نحوه تعلق علم به امور مادی از منظر فلسفه اسلامی

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، رساله دکتری «نحوه تعلق علم به امور مادی از منظر فلسفه اسلامی» توسط رضا قاسمیان نگاشته شده است.

احمد واعظی، استاد راهنما و عسکری سلیمانی امیری و محمدمهدی گرجیان، اساتید مشاور این رساله در دانشگاه باقرالعلوم(ع)، دانشکده الهیات و معارف اسلامی بودند.

چکیده:

«علم به امور مادی» نزد حکیمان مسلمان مساله ای سابقه دار و مهم بوده و کمتر حکیمی را می‌توان یافت که در این مسئله ورود نکرده باشد.
مراد از «مادی» هر آن چیزی است که متقوم به ماده باشد.حکمای اسلامی در خصوص این علم به دو گروه عمده تقسیم شده اند؛ حکمای مشاء واغلب اصحاب حکمت متعالیه خصوصا صدر المتالهین در بسیاری از آثار خود، مدافع حصولی بودن این علم در مورد انسان هستند که بر اساس آن هنگام ادراک حسی شی مادی، صورتی از آن در قوه ادراکی قرار گرفته و نسبتی حلولی یا صدوری با آن دارد و همین صورت مناط انکشاف خارج می‌گردد.
 در مقابل، حکمای اشراقی و صدرالمتالهین (در علم نفس به بدن و قوای بدنی خود) این علم را حضوری دانسته‌اند که بر اساس آن عین خارج مادی بدون استعانت ازهر صورتی نزد انسان حاضر می‌شود.
در علم حق تعالی به مادیات نیز این دو نگاه متفاوت وجود دارد، عمده مشائین از طریق ارتسام صورت های اشیاء در ذات واجب، و«علی نحو الکلی» آن را تبیین می‌کنند و در مقابل حکمای اشراق و اصحاب متعالیه این علم را حضوری می‌دانند با این تفاوت که اشراقیان این علم را همانند علم به مادیات به بصرارجاع داده اند ولی اصحاب حکمت متعالیه آن را از طریق علم به علت و [ازطریق] وجود برتر و بسیط الحقیقه بیان می‌دارند.
مسئله واقع نمایی در علم حصولی با اشکالاتی مواجه است و در علم حضوری می‌توان آن را از طریق صورتگیری قوه خیال تبیین کرد. سخن حق در مورد علم، چه در انسان و چه در واجب، این است که این علم حضوری است و در واقع، اختلاط با ماده و ضعف وجودی شی، مانع ادراک حضوری آن نیست، به علاوه اینکه مجردات مادیات، آنها را به صورت جمعی وثابت و نه متفرق الوجود ادراک می‌کنند.

علاقه مندان می توانند قسمتی از این پایان نامه را از اینجا ملاحظه کنند.

انتهای پیام/