| امروز جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳ |
سرخط خبرها:

یادداشت؛


واکاوی جایگاه نظام آموزش و پرورش و علوم انسانی قرآن بنیان

نظام آموزشی برای ایجاد علوم انسانی قرآن بنیان، باید از رشته هایی بهره بگیرد که اساسا محتوای اسلامی دارند. رشته تخصصی علوم و معارف اسلامی به مثابه مقدمه و زمینه ای در تحقق علوم انسانی قرآن بنیان تشکیل شده است.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، شاید علت توفیق کمتر حاصل شده دستیابی به علوم انسانی اسلامی و قرآن بنیان این است که برخی نظریه پردازی ها مبتنی بر اندیشه های غربی و سکولاریستی این بوده است و از این رو سنخیت چشمگیر بین علوم انسانی کنونی با معارف و تعالیم اسلامی دیده نمی شود و این یافته ها چاره ساز بسیاری از مشکلات بومی جامعه نمی شود.

نظام آموزشی باید بتواند آنچه را که آموزش می دهد، با آنچه را که متعلم در محیط بیرونی می یابد مطابقت دهد و اگر چنین نباشد، وجود تناقضات از میزان آثار آموزش می کاهد

پیشینه علوم انسانی موجود ریشه در اندیشه سکولار دارد و این اندیشه سکولار ریشه در مسیحیت تاریخی دارد که با عقیده اصل مسیحیتی دچار اختلاف است. پس مفروض خواهد بود که این چنین علوم انسانی التقاطی غرب که برگرفته از تجربه و دریافت عقلی فیلسوفان و اصول مسیحیت تاریخی است، در تناقض آشکار با برخی تعالیم اسلامی درآید و نظام آموزشی را که مبنا را بر محتوای اسلامی گذاشته به چالش کشیده و نتواند بین این دو محتوا را با هم جمع کند و بلکه جمع بین این دو محتوا تولید ضدهنجار خواهد کرد.

به طور عام نظام آموزشی باید بتواند آنچه را که آموزش می دهد، با آنچه را که متعلم در محیط بیرونی می یابد مطابقت دهد و اگر چنین نباشد، وجود تناقضات از میزان آثار آموزش می کاهد. آموزش و پرورش در این امر مهم نقش بسزایی دارد؛ چه آنکه ایجاد و تعلیم محتوای اسلامی به دانش آموز و انطباق آن با زندگی فردی و اجتماعی که از آن به سبک زندگی تعبیر می شود، می تواند دانش آموز را به مثابه متعلمی پایدار نسبت به آموزش ها حفظ کند.

لیکن به طور خاص نظام آموزشی برای ایجاد علوم انسانی قرآن بنیان، باید از رشته هایی بهره بگیرد که اساسا محتوای اسلامی دارند. رشته تخصصی علوم و معارف اسلامی به مثابه مقدمه و زمینه ای در تحقق علوم انسانی قرآن بنیان تشکیل شده است.

ظرفیت سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در تحقق علوم انسانی قرآن بنیان

پس از نهاد خانواده، مهم ترین و نخستین نهاد رسمی تعلیم و تربیت، دستگاه آموزش و پرورش یک کشور است که نه تنها از بیشترین ظرفیت ها و امکانات برای آموزش افراد برخوردار است بلکه مخاطبان آن در زمان شکل گیری خلقیات و در بهترین زمان یادگیری در اختیار آن قرار می گیرند.

از آنجا که دوره متوسطه دوم پس از دوران بلوغ نوجوانان دوران حساسی به لحاظ شخصیت سازی افراد است، آموزش های تخصصی مبتنی بر علوم انسانی قرآن بنیان، نقش بسیار مهمی در هدایت جامعه به سوی تکامل و تعالی دارد. برنامه ریزان نظام آموزش و پرورش در سال های اخیر اقدام به ترسیم نقشه راهی کرده اند که در آن نحوه طی مسیر، منابع و امکانات لازم، تقسیم کار در سطح ملی و الزامات در این مسیر به صورت شفاف و دقیق مشخص شده است.

در این راستا تلاش برنامه ریزان مذکور، منتهی به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در آذرماه ۱۳۹۰ شده که در آن سعی شده مهم ترین مولفه های یک آموزش و پرورش مبتنی بر ارزش های اسلامی و به طور خاص علوم انسانی اسلامی دیده شده باشد که چنانچه این سند بتواند ملاک عمل فعالیت های اجرایی آموزش و پرورش واقع شود، توجه به علوم انسانی قرآن بنیان ظرفیت تحقق به خود خواهد گرفت و ضرورت تقویت و توسعه منطقی رشته علوم و معارف اسلامی آشکار خواهد شد.

در ادامه به برخی از اهداف و راهکارهای عملیاتی اشاره می شود که مورد توجه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است و در راستای تعلیم و تربیت اسلامی یا زمینه سازی در تحقق علوم انسانی قرآن بنیان است:

  1. پرورش تربیت یافتگانی که دین اسلام را حق می دانند و آن را به مثابه نظام معیار می شناسند و به آن باور دارند.
  2. تعمیق تربیت و آداب اسلامی، تقویت اعتقاد و التزام به ارزش های انقلاب اسلامی
  3. ترویج و تعمیق فرهنگ حیاء، عفاف و حجاب، متناسب با قابلیت ها و ظرفیت های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی
  4. تقویت بنیان خانواده و کمک به افزایش سطح توانایی و مهارت های خانواده در ایفای نقش تربیتی متناسب با اقتضائات جامعه اسلامی
  5. اصلاح محتوا، ارتقای جایگاه، افزایش کیفیت و کارآمدی علوم انسانی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی، مبتنی بر مبنای دینی در چارچوب نظام معیار اسلامی
  6. تغییر و نوآوری در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی با رویکرد تعالی بخش، پویا و بالنده

علوم انسانی قرآن بنیان سالهاست که توجه ویژه ای یافته است و اساسا نظام آموزش و پرورش پس از انقلاب اسلامی برای تحقق این آرزو بر مبنای محتوای اسلامی طرح ریزی شده و فعالیت کرده است

شکی نیست که نظام آموزش و پرورش با توجه به ظرفیت ها و قابلیت هایی که برخوردار است می تواند برای نیل به این اهداف و زمینه ها با دستورالعمل های اجرایی درست گام بردارد اما قبل از هر چیز باید مبانی و ریشه ها را به درستی پی ریزی کرد تا حرکت بر اساس این مبنا هدایت شود و نیک فرجام باشد و چون در همه نظام های فکری جهان، آنچه تحول ساز برای یک جامعه به شمار می رود علوم انسانی است؛ توجه خاص به این رشته در هدایت افراد جامعه به سوی تکامل و تعالی بسیار حائز اهمیت است.

علوم انسانی قرآن بنیان سالهاست که توجه ویژه ای یافته است و اساسا نظام آموزش و پرورش پس از انقلاب اسلامی برای تحقق این آرزو بر مبنای محتوای اسلامی طرح ریزی شده و فعالیت کرده است. لیکن برخی تعاملات ناصواب میان آموزش و پرورش و علوم انسانی باعث شده تا آثار عملی و اجتماعی اسلامی شدن علوم انسانی نیز محدود شود و یا توفیق اندک داشته باشد. بنابراین امروزه نیازمند بازتولید جدید در عرصه علوم انسانی اسلامی هستیم و این برنامه یکی از مهم ترین اهداف در تدوین سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به شمار می رود تا در راستای انجام آن، نقش آموزش و پرورش در تحقق و یا زمینه چینی علوم انسانی قرآن بنیان تجلی یابد.*

*برگرفته از مقاله «نقش آموزش و پرورش در تحقق علوم انسانی قرآن بنیان با تقویت رشته تحصیلی علوم و معارف اسلامی» نوشته حمیدرضا بصیری و حمید توسلی صباغ، کتاب «مجموعه مقالات همایش علوم انسانی قرآن بنیان چیستی، چرایی و چگونگی»، حمیدرضا بصیری، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، سال ۱۳۹۶٫

انتهای پیام/

کد خبر : 68677
تاريخ ثبت خبر : 8 خرداد 1397
ساعت بارگزاری خبر : 13:24
برچسب‌ها:, ,

دیدگاه شما

( الزامي ) (الزامي)