همایش بررسی عدم تمایز احکام اخلاقی و فقهی اسلام از حیث الزام

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از روابط عمومی دانشگاه امام صادق(ع)، کرسی ترویجی عدم تمایز احکام اخلاقی و فقهی اسلام از حیث الزام با ارائه دکتر صدیقه مهدوی کنی، با حضور دکتر محمود حکمت نیا و دبیری علمی دکتر کبری پورعبدالله در پردیس خواهران دانشگاه امام صادق (علیه السلام) برگزار شد.

دکتر مهدوی کنی ارائه دهنده بحث با اشاره به گزاره های اخلاقی و فقهی در پی نمایاندن همسانی منشا آنها و نفی دوگانگی اخلاق و فقه برآمد.

وی گفت: بسیاری از اندیشمندان اسلامی در آثار و نظرات خود، میان احکام اخلاقی و فقهی قرآن تمایز قائل هستند؛ در حالی که با بررسی ساختار، مبانی، قلمرو، هدف و موضوع گزاره های اخلاقی حوزه خانواده و تطبیق آنها با گزاره های فقهی قرآن می توان به نتایج همسانی به خصوص در مسئله الزام دست یافت.

عضو هیئت علمی پردیس خواهران دانشگاه امام صادق(ع) در بخش دیگری از سخنان خود به تعاریف اجمالی منشا، ساختار، موضوع، هدف، قلمرو و مفاهیم گزاره های مورد بحث پرداخت و گفت: الزام در گزاره های اخلاقی قرآن، مبتنی بر فطریاتی است که با کمک عقل کشف و با اراده الهی اعتبار می شوند و از این نظر هیچ تفاوتی با منشا الزام در گزاره های فقهی قرآن ندارند؛ هر دو از یک سرچشمه سیراب می شوند، هر دو در تنظیم رفتارهای اختیاری انسان، در تکامل روحی و معنوی او و در نظم، امنیت و سعادت جامعه موضوعیت دارند و هر دو نیز دارای ضمانت اجرا می باشند؛ اما ضمانت اجرای احکام فقهی، به جز عبادات، جنبه جزایی و جریمه دارد و در دادگاه های بشری، قابل بررسی و دادرسی است؛ در حالی که ضمانت اجرای قواعد اخلاقی جنبه معنوی و وجدانی داشته و علاوه بر آثار وضعی دنیایی، عقوبت اخروی دارند، ولی قابل پیگیری در دادگاه های حقوقی نیستند. با اثبات اشتراک منشا الزام می توان راه هایی را که فقها برای اجرا کردن احکام فقهی پیشنهاد نموده اند، برای احکام اخلاقی نیز (البته با لحاظ تفاوتها) پیشنهاد کرد.

در ادامه دکتر حکمت نیا استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در مقام ناقد جلسه به بررسی زوایای گوناگون موضوع پرداخت و گفت: مبحث مطرح شده یکی از مباحث فلسفه فقه، اخلاق و حقوق است و در حیطه اخلاق فضیلت مطرح می شود.

وی ضمن تمجید از تبیین عالمانه موضوع از سوی دکتر مهدوی کنی به بحث تفاوت بین افعال درونی و بیرونی اخلاق فضیلت پرداخت و ادامه داد: باید و نبایدهای رفتارهای بیرونی چهار مبحث اخلاقی، فقهی، حقوقی و عرفی را  در برمی گیرد و در هر یک از حوزه های یادشده باید الزام و التزام متفاوت از یکدیگر و برحسب حیطه مورد بررسی به صورت مجزا مورد مداقه قرار گیرد.  

انتهای پیام/