| امروز پنج شنبه, ۹ فروردین , ۱۴۰۳ |
سرخط خبرها:

یادداشت؛


هدف عالی قدرت رسیدن به جامعه عدل‌محور و فضیلت‌مدار است

از دید قرآن هدف عالی قدرت در گام نخست کمال انسان ها و سپس رسیدن به جامعه عدل محور و فضیلت مدار است و در جهت برپایی ارزش های دینی و منفعت عمومی و نه سلطه گری و برتری جویی، بر این اساس باید حکومت الهی شرایط لازم را برای نورانی کردن جامعه انسانی و رهایی آن از ظلمت‌ها فراهم کند.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، انسان موجودی اجتماعی است و با حضور در اجتماع با قدرت و مظاهر آن روبرو می شود؛ با توجه به بنیادین بودن این مفهوم و نوع رابطه آن با حیات سیاسی انسان، فهم چیستی، ماهیت، آسیب‌ها و اهداف آن از دیدگاه قرآن کریم، می‌تواند راه‌گشای مسائل بسیاری در حوزه اندیشه سیاسی اسلام باشد که نشان از اهمیت و برجستگی آن دارد.

قدرت، به عنوان مجموعه ای از عنصرهای مادی و معنوی هر چند مستقیم در قرآن وجود ندارد، اما با توجه، آسیب ها و برخی ساز و کارهای مهار آن را برداشت کرد. همان گونه که ثروت، رسانه ها و نیروی جسمانی در این عرصه دارای نقش هستند، دانایی و آگاهی نیز، به عنوان نرم افزار قدرت اثر به مفهوم های همسو و اهمسوی آن می توان از آیه های گوناگون، بحث قدرت، منطق آن، چگونگی اعمال گذارند.

در نگاه کلی قدرت سیاسی امری دوطرفه و همراه با آگاهی و اختیار است و در تبیین این موضوع می توان گفت: قدرت سیاسی مجموعه ای از عوامل مادی و معنوی است که در جامعه اجرایی می شود و می تواند تعالی دهنده و جهت دهنده خواست های هنجارها، ارزشها و مسائل جامعه باشد.

قدرت امر و پدیده اعتباری و محصول اراده انسان است؛ ذات قدرت و اصالت آن از خداوند متعال است و دیگرانی که قدرت دارند، همه از اوست. نعمتی که در اختیار آنان قرار گرفته است، باید با آن در جهت هدف های عالی هستی و مسیر پیامبران الهی حرکت کنند. در غیر این صورت از طغیان و سرپیچی سر در می آورد و موجب سلطه می شوند؛ زیرا قدرتی که همه توان خود را برای منافع فردی به کار می گیرد، سلطه گر و بهره کش است.

از سوی دیگر، سرشت قدرت از ساحت نرم افزاری به حوزه سخت افزاری ریزش می کند.

در واقع قدرت محصول «اراده همراه با دانایی» و آگاهانه است و قدرت طلبی و گرایش به قدرت، ناشی از میل فطری انسان است. قرآن کریم آن را سرکوب نمی کند، بلکه می پذیرد.

قرآن شریف قدرت را که در رابطه و مناسبت‌های اجتماعی انسان ها حضور دارد، از منظر واقع گرایانه به رسمیت می شناسد.

هر چند لفظ «قدرت» در قرآن به کار نرفته است، اما با توجه به روش تفسیر اجتهادی، می توان از متن، زمینه، مفهوم های همسو و محتوای کلی قرآن این بحث را به انجام رساند.

در حقیقت دین اسلام، دین اجتماعی – سیاسی است و نمی تواند از کنار یکی از بنیادی ترین مفهوم های سیاسی یعنی قدرت، بدون دیدگاه گذر کرده باشد.

مفهوم قدرت به عنوان نعمتی از نعمت های خداوند، در نگاه اول مثبت و عامل «حرکت» است، اما در گام بعد، مهم متعلق به آن و جهتی است که در آن به کار می رود و همان جهت مشروع و نامشروع بودن آن را تعیین می کند.

از دید قرآن هدف عالی قدرت در گام نخست کمال انسان ها و سپس رسیدن به جامعه عدل محور و فضیلت مدار است و در جهت برپایی ارزش های دینی و منفعت عمومی و نه سلطه گری و برتری جویی، بر این اساس باید حکومت الهی شرایط لازم را برای نورانی کردن جامعه انسانی و رهایی آن از ظلمت‌ها فراهم کند.
انواع انحراف‌های فکری، عقیدتی، اخلاقی و آلودگی به هواهای نفسانی و ابتلا به وسوسه ها و دسیسه ها از ظلمت‌هایی است که حکومت دینی باید برای برچیدن زمینه‌های آن تلاش کند تا آحاد جامعه در پرتوی رهایی از چنین تیرگی هایی به صراط مستقیم حق دست یابند.

این مهم بسیار واضح است که منشا و سرچشمه همه قدرتها خداست و بقیه قدرتها از او نشت می گیرد.در هر جامعه ای قدرت دارای هدف های متفاوتی است که اغلب با هنجارها و مبانی ارزشی آن جامعه نسبت و پیوند دارد. همه قدرت‌ها بر افزایش حفظ نظم و نظام موجود، حفظ حاکمیت و اصول رفتاری، گسترش و ایجاد ابزار و منابع برای برآوردن نیازهای فردی و جمعی تاکید دارند.

قرآن به عنوان مبنای عمل در جامعه اسلامی به حاکمان و کارگزاران الگو و روش درست را می نمایاند تا بستر ساز پیشرفت همه جانبه باشد؛ پیشرفتی که جنبه های مادی و معنوی امور را لحاظ و جامعه را از نگرش تک ساحتی به مسائل دور کند.

کارکردهای قدرت مطلوب برپایه اصلاح امور جامعه و آماده سازی بسترهای رشد جامعه قرار دارد و از هدفهای آن، می توان به اقامه حدود الهی، برپایی عدالت و رسیدن انسان به جایگاه شایسته اشاره کرد.*

*منبع: سیدکاظم سیدباقری، قدرت سیاسی از منظر قرآن کریم، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۹۴٫

انتهای پیام/

کد خبر : 71069
تاريخ ثبت خبر : 13 تیر 1397
ساعت بارگزاری خبر : 13:39
برچسب‌ها:, , , ,

دیدگاه شما

( الزامي ) (الزامي)