مبانی عقل و عقلانیت از دیدگاه امام کاظم(ع) در حکمت متعالیه

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان «مبانی عقل و عقلانیت از دیدگاه امام کاظم(ع) در حکمت متعالیه» توسط فاطمه ترکان نگاشته شده است.

سید مهدی امامی و پروین نبیان، استاد‌‌‌ ‌‌‌‌راهنما و استاد مشاور این پایان نامه در سال ۹۲ در دانشگاه اصفهان دانشکده ادبیات و علوم انسانی، بودند.

چکیده این پایان نامه در ادامه می آید:

عقل و عقلانیت یکی از مهم‌ترین مفاهیمی است که همواره مورد توجه بشر ازجمله پیروان ادیان الهی بوده است. نسبت عقل و وحی، قلمرو ادراکات و اعتبار حکم عقل در منظر دین، از چالش‌های جدی مورد بحث در بین اندیشمندان مسلمان در طول تاریخ بوده است. در بین شیعیان و بر اساس آموزه‌های ائمه(ع) عقل از جایگاه ارزشمندی برخوردار بوده و کاوش‌های عقلی و فلسفی در کسب معارف دینی مورد تأکید بوده است.

در این پژوهش به محضر امام موسی بن جعفر(ع) رفته و تلاش نموده‌ایم با استفاده از مفاهیم فلسفی حکمت متعالیه مباحث پیرامون عقل در روایات حضرت را مورد کنکاش قرار دهیم. در ابتدا مبتنی بر روایت معروف امام (ع) خطاب به هشام، معانی عقل را استخراج و با آموزه‌های حکمت متعالیه انطباق دادیم و فضائل عقل و ویژگی‌های عاقلان را از نظر امام بحث نمودیم.

 سپس قلمرو ادراکات عقل در روایات حضرت(ع)  را مورد بحث قرار دادیم و با تبیین مبادی مادی و صوری عقلی در این احادیث، به بررسی مبانی عقل از دیدگاه امام هفتم(ع) پرداختیم تا مشخص نماییم که حکم عقلانی از چه اعتباری در نزد حضرت برخوردار است.

در این رساله براساس روایات معتبر امام(ع)، می‌توان نتیجه گرفت که در دیدگاه حضرت(ع)، عقل از مراتب مختلفی برخوردار بوده و در هر مرتبه به سطحی از ادراکات و معارف دست می‌یابد. استکمال عقل و شکوفایی آن از طریق به‌ کارگیری مراتب اولیه عقل، انجام طاعات و دوری از معاصی و پیروی کامل از اهل‌ بیت(ع) میسر است و در مرتبه عقل استدلالی و برهانی، انسان می‌تواند با بهره از اصول اولیه و صورت‌های استدلالی به نتایجی معتبر در معارف دینی و از جمله مقوله توحید دست یابد و اعتبار این امور عقلی و برهانی، اعتباری ذاتی است.

انتهای پیام/