نگاه تزئینی و تجملاتی به پژوهش/ جایگاه دولت در بسترسازی علمی

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، به مناسبت فرارسیدن هفته دولت و واکاوی و بررسی تاثیر و اثرگذاری دولت ها و کارگزاران در بحث های مرتبط با تحول علوم و ایجاد علوم، بر پایه مبانی بومی و کارآمد اسلامی و همچنین تحلیل و تبین عملکرد دولت ها بر ایجاد و پیاده سازی سبک و مدل زندگی، بر اساس الگوهای ایرانی و اسلامی و برآمده از باورها و دانش های بومی ایران اسلامی، بر آن شدیم تا با دکتر جواد هروی، استاد دانشگاه و نماینده و نائب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات دوره نهم مجلس شورای اسلامی و مدیر مسئول مجله علمی و پژوهشی«پژوهشنامه تاریخ»، گفتگویی در این زمینه ها ترتیب دهیم، که ماحصل آن در ادامه تقدیم حضورتان می گردد.

*به نظر شما چه مقدار ازمشکلات و معضلاتی که دولت ها و کارگزاران در مباحث اقتصادی و اجتماعی و یا سیاست خارجی با آن درگیر هستند، متاثر از علوم و القائات علوم انسانی غربی می باشد؟  

نگاه تیزبینانه به مباحث علمی، شیرازه اساسی پیشرفت و ترقی یک ملّت است. این نگاه باید به علوم بومی هر کشور لحاظ گردد . در این باب، عدم تناسب و هماهنگی علمی و فرهنگی یک کشور با شاخصه های علمی و فرهنگی مختص و بومی آن کشور می تواند برای آن کشور و ملت هم دردسرساز و هم آسیب رسان باشد. به همین خاطر در فرایند توسعه یک کشور،نرخ توسعه علمی و فرهنگی را لحاظ می نمایند و برهمین اساس تمام ملت ها و کشور ها تلاش دارند که در این عرصه نرخ بیشتر و بالاتری را از آن خود نمایند. امّا آن موردی که در درون این موضوع گنجانده شده است این است که آیا هر علمی قادر خواهد بود با خاطر و ضمیر یک کشور همسو و در تعامل باشد یا باید علوم و دانش هایی باشند که مبتنی بر بسترهای همگون و همخوان و متجانس فرهنگی و علمی آن کشور تعریف شده باشند؟ براساس همین نکته و مفهوم است که ما درمورد «اقتصاد دانش بنیان» که درحال حاضر و درچارچوب «اقتصاد مقاومتی» مطرح می باشد به دنبال تحقق این معنی برمبنای یک اقتصاد دانش بنیان بومی و درونی هستیم.

در این زمینه ما بر این اطمینان هستیم که اگر بخواهیم بر علوم و یا ترجمه برخی علوم سایر ملل تکیه نمائیم، نهایتاً دست آورد و نتیجه ای درخور و مناسب خود نخواهیم داشت و با استعاره ها و سایه ها روبرو خواهیم بود. باید به این نکته تاکید کرد که اگر ما بتوانیم در متن و بطن علوم، دستاوردهای علمی ایجاد نماییم وآن را به صورت بومی و نزد جوانان و دانش پژوهان خود قرار دهیم، طبیعی خواهد بود که این عمل با روح و بطن جامعه و سرزمین و جغرافیای ما سازگارتر خواهد بود و ارتباط صحیح تر و مناسب تری با مردم نیز برقرار خواهد کرد و در نتیجه بسترسازی خواهد نمود برای یک رشته فعالیت های نوظهور، که امکان پشتیبانی و حمایت آن از طرف جامعه نیز وجود خواهد داشت. باید توجه نمود، اگر قواعد و ضوابط علمی بر اساس و مبتنی بر فرهنگ اصلی و خودی باشد، امکان تجلی و تابش بیشتر را خواهد داشت و بر همین اساس است که ما بر این موضوع تاکید ویژه داریم.   

*با توجه به تخصیص بودجه های غالباً مناسب از طرف دولت ها به بخش های علمی و پژوهشی، چرا این پژوهش ها ناظر بر نیاز نمی باشد و شاهد خروجی اثر گذار در نهاد ها و موسسات دولتی نیستیم؟

باید توجه داشت که عرصه پژوهش، یک عرصه عمیق و جدی می باشد که در هر کشوری که ایجاد می شود، باید در ابتدا درک و فهم صحیحی از آن دریافت شود و سپس این مفهوم نهادینه و اجرایی شود. در کشور ما متاسفانه مقوله پژوهش نه به درستی دریافت شده است و نه به درستی توانسته ایم این مفهوم را در جایگاه و موقعیت خود قرار دهیم. به عبارت دیگر ما گاهی به صورت یک پدیده تجملی و تزئینی و گاهی به صورت یک پدیده تشریفاتی به واژه پژوهش نگاه کرده ایم.

لذا در پاره ای از مواقع بودجه های بخش پژوهش، در بسیاری از سازمان ها و نهاد ها و ارگان های ما صرف امور تجملی و تشریفاتی می شود و ما باید در جهت و راستای زدایش و تطهیر این باور از فکر و باور جامعه گام های موثر برداریم. باید دقت نمود، مادامی که این عمل انجام نگیرد،همچنان دید و نظر جامعه به مقوله پژوهش یک نگاه تشریفاتی و تجملی خواهد بود. امروز بحث پژوهش یا  توسعه  (research and development) که درجامعه جهانی دنبال می شود، یکی از رمزهای توسعه در بستر جهانی می باشد. بنابراین ما باید گام های بیشتر و مفید تری در این زمینه برداریم و سازمان ها و ارگان های متولی نیز باید با اهتمام و و جدیت بیشتر در این زمینه تلاش نمایند.

*به نظر شما، نقش دولت ها در اصلاح سبک زندگی و ایجاد سبک زندگی اسلامی ایرانی، از طریق تولید علم و یا تحول در علوم انسانی، چگونه و به چه صورتی باید باشد؟

دولت ها ساختارهای رسمی و اجرائی هستند که می توانند، خواسته ها و تمنا های یک جامعه را محقق نمایند. اما باید توجه نمود آن عصاره و شیرازه اساسی که می تواند در این زمینه نقش آفرینی نماید، مفهوم خرد و فرهنگ و باور آن جامعه است و مادامی که یک فرهنگ اجتماعی، حاکم بر روند تحول و دگرگونی نباشد، این تلاش ها بی فایده خواهد بود. ما ممکن است بگوییم که اسلامی زندگی می نماییم و یا با شأن و حرمت های اخلاقی ایرانی زندگی می نماییم، ولی شاید از این معانی به طور کلی جدا و سوا افتاده باشیم و این تعابیر بیشتر یک زمزمه شفاهی و زبانی باشد، در حالی که عملی و پیاده سازی این تعابیر به یک قوه قهریه و اجرایی نیاز دارد. این قوه قهریه می تواند دستگاه های اجرایی و دولتی باشند.

دستگاه های اجرایی باید همان گونه که در عرصه عمرانی و صنعتی تلاش می نمایند، در عرصه های فرهنگی نیز تلاش کنند تا بتوانند ان شاالله ما را درضابطه ها و شاخصه های علمی بالا تر از این ببرند. باید توجه داشت که ما در حال گذار از یک اقتصاد مبتنی بر درآمد های نفتی به سمت اقتصاد های دانش بنیان هستیم و لازم است که  در جهت نیل به این مهم، شاخصه های اقتصاد دانش بنیان را که همان عرصه ها و تکاپوهای علمی است را مد نظر قرار دهیم. جایگاه دولت در این پروسه به عنوان یک شاخصه اثر گذار، هم مهم و هم قابل تاکید می باشد و باید با توجه به این نکته که ما در دست یابی به آن نقطه عالی و غایی، که همان «بسترسازی علمی» در جامعه است، فاصله داریم، باید اهتمام و سعی دولت و دولتها در این زمینه بیشتر از این باشد.  

انتهای پیام/