مدیریت اسلامی با عناوین کلی مطرح می‌شود که مسأله‌محور نیست

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، وحید خاشعی دانش آموخته دانشگاه امام صادق (ع) در رشته مدیریت صنعتی و عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت علامه طباطبایی درباره موضوع سطوح مدیریت اسلامی از منظر فقه و اخلاق گفت: مدیریت اسلامی در سه سطح قابل طرح و بررسی است و در دو حوزه فقه و اخلاق می توان به آن پرداخت: اول آنچه که در سطح ملی وجود دارد و به آن فقه السیاسه گفته می شود. دوم مدیریت در سطح تجارت و مالی و بازرگانی را فقه التجاره و یا مکاسب می گویند که ما میراث گرانبها و قدیمی در این حوزه داریم اما نیاز به بازخوانی دارد تا در تجارت داخلی و بین المللی و مالی کشور بازتولید شود. سوم در سطح سازمانی و اداری هم فقه الاداره یا فقه مدیریت وجود دارد که به مسائل مدیریتی می پردازد.

وی افزود: در سطح اول دانشجویانی که رشته مدیریت دولتی با حوزه مدیریت اسلامی می خوانند فقه سیاسی گفته می شود. در دانشگاه ها درباره مدیریت اسلامی عناوین کلی مطرح می شود که مساله محور نیست و آیات و روایات را بیان می کنند که در حد گذراندن واحد است و شاید در بعضی از دانشگاه ها به آن با دیده تمسخر نگاه شود. اما آنچه که اکنون از ساحت های مدیریت اسلامی مطرح می شود، به صورت مساله محور احصا شده است. بنابراین در سطح اول ما به مسائل مدیریت دولتی از منظر فقه می پردازیم.

در سطح تجارت و بازرگانی و مالی هم اخیرا درباره مباحث مالی و اسلامی موضوعاتی طرح شده و پیشرفت هایی صورت گرفته است زیرا کشورهای اسلامی مانند مالزی و اندونزی پژوهش هایی انجام داده اند و ما هم بواسطه رقابت با آنها وارد این عرصه شدیم اما هنوز به حوزه تجارت ورود نداشته ایم

خاشعی بیان کرد: از منظر اخلاق هم به مسائل مدیریت دولتی در سطح کلان پرداخته می شود مانند اخلاق کارگزاران نظام. در سطح تجارت و بازرگانی و مالی فقه التجاره مطرح می شود. در سطح سازمان و ادارات، دانشجویانی که گرایش در ارشد و دکتری دارند و با منابع انسانی، رفتار سازمانی، بهبود و تحول و کسانی که با درون سازمان سر و کار دارند، باید فقه الاداره بخوانند. یعنی محتوای مدیریت اسلامی فقه الاداره و اخلاق اداری می شود.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: در مدیریت در سطح ملی مباحث ولایت فقیه، میزان اختیارات حاکم، اندازه دولت، ارتباط  دین و دولت، ارتباط ولی فقیه با دولت، چرخه های  سیاست گذاری و بایسته های دینی که باید رعایت شوند، عدالت، حدود اختیارات دولت، احکامی که باید در حوزه مدیریت دولتی لحاظ شوند مانند احکام جهاد و قضاوت، خصایص کارگزاران نظام و اخلاقیات حکمرانی موضوعاتی هستند که مدیریت اسلامی در سطح ملی و حکومتی را تشکیل می دهند.

وی افزود: در سطح تجارت و بازرگانی و مالی هم اخیرا درباره مباحث مالی و اسلامی موضوعاتی طرح شده و پیشرفت هایی صورت گرفته است زیرا کشورهای اسلامی مانند مالزی و اندونزی پژوهش هایی انجام داده اند و ما هم بواسطه رقابت با آنها وارد این عرصه شدیم اما هنوز به حوزه تجارت ورود نداشته ایم.

یکی از معضلات سازمانی در کشور اختلاط بسیار زیاد زن و مرد است مثلا در اتاق ۱۲ متری چند خانم و آقا دارای رابطه خارج عرف اداری هستند و گاهی مفاسد اخلاقی در سازمان ها رخ می دهد

خاشعی اظهار کرد: منظور از تجارت، بازرگانی بین المللی، بازاریابی، استراتژ ی و مسائل مالی است که به طور مفصل در حوزه بیع و مکاسب، خیارات، عقود و ایقاعات اسلامی، قواعد فقهی در تجارت بین الملل وابزارهای مالی و اسلامی در عرصه مدیریت اسلامی می توان به آن پرداخت که متاسفانه هنوز به آنها پرداخته نشده است.

وی با اشاره به اینکه در حوزه اخلاقی دین ما داعیه معنویت دارد، گفت: هر فصل در فصلنامه «معنویت در سازمان» در حدود هفت تا هشت مقاله در حوزه معنویت در سازمان چاپ می کند اما ما به این حوزه ورود نکرده ایم. نگرش های اسلامی در تجارت از زاویه اخلاقی مباحثی مانند نگاه تاجر به رزق و روزی، کسب درآمد و دیگر تجار را دربرمی گیرد.

خاشعی بیان کرد: در سطح سازمان و اداری که درون سازمانی است احکام روابط و ارتباطات سازمانی وجود دارد. یکی از معضلات سازمانی در کشور اختلاط بسیار زیاد زن و مرد است. مثلا در اتاق ۱۲ متری چند خانم و آقا دارای رابطه خارج عرف اداری هستند و گاهی مفاسد اخلاقی در سازمان ها رخ می دهد.

وی در پایان سخنانش گفت: در حوزه رفتار سازمانی چگونگی رفتاهای سازمانی بررسی می شوند تا عملکرد بالا برود. احکام روابط و ارتباطات سازمانی، انواع مدیریت و رهبری در سازمان، وظایف و اختیارات مدیریت، چه سبک های رهبری در سازمان ها باید مبتنی بر اسلام طراحی شود، رفتار و معنویت سازمانی و اخلاق و مسئولیت منابع انسانی در حوزه اخلاقی قرار می گیرند.

انتهای پیام/