همنشینی با صالحان گامی مؤثر در تعالی اخلاقی

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، متن زیر یادداشتی است که حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی نصیری، رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد در مورد تعالی اخلاقی نوشته است:

بسیاری از کسانی که غرق پلشتی و زشتی های اخلاقی هستند از آن جا که با آلوده دامنان حشر و نشر دارند، از عمق سقوط اخلاقی خود بی خبرمی مانند. آنان خود را با هم نشینان پلشت رفتار مقایسه می کنند و چه بسا گمان دارند که آن چه انجام می دهند زشتی به همراه ندارد.

دنیایی که آنان برای خود ساخته اند دنیایی است خاص که در آن انواع آلودگی ها وجود دارد؛ از شراب خواری گرفته تا فسق و فحشاء و تا ظلم و تعدی به حقوق مردم. مراتب محدودتر در آلودگی رفتاری لغزش های کوچک و بزرگی است که گاه در رفتار دین داران به چشم می آید همچون غیبت، تندخلقی و کوتاهی در ادای حقوق دیگران.  
یکی از راه های کارآمد در معالجه این دست از رفتارهای ناپسند همنشینی با اولیاء الهی و صالحان است؛ یعنی کسانی که در تمام لحظات زندگی به پاسبانی نفس خود اشتغال داشته و خود را هماره در محضر خداوند می دانند و می کوشند کاری که مخالف رضایت الهی است، انجام ندهند.

این امر به خاطر روحیه تأثیرپذیری انسان از پیرامون خود و به ویژه دوستان و همنشینان است. در روا‌ن‌شناسی تربیتی امروز، اصل مسلمی موجود است‌که در امر تربیت و آموزش کاربرد فراوان دارد و آن «اصل محاکات» است.

پیداست که همنشینی با صالحان حداقل از دو جهت زمینه رشد و تعالی روحی را فراهم می آورد: ۱٫ بهره‏مندی از کمال همنشین؛ ۲٫ تأثیرگذاری در پی تذکرات اخلاقی.  

حواریان به عیسی (ع) گفتند: ای روح خدا! با چه کسانی همنشینی کنیم؟ فرمود: آن کس که دیدارش شما را به یاد خداوند اندازد و گفتارش به دانش شما بیافزاید و عملش شما را به آخرت ترغیب کند.

بهره ‏مندی از کمال همنشین از آن جهت است که انسان صالح کسی است که خدا در دل، رفتار و گفتار او طلوع کرده و تجلی یافته و در همه منش او می توان خدا را یافت؛ چنان که دنیا از چشم آنان افتاده و تمام ذهن و جانشان متوجه آخرت، آماده بودن برای پاسخ گویی به حساب و کتاب الهی و نیل به فیض دیدار خداوند است و به عبارت روشن تر آخرت را می توان در او تبلور یافته دید.

از سویی دیگر، در گفتار چنین انسانی جز صلاح و سداد و جز سخنی در جهت رشد علمی و اخلاقی مشاهده نمی شود؛ یعنی نه تنها سخن گناه آلود در گفتار او به چشم نمی خورد، بلکه نمی توان سخنی لغو و بیهوده را در گفتار آنان یافت.

همنشینی با چنین انسان های صالح و خداباوری حتی اگر به سکوت برگزار شود، مفید و درس آموز است و انسان را از این دنیا و تمتعات آن و دغدغه های زمینی می کند و ناخودآگاه با خدا و قیامت پیوند می زند. این همان کمال همنشین است که در اشعار سعدی مورد توجه قرار گرفته است:
گلی خوشبو در حمام روزی           رسید از دست محبوبی بدستم
بدو گفتم که مشکی یا عبیری        که از بوی دلاویز تو مستم
بگفتا من گلی نا چیز بودم           ولیکن مدتی با گل نشستم
کمال همنشین در من اثر کرد     وگرنه من همان خاکم که هستم

بر همین اساس در روایتی از امام صادق(ع) به نقل از رسول اکرم(ص) از زبان عیسی(ع) چنین آمده است: «حواریان به عیسی (ع) گفتند: ای روح خدا! با چه کسانی همنشینی کنیم؟ فرمود: آن کس که دیدارش شما را به یاد خداوند اندازد و گفتارش به دانش شما بیافزاید و عملش شما را به آخرت ترغیب کند.»

داروی تربیت از پیر طریقت بستان  کادمی را بتر از علت نادانی نیست

تأثیرگذاری همنشینی با پاکان در پی تذکرات اخلاقی آنان از آن روست که صالحان در سایه سار تربیت الهی به این حقیقت دست یافته اند که در کنار نورانی شدن جانشان، باید جان دیگران را نیز نورانی سازند و شیطان را از سرزمین جان بیماردلان بیرون نمایند، خود را در برابر آلوده دامنان مسئول می دانند و می کوشند به هر طریقی که میسر است آنان را درمان کنند و جانشان را زلال سازند. بر همین اساس در آموزه های دینی بر امر به معروف و نهی از منکر تأکید بسیار شده است.

چنان که حضرت امیر (ع) در توصیف رسول اکرم (ص) فرمود: «طَبِیبٌ‏ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ‏ قَدْ أَحْکَمَ مَرَاهِمَهُ وَ أَحْمَى مَوَاسِمَهُ یَضَعُ ذَلِکَ حَیْثُ الْحَاجَهُ إِلَیْهِ مِنْ قُلُوبٍ عُمْیٍ وَ آذَانٍ صُمٍّ وَ أَلْسِنَهٍ بُکْمٍ مُتَتَبِّعٌ بِدَوَائِهِ مَوَاضِعَ الْغَفْلَهِ وَ مَوَاطِنَ الْحَیْرَه.»
دل که آیینه صافی است غباری دارد          از خدا می طبلم صحبت روشن رایی

انتهای پیام/