به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از روابط عمومی مَنا، بیستمین نشست از سلسله نشستهای ایدهپردازی و نوآوری در علوم انسانی اسلامی (نشان) با ارائه ایدهپرداز مهدی مقدسی (دانش آموخته کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه شیراز) با عنوان: «نسبت عدالت طبقاتی و بافت فیزیکی شهر پس از ورود اسلام به ایران» در روز چهارشنبه ۱۱مردادماه از سوی نمایندگی مَنا (در استان فارس و هرمزگان) در مرکز آموزشهای فرهنگی دانشگاه شیراز ساعت ۱۲تا۱۳ برگزار شد.
در ابتدا سید عقیل حسینی (مدیر جلسه) به اساتید خوش آمدگویی کرد و سپس مهدی مقدسی مقاله خود را ارائه داد و بیان کرد: با ورود اسلام به ایران، جامعه ایرانی به مرور و در طی سالها با تغییرات فکری و فرهنگی روبرو شده و سبک زندگی ایرانیان دگرگون شد.
وی در ادامه گفت: همراه با این تحولات، کالبد فیزیکی شهرهای به جامانده از دوره ساسانی نیز که به تبعیت از نظام شدیداً طبقاتی آن دوره، به سه بخش کاملاً مجزای کهندژ، شارستان و سواد تقسیم میشد، با تغییرات مواجه شد؛ کهن دژ بخش مرکزی و محل سکونت طبقه حاکم شهر ساسانی در ارتفاعی بالاتر از دیگر مناطق شهر قرار داشت که با وجود امکانات مناسب با دیوارهای مستحکمی از دیگر بخشهای شهر کاملاً مجزا می شد.
مهدی مقدسی افزود: شارستان که کهندژ را در برمیگرفت محل سکونت کارکنان دولتی و نظامی و نیز اشراف بود و با برج و بارو از سواد یا حومه، که محل زندگی اقشار ضعیف بود، تفکیک می شد.
وی عنوان کرد: با ورود اسلام هر چند سه بخش ذکر شده، تداوم یافتند، اما به کلی ماهیت و کارکرد آنها، دچار تحول گردید. به مرور، کهن دژ از اهمیت افتاد و ابتدا شارستان و سپس حومه شهر به مهمترین بخش شهر تبدیل شد. کار به جایی رسید که حاکم نیز، کهن دژ را ترک کرده و در بخشهای دیگر سکنی گزید.
وی در ادامه گفت: به نظر می رسد که این تحولات که نه به صورت آمرانه و از بالا به پایین بلکه در طی سالها صورت گرفته، صرفاً کالبدی نیست؛ بلکه تجلی توجه اسلام به برابری اقشار در جامعه اسلامی است. به خصوص که، پس از چند صد سال از ورود اسلام، نمای بیرونی خانه ها در این شهرها، مشابه بود، به طوری که با عبور در کوچه های شهر، منازل فقیر از غنی قابل تشخیص نبود.
مهدی مقدسی تاکید کرد: از این رو این مقاله بر مبنای این نظر که چارچوبهای فکری مختلف بر ساختار شهری اثرگذارند، در پی بررسی تاثیر چگونگی اندیشه اجتماعی و اقتصادی اسلام بر ساختار شهری شهرهای ایرانی پس از ورود اسلام بوده و بر آن است که «عدالت» به عنوان مهمترین اصل در اندیشه اقتصادی اسلام، تغییر و تحولات معناداری را در شهرهای به جایمانده از عصر ساسانیان موجب شده است.
وی در خاتمه افزود: این ایده به عنوان مقدمهای برای دستیابی به شهرسازی بر مبنای الگوی ایرانی – اسلامی ضروری به نظر میرسد.
در ادامه نشست سید سعید زاهد زاهدانی عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز به عنوان استاد داور، مهمترین نظرات خود را چنین بیان کرد: اصل موضوع پیشنهاد شده خوب و قابل توجه است. طرح تحقیق در این پژوهش از اهمیت زیادی برخوردار است و بهتر است زیر نظر یک استاد شایسته کار پیش رود.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: مفهوم عدالت طبقاتی می باید به خوبی تعریف شود و مفهوم تازهای در این بین باید در نظر گرفته شود و آن ساز و کاری است که بین عدالت طبقاتی بافت فیزیکی رابطه برقرار می نماید. زاهد زاهدانی افزود: این مفهوم هم بایستی به خوبی تعریف شود و نیز بافت فیزیکی هم ضرورت دارد که تعریف شود.
در ادامه سید اسماعیل مسعودی به عنوان یکی دیگر از اساتید داور نشست، گفت: جهت اصلاح و تکمیل مقاله لازم است موارد ذیل مدنظر قرار گیرد: تفکیک کالبد فیزیکی شهر و تبیین مسئله براساس آن.
وی افزود: معناکاوی تاریخی (با استفاده از روش های تفسیری ) کنشهایی که از آنها مفهوم عدالت طبقاتی مراد شود تا روشن شود کنشگران چه تفسیری از حرکت جامعه از سمت کهندژ به سمت سواد داشته اند.
مسعودی تاکید کرد: با توجه به معضلات امروز شهرهای کشور ما به خصوص از حیث عدالت اجتماعی واکاوی این ایده و به خصوص بیرون کشیدن نکات کاربردی از آن بسیار مفید خواهد بود.
وی تصریح کرد: این مسئله در کنار بحث حاشیه نشینی کلان شهرها و آسیب های اجتماعی منبعث از آن که معلول فقدان عدالت اجتماعی است نیز ضرورت و اهمیت این ایده را و کاربردی کردن آن را روشن می سازد.
در پایان نشست، ایدهپرداز به توضیحاتی در رابطه با نقدهای اساتید داور پرداخت و مقرر گردید پیشنهادات اساتید در اصلاح و تکمیل مقاله مدنظر قرار گیرد.
انتهای پیام/