علی(ع) نمونه عینی و کامل اثربخشی سجایای الهی و انسانی است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، فرارسیدن سالروز ضربت خوردن امام متقین، مولی الموحدین، امیرالمؤمنین، حضرت علی(ع) و بررسی سجایا و مناقب این امام همام(ع) وهمچنین تحلیل و تبیین جایگاه شخصیتی حضرت امیر(ع) در باورعالم تشیع و نیز تشریح رویکردها و افعال و کردار این نمونه کامل بندگی و اسوه حقیقی عدالت، ما را بر آن داشت تا گفتگویی با حجت الاسلام والمسلمین عبدالکریم پاک نیا، استاد سطوح عالی حوزه علمیه و محقق و مؤلف در زمینه سیره و فضائل اهل بیت(ع)، ترتیب دهیم که ماحصل آن در ادامه از نظرتان می گذرد.

*استاد، لطفاً نمونه هایی از مراتب وجودی و شخصیتی حضرت امیر(ع) را تبیین نمایید و بفرمایید؛ این سجایا و فضائل، دارای چه ویژگی ها و نقاط تمایزی نسبت به دیگران بودند؟

در مورد ابعاد وجودی و شخصیتی حضرت امیر(ع) گفتنی ها و شنیدنی های بسیاری ضروی است و می بایست گفت که قطعاً شناخت تمامی این ابعاد و دریافت کامل این سجایا و پی بردن به جایگاه فضیلتی حضرت امیر(ع)، به سهولت و آسانی میسور نخواهد بود، اما اگر بخواهیم به صورت اجمالی و کوتاه، به چند مورد از ابعاد وجودی حضرت امیر(ع) اشاره داشته باشیم می بایست بیان کرد که اولین شاخصه وجودی این امام بزرگوار، بحث مجاهدت و رشادت ایشان و جانبازی در راه خداوند و پیامبر(ص) است که، در طول تاریخ اسلام، مشابه و مانندی نداشته است.

در جنگ اُحد رشادت و مجاهدت حضرت امیر(ع) تا جایی پیش رفت که از آسمان ندا آمد: «لا فَتی اِلّا علی، لا سَیف الّا ذوالفقار»

جهاد و رشادتی که حضرت امیر(ع) در صدراسلام برای اعتلای این آیین شریف داشته اند بنا به اسناد تمامی فرق و شعبات مسلمین، برگ زرینی است که این بزرگوار را درصدر برترین یاران و همراهان پیامبرعظیم الشان اسلام(ص) قرار می دهد. نمونه های عینی این معنی، مجاهدت و جانبازی ایشان در جنگ های بدر، اُحد و خندق(احزاب) است. در جنگ اُحد رشادت و مجاهدت حضرت امیر(ع) تا جایی پیش رفت که از آسمان ندا آمد: «لا فَتی اِلّا علی، لا سَیف الّا ذوالفقار».

نکته دوم در باب شخصیت حضرت امیر(ع)، دانایی و علم ایشان است؛ ایشان عالمترینِ یاران و پیروان پیامبر اکرم(ص) بودند، حد کمال و غایت علم ایشان تا جایی بود که پیامبراکرم(ص) فرمودند:« أنَا مَدینَهُ العِلمِ وعَلِیٌّ بابُها، فَمَن أرادَ العِلمَ فَلیَأتِ البابَ»، از خود وجود مبارک حضرت امیر(ع) آمده است که فرمودند:«من به راههای آسمان آنچنان آگاهم که راههای زمین برایم آشنا است»، ایشان در فراز منبر و خطاب به مسلمین فرمود:« سَلونی قَبلَ اَن تَفقِدونی»، یعنی ای مردم، از من بپرسید و آگاه شوید قبل از اینکه از بین شما بروم. نکته دیگر در باب فضیلت و برتری مقام وجودی حضرت امیر(ع)، جایگاه برجسته ایشان در بین یاران و نزدیکان پیامبرعظیم الشان اسلام(ص) است.

قرآن کریم در آیه شریفه مباهله فرموده است«وَأَنْفُسَنا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکاذِبِینَ»، قرآن کریم دراین آیه شریفه، علی(ع) را جان و نفس پیامبر اکرم(ص) نامیده است که این مرتبه برای هیچ شخصیتی در تاریخ اسلام تکرار نشده است.

*مظاهر شهودی و قابل لمس برای تبیین این جایگاه عظیم، در باور اهل ایمان و عاشقان عالم تشیع، چگونه تعریف شده اند؟

وجود مبارک حضرت امیر(ع) معدن جود و کرم و بخشش است، به طوری که خداوند سوره مبارکه «انسان» را در فضیلت و تبیین شخصیت حضرت امیر(ع) و صدیقه کبری(س) نازل فرمود؛ خداوند در قرآن کریم در مدح این دو بزرگوار می فرماید:« وَ یطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَیٰ حُبِّهِ مِسْکِینًا وَ یتِیمًا وَأَسِیرًا، إِنَّمَا نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّـهِ لانُرِیدُ مِنکُمْ جَزَاءً وَلَا شُکُورًا، إِنَّا نَخَافُ مِن رَّبِّنَا یوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِیرًا، فَوَقَاهُمُ اللَّـهُ شَرَّ ذَٰلِکَ الْیوْمِ وَ لَقَّاهُمْ نَضْرَهً وَ سُرُورً»، این آیات بنا به روایت مفسرین شیعه و اهل سنت، آیات اطعام هستند که در باب جُود و سخای امیرمؤمنان نازل شده اند.

بخشش و کرامت ایشان نسبت به مردم درزمان زمامداری حکومت مسلمین در شهرکوفه، خود نمونه ای گویا از مراتب بخشش و جُود این امام بزرگوار(ع) نسبت به رعیت و محرومین جامعه است. ایشان با دست پُر برکت خود، نهرها و درختانی را به وجود می آوردند و سپس این منابع را در راه خدا وقف می کردند. در تاریخ آمده است که حضرت امیر(ع) هزاران بنده و اسیر را خریدند و سپس در راه خدا آزاد کردند. شاخصه دیگر وجودی حضرت امیر(ع)، مراتب زهد و تقوای ایشان است؛ ساده زیستی و بی آلایشی ایشان به حدی بود که ایشان به عنوان یک مثال برای مردم لحاظ شده بودند و هرکس می خواست نمونه ای از ساده زیستی را بیان کند، به حضرت امیر(ع) اشاره می کرد. روایت شده است که در روزهای واپسین عمر شریف حضرت امیر(ع)، ایشان مهمان دختر گرامیشان، حضرت«ام کلثوم» بودند؛ زمانی که دختر ایشان برای پذیرایی قرصی نان جو همراه با مقداری شیر و نمک برای ایشان فراهم کردند، حضرت(ع) فرموند:«دخترم، کی بیاد داری که پدرت از دو نوع طعام و غذا در سفره، استفاده کرده باشد.»سپس فرمودند تا ظرف شیر را از سفره بردارند و ایشان با نمک افطار کردند.

ساده زیستی و بی آلایشی ایشان به حدی بود که ایشان به عنوان یک مثال برای مردم لحاظ شده بودند و هرکس می خواست نمونه ای از ساده زیستی را بیان کند، به حضرت امیر(ع) اشاره می کرد

*نوع عبادت و بندگی ایشان نسبت به خداوند متعال چگونه تشریح شده است؟

نوع عبادت و چگونگی بندگی حضرت امیر(ع) نسبت به خداوند متعال، یک نمونه بی مانند و یگانه است؛ زمانی در دوران امامت حضرت سجاد(ع) از ایشان که به«زین العابدین» معروف بودند سؤال شد که به چه دلیل شما این مقدار عبادت می کنید؟ ایشان در جواب فرمودند:«چه کسی قدرت و توانایی دارد تا همچون علی بن ابیطالب(ع) خدا را عبادت و بندگی نماید.» معنای این کلام این است که، در عبادت و بندگی هیچ کس مانند علی(ع) نبوده و نخواهد بود. مروی است که وجود مقدس حضرت امیر(ع) در عبادت آنچنان غرق می شدند که پای تیر خورده و مضروب ایشان در حال فریضه نماز، التیام داده شد و نزدیکان توانستند در حال رکوع و سجود، تیر وارد شده به بدن شریف ایشان را از بدنشان خارج نمایند.

مروی است که وجود مقدس حضرت امیر(ع) در عبادت آنچنان غرق می شدند که پای تیر خورده و مضروب ایشان در حال فریضه نماز، التیام داده شد و نزدیکان توانستند در حال رکوع و سجود، تیر وارد شده به بدن شریف ایشان را از بدنشان خارج نمایند

جنبه دیگر شخصیتی حضرت امیر(ع) را می توان در حلم و بردباری و گذشت ایشان نسبت به مردم جستجو کرد. معروف ترین واقعه مرتبط با عفو و گذشت حضرت امیر(ع) در مواجهه و گذشت و رأفت ایشان نسبت به قاتل خودشان وارد شده است؛ حضرت امیر(ع) آنقدر بخشش و کرم داشتند که زمانی که برای مداوای ایشان، برایشان مقداری شیر آوردند، ایشان فرمودند تا مقداری از آن شیر را برای قاتل ایشان ببرند.

*به نظر شما، نکات مهم و اثرگزار برای بهره برداری محبین و دوستاران این امام بزرگوار(ع) و دست یابی به منش و مسلک شریف ایشان در چه گزاره هایی نهفته است؟

نکته قابل تأمل و مهم برای محبین و دوستاران این امام بزرگوار(ع) در حُسن خلق و مهربانی و گشاده رویی ایشان در مواجهه با مردم و اطرافیان نهفته است؛ گشاده رویی و حُسن خلق ایشان یک نمونه بی نظیر وکامل در تمام طول تاریخ است؛ ایشان به واقع تعبیرواقعی آیه شریفه «أَشِدّاءُ عَلَى الکُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم» بودند. این امام بزرگوار در مواجهه با دوستان و یاران بسیار شاد و سرحال و گشاده رو بودند و در مقابل، در برابر دشمنان اسلام و کفّار، بسیار کوبنده و سخت گیر.

ایشان در پذیرش اسلام و گرویدن به آیین ناب پیامبر(ص)، جزء اولین افراد و به تعبیری سابقین در ایمان هستند. پیامبر اکرم(ص) در حدیثی شریف می فرمایند:«اولین کسی که در بهشت در کنار حوض، بر من وارد می شود، کسی نخواهد بود جز علی بن ابیطالب(ع)، همچنان که اولین شما بود در گرویدن و ایمان آوردن به آیین اسلام و نبّوت من». پیامبراکرم(ص) خطاب به حضرت زهرا(س) در زمان ازدواج با حضرت امیر(ع) فرمودند:«دخترم، همسرتواولین مسلمان است».

قرآن کریم در آیه شریفه مباهله، علی(ع) را جان و نفس پیامبر اکرم(ص) نامیده است که این مرتبه برای هیچ شخصیتی در تاریخ اسلام تکرار نشده است

در باب فصاحت و بلاغت کلام حضرت امیر(ع)، اگر بخواهیم فقط به یک نمونه اشاره داشته باشیم، نمونه ای بی مانند مثل کتاب شریف«نهج البلاغه» را می توانیم نام ببریم؛ این بلاغت و قدرت نفوذ کلام حضرت امیر(ع) تا آنجا است که حتی دشمنان و معاندین حضرت نیز، به اثربخشی و فصاحت آن معترف هستند. نمونه ای که مرحوم سید رضی، در کتاب نهج البلاغه از حضرت امیر(ع)، با عنوان «خطبه شقشقیه» ذکر کرده است، مثالی است بی بدیل از این فصاحت و نفوذ کلام، همچنین در بحث عدالت و عدالت خواهی، این امام بزرگوار به حدی جایگاه و مقام دارند که در موردشان روایت شده است:«ایشان به علت شدّت و غایت عدالت خواهی و عدالت طلبی، در محراب عبادت، به شهادت رسیدند.»

باید گفت: معجزات و نوع حکومت و نوع منش و رفتار حضرت امیر(ع) در مواجهه با مردم و ارکان حاکمیتی، نمونه ای است کامل برای اعتلاء و عزتمندی و همچنین الگویی برای دین مداری و اسلام خواهی و باید بیان کرد، می بایست بیش از بیش این موارد، مورد توجه و دقت قرار گیرند، تا ان شاالله این منابع سرشار الهی و معنوی، افقی باشند برای اعتلاء و اثرگذاری پیش از پیش جهان اسلام و عالم تشیع در سراسر گیتی؛ والحمدلله و صلی الله علی محمد و اله الطاهرین.

انتهای پیام/