیز را ایجاد کرده ولی خودش از چه ایجاد شده امام فرمود خدا برخلاف جهان، آغازی ندارد. یا در روایت دیگری از امام، حضرت تصریح فرموده که بدون تبعیت از امام و ولایت نمیتوان به شناخت کاملی از خدا رسید.
وی بیان کرد: امام در موارد مختلف به بیان استدلالات عقلی و نقلی میپردازد؛ فردی از ایشان سؤال کرد که آیا به خدا میتوان شیء گفت؛ ایشان فرمود که خود خدا به خودش شیء گفته و بعد به بحث عقلی میپردازد و میفرماید ما باید خدا را از حد تشبیه و تعلیل خالی کنیم.
برنجکار با بیان اینکه قرآن و سنت و عقل هر دو به هم نیاز دارند، گفت: عقل از آن دو بینیاز نیست و وحی نیازمند عقل است و هر کدام بدون دیگری شناخته نخواهد شد. بنده معقتدم عقل هم شهود دارد و عین و واقعیت را مییابد و این فکر خطرناک است که ما عقل را از منبعیت بینداریم، ولی عقل معلم نیاز دارد.
استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد: اینکه برخی از علما فرموده اند باید مرزبندی در معارف دینی بکنیم، بنده مخالف هستم، زیرا در هیچ بحث دینی وجود ندارد که عقل و وحی نباشد؛ در فقه میگوئید که عقل، منبع نیست، ولی مگر عقل نیست که میگوید ظلم قبیح و عدل خوب است، یعنی عقل در فقه هم حضور دارد.
انتهای پیام/