نگاهی اجمالی به کتاب اخلاق و سیاست؛ «رویکردی اسلامی و تطبیقی»

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از دانشگاه امام صادق(ع)، یکی از معماهای پیچیده و ذوابعاد در جهان سیاست و روابط و مناسبات قدرت در جامعه بشری، رابطه اخلاق و سیاست است. جایگاه اخلاق در نظام اجتماعی آدمیزادگان از دیرباز مورد توجه و امعان نظر متفکران و مصلحان و مکاتب مختلف الهی و بشری قرار داشته است. سؤال مهمی که این کتاب به دنبال یافتن پاسخ آن است؛ این است که آیا اکتساب فضایل اخلاقی در حوزه قدرت سیاسی و پارادایم حاکم بر آن مانند ساحت فردی نیز مطلوب است؟ به عبارت دیگر آیا کسب فضائل اخلاقی و پایبندی به آنها در عرصه عمل و رفتار صرفاً مربوط به انسان‌هایی است که خارج از دایره قدرت سیاسی قرار دارند و یا اینکه پایبندی به اصول مزبور در تمام حوزه‌های حیات بشری از جمله حوزه سیاست، مطلوب و لازم‌الرعایه است؟

این اثر در چهار فصل گرد آمده است. فصل اول تحت عنوان «کلیات»، مشتمل بر کلیات و تعاریف لغوی و اصطلاحی مفاهیم اخلاق و سیاست و دیگر مفاهیم مرتبط با حوزه سیاست مانند قدرت، اقتدار و دولت است. همچنین در این فصل جهت تنقیح دقیق‌تر موضوع، به گفتمان مربوط به فلسفه اخلاق در میان متفکران و صاحب‌نظران اسلامی و نحله‌های مختلف فکری در جهان اسلام و مغرب زمین، اجمالاً پرداخته شده است.

فصل دوم با عنوان «اخلاق و سیاست در فلسفه سیاسی غرب»، رابطه اخلاق و سیاست در آموزه‌های متفکران برجسته مغرب زمین و اندیشه‌های کلاسیک در غرب، اعم از اندیشه‌های متفکران یونانی و متفکران مسیحی مورد بررسی اجمالی قرار گرفته است.

فصل سوم که مهمترین فصل پژوهش است با عنوان «رابطه اخلاق و سیاست در فلسفه سیاسی اسلام»، به بررسی آموزه‌ها و ادبیات دینی و اسلامی پیرامون رابطه اخلاق و سیاست بر پایه مبانی قرآنی و رهنمودهای روائی(سنت) اختصاص یافته است. هدف عمده این فصل، گردآوری مهمترین رهنمودهای دینی و سیره عملی پیامبر اکرم(ص) و حضرت امیر(ع) جهت تبیین «سیاست اخلاقی» و مؤلفه‌های آن در آموزه‌های اسلامی است.

در فصل چهارم با عنوان «ازتاب رابطه اخلاق و سیاست در آموزه‌های فارابی، غزالی و خواجه نظام‌الملک»، رابطه اخلاق و سیاست در سه حوزه اصلی اندیشه‌های کلاسیک سیاسی در اسلام و ایران، یعنی حوزه سیاست فلسفی، حوزه اندیشه‌های دینی ـ سیاسی و اندیشه‌های سلوکی یا سیاستنامه‌نویسی مورد بررسی قرار گرفته است.

همچنین در فصل پایانی به منظور تسهیل در این مطالعه تطبیقی، آموزه‌های فارابی، به عنوان مهمترین نماینده حوزه سیاست فلسفی در جهان اسلام، آموزه‌های اخلاقی غزالی در تبیین سیاست اخلاقی اسلامی، به عنوان نماینده برگزیده و مختار حوزه سیاست دینی، و رهنمودهای خواجه‌ نظام‌الملک طوسی، به عنوان نماینده برگزیده حوزه سوم یعنی حوزه اندیشه‌های سلوکی یا سیاستنامه‌نویسی، مورد بررسی قرار گرفته است.

مطالعه تطبیقی رابطه اخلاق و سیاست در گفتمان فلسفی، دینی و ایرانشهری در سه حوزه یاد شده، مبین افتراق و اشتارک آموزه‌های نحله‌های مختلف فکری و سیاسی در ایران و جهان اسلام، پیرامون دو مقوله مهم زندگی اجتماعی آدمی یعنی اخلاق و سیاست است.

انتهای پیام/