مشروعیت نظام سیاسی در گرو چیست؟

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، دکتر محمدعلی فتح اللهی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در مورد مشروعیت نظام سیاسی گفت: بحث مشروعیت‌ به هویت حقوقی دولت ها مربوط می شود. تا دولت به عنوان یک پدیده حقوقی درک نشود؛ سخن از مشروعیت و مقبولیت آن، بی معنا خواهد بود. هویت حقوقی داشتن هم به معنای مکلف، مسئولیت‌پذیر، پاسخ‌گو بودن و البته داشتن اختیارات قانونی است. ادراک یک هویت حقوقی هم در بستر مذهب و میثاق قانونی مورد اتفاق جامعه میسر می شود. فرایندی که طی می شود تا هویت حقوقی دولت تثبیت شود، مشروعیت دولت را ایجاد می کند.

مشروعیت حکومتها با میزان تشرّع و قانونمندی آنها نسبت پیدا می کند اینکه مقام معظم رهبری در حکم تنفیذ رؤسای جمهور تصریح می کنند که رأی ملّت و تنفیذ آن، موکول به حفظ و رعایت تعهد به صراط قویم و مستقیم اسلامی و انقلابی است نشان می دهد که آن چیزی که مشروعیت به حکومت می دهد، عمل کردن بر اساس موازین شریعت است

وی افزود: در هفت قرن اول تاریخ اسلام که نسبت حکومتها با مردم قطع بود و نهاد خلافت استقرار داشت؛ مشروعیت حکومتها با صدور منشور از جانب خلیفه تأمین می گشت، اما پس از سقوط خلافت که مسیر جامعه در جهتی قرار گرفت که هویت حقوقی دولتها ادراک شود؛ به همین نسبت هم مشروعیت حکومت‌ها مورد توجه قرار گرفت.

وی تأکید کرد: مشروعیت حکومتها با میزان تشرّع و قانونمندی آنها نسبت پیدا می کند. اینکه مقام معظّم رهبری در حکم تنفیذ رؤسای جمهور تصریح می کنند که رأی ملّت و تنفیذ آن، موکول به حفظ و رعایت تعهّد به صراط قویم و مستقیم اسلامی و انقلابی است؛ نشان می دهد که آن چیزی که مشروعیت به حکومت می دهد، عمل کردن بر اساس موازین شریعت است.

فتح اللهی در ادامه سخنانش اظهارداشت: فرایند تحقق عینی حکومت مردمی و حقوقی دیدن دولت، مشروعیت و مقبولیت آن را معین می کند. اگر دین باعث قدرت یافتن رأی مردم و تشکیل حکومت قانونمند، توسط آنان گردید؛ می توان گفت که آن نظام سیاسی دارای مشروعیت و هم مقبولیت خواهد بود. دین خدا از طریق رشد ایمان دینی مردم، حکومت دینی مبتنی بر قانون را بوجود می آورد.

وی با بیان اینکه در مرحله پس از تشکیل حکومت مردمسالار هم، نظامات حکومتی بر اساس دستگاه فقاهت تنظیم می شوند، تأکید کرد: با این وصف، مشروعیت امر وجودی است. مشروعیت و مقبولیت حکومت ها، وقتی مهم می شود که حساسیتی در مردم نسبت به قانونمندی حکومت ایجاد شود و آراء مردمی در تحقق و ایجاد حکومت، تعیین کننده باشند. حکومت، ماهیتی دینی و اجتماعی پیدا کند و درکی از مصلحت عامه پیدا گردد که مشروعیت حکومت‌ها به انطباق آن‌ها با مصلحت عمومی است.

این محقق و نویسنده کشورمان بیان کرد: نظام سیاسی که ادراک از مصلحت عامه را باعث شود و هویت قانونی برای مردم و دولت را فراهم آورد، مشروع و مقبول خواهد بود. تمایز قائل شدن در عرصه واقعیت عینی بین مشروعیت دینی و مقبولیت مردمی، بی وجه است. این هردو با هم محقق می شوند و آن وقتی است که هویت سیاسی و دینی حکومت شکل می گیرد. بعد از شکل گیری نظام سیاسی است که از این دو مفهوم، پرسش می کنیم. نظام سیاسی اسلامی که شکل می گیرد، مردم هویتی پیدا می کنند تا رأی بدهند و مشروعیت دولت هم بر اساس مبانی اسلامی نظام سیاسی سنجیده شود.

وی اظهارداشت: به تعبیر دیگر آنچه اصیل و واقعی است، همان نظام سیاسی اسلامی می باشد که در یک حرکت جوهری، به تعالی و تکامل خود ادامه می دهد و مشروعیت و مقبولیت هم، دو حد آن هستند که انتزاع می گردند.

انتهای پیام/