| امروز جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳ |
سرخط خبرها:


میان مدیریت علمی و فقهی تفاوتی نیست

فقه مدیریت دارد، زیرا فقه اعم از عقل و نقل است و به همین خاطر است که از جهت شرعی بودن تفاوتی میان مدیریت علمی و فقهی نیست.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، در تعریف مدیریت اسلامی آمده است: به مدیریتی که زمینه رشد انسان را فراهم کرده و مطابق کتاب و سنت و سیره و روش پیامبر(ص) و امامان معصوم و علوم و فنون و تجارب بشری در جهت رسیدن به اهداف نظام و سازمان در ابعاد مختلف همانند یک محور، مدار و قطب عمل کند، مدیریت اسلامی می گویند.

در این تعریف هدف اصلی مدیریت را رشد انسان می داند زیرا در پرتو این هدف است که انسانیت جایگاه ویژه والا در نظام هستی و اجتماعی بشر می یابد نه اینکه آدمی ابزاری در خدمت سازمان یا نظام باشد به گونه ای که هویت او در هویت سازمان یا نظام مختل شود و هویت مستقل و واقعی خود را از دست بدهد.

با مدیریت اسلامی می توان هدف خود را با هدف سازمان به گونه ای تلفیق کرد که سازمان در خدمت انسان قرار گیرد و زمینه ساز تحقق اهداف واقعی انسان یعنی نورانی شدن وی گردد.

ویژگی های مدیریت در تعالیم اسلام

از دیدگاه اسلام مدیریت و مسئولیت؛ امانتی است که به مدیران سپرده می شود تا به عنوان امانت دار در آن جایگاه انجام وظیفه کند و چون مدیریت امانت است باید به اهلش سپرده شود تا امور به درستی به گردش درآید و سلامت کارها تامین گردد.در آموزه های اسلام مدیر در یک جامعه یا سازمان و تشکیلات به مانند قطب و محور عمل می کند.

هماهنگی مدیریت اسلامی با مدیریت علمی

مدیریت فقهی و دینی با مدیریت علم هماهنگ است زیرا اولا اگر چیزی برای تامین نیازهای جامعه انسانی و امت اسلامی ضروری بود، تحصیل آن با همه مقدماتش واجب شرعی است و ملاک شرعی بودنش این است که اگر کسی اقدام نکند در روز قیامت مورد بازخواست خداوند قرار می گیرد. اما اگر چیزی جزء ضروریات نبود، هرچند نظام زندگی دنیوی با آن بهتر اداره می شد، این جزء سنن شرعی است و انجام آن کار و تحصیل مقدماتش آثار عملی مستحبی را دارد و فیض برتری در قیامت نصیب انسان می شود و عدم انجام آن سبب محرومیت از فیض برتر است.

عقل و نقل هر دو حجت شرعی اند و مدیریت هم به این دو دلیل تکیه دارد پس می توان گفت روش تولید مدیریت دینی از سه راه زیر حاصل می شود:

  1. گاهی دلیل نقلی بر وجوب کاری دلالت می کند. پس آن کار مشروع است مثل وجوب برقراری امنیت
  2. گاهی دلیل نقلی به صورت اصل کلی بر امری دلالت دارد و عقل برهانی با کارشناسی از این متن نقلی، فروعات فراوانی استنباط می کند مثل مدیریت اقتصادی.
  3. گاهی اصل و فرع مساله ای بر دلیل عقلی متکی است ک عقل به صورت قطع یا طمانینه بر وجوب آن فتوا می دهد مثل رشته های نوظهور که هیچ دلیل نقلی درباره آنها وجود ندارد مانند انواع سدسازی ها در امر کشاورزی که عقل برهانی قطع آور یا تجربی طمانینه دلیل حجیت آنهاست. این نیز حجت شرعی است.

بنابراین فقه مدیریت دارد زیرا فقه اعم از عقل و نقل است و به همین خاطر است که از جهت شرعی بودن تفاوتی میان مدیریت علمی و فقهی نیست. چه نقل مجموع اجزاء و شرایط موضوع مستنبط شرعی را بگوید یا عقل اجزاء و شرایط موضوع عرفی را بیان کند، هر دو زیر مجموعه مدیریت فقهی است.

دانش مدیریت اسلامی

آنچه ار نظریه اندیشه مدون به دست می آید این است که اگر فلسفه، مکتب و نظام مدیریت اسلام را استخراج کنیم و بر اساس آنها سازوکار مدیریتی متناسب با آن فلسفه، مکتب و نظام را تعریف کنیم، محصولی که از مطالعه و پژوهش درباره عمل مدیریتی مدیران یا همان اجرای سازوکار مدیریتی در جامعه به دست می آید، دانش مدیریت اسلامی خواهد بود.

اگر مدیران جامعه متناسب با فلسفه و مکتب و نظام مدیریت اسلام عمل کنند، مطالعه و بررسی رفتار آنها به تولید مدیریت اسلامی منجر می شود. این همان اتفاقی است که به یک معنا در دنیای سرمایه داری و مدیریت ژاپنی هم افتاده است. یعنی در سرمایه داری بر اساس مبانی سرمایه داری یا در مدیریت ژاپنی بر اساس اعتقاداتی که در ژاپن وجود داشت، ارزش هایی به عنوان مکتب تعریف شده و بر اساس آن مکتب، یک نظام تعریف شده و سازوکاری ایجاد شده است. سپس از مطالعه عینی تطبیق این سازوکار در جامعه محصولی به نام مدیریت ژاپنی یا سرمایه داری به دست آمده است.

تفاوت ما با مدیریت ژاپنی در این است که ما می خواهیم این مفاهیم و سازوکارها را از منابع وحیانی به دست آوریم و آن ها این موارد را از منابع بشری خودشان به دست آورده اند؛ مثلا نظام سرمایه داری با عقل حسابگر بشری توانسته این کار را انجام دهد و فرهنگ ژاپنی نیز بر اساس سنت و فرهنگ ژاپنی این کار را انجام داده است.*

*منبع: کتاب «نقطه های آغاز در مدیریت اسلامی» نوشته علیرضا چیت سازیان و مرتضی جوانعلی آذر، ناشر دانشگاه امام صادق(ع)، سال ۱۳۹۴

انتهای پیام/

کد خبر : 65960
تاريخ ثبت خبر : 28 فروردین 1397
ساعت بارگزاری خبر : 10:37
برچسب‌ها:, , ,

دیدگاه شما

( الزامي ) (الزامي)