عدم تولید نظریات علوم انسانی اسلامی آسیب‌زاست/ سطحی‌نگری؛ آفت نظریه‌پردازی

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، فرزاد جهان بین معاون هماهنگ کننده مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا و دبیر شورای سیاست گذاری کنگره علوم انسانی اسلامی در مراسم رونمایی از «کتاب نظریه» که امروز ۳۰ دی ماه به همت و همکاری مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا، پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه و خبرگزاری فارس در این خبرگزاری برگزار شد، گفت: درباره نظریه تعاریف متعددی وجود دارد اما می توان نظریه را چارچوبی دانست که موضوعات در آن به نظم در می آیند و بین اجزا رابطه برقرار می شود. نظریه پردازی قرار دادن قطعات در کنار یکدیگر است تا الگویی مشاهده شود.

وی نظریه را دارای دو بخش دانست و افزود: مفهوم، توصیف و تبیین بخش های نظریه را تشکیل می دهند که البته مفهوم مهمترین بخش نظریه محسوب می شود . نظریه مفاهیم از گسیخته را در قالب الگو عرضه می کند.

جهان بین در تعریف اهداف نظریه پردازی گفت: پیش بینی یا درک مفاهیم به صورت کلی، اصلاح یا تغییر، توصیف و تبیین و ارائه درک کلی مفاهیم از هم گسیخته از اهداف نظریه پردازی محسوب می شود.

وی نقش های نظریه را برشمرد و افزود: تنظیم و خلاصه کردن دانش، تمرکز، ارائه تفسیر و نقد، ایجاد حالت زایش بعد از شکل گیری نظریه، کمک به نقد سایر نظریات و هدایت رفتار نقش های نظریه را تشکیل می دهند.

جهان بین تصریح کرد: ما پذیرای حداقل ۴ نوع نظریه هستیم. یک نوع نظریات در قلمرو مبانی هستند یا به معنی العم مانند انسان شناسی یا به معنی الخص مانند انسان شناسی اقتصادی و سیاسی و ….دوم در حوزه روش شناسی علوم انسانی اسلامی که در چارچوب عقلانیت اسلامی تعریف می گردد. سوم نظریاتی که ناظر به تولید نظامهای نظری عملی هستند و حوزه چهارم مربوط به حوزه کاربرد است.در این چهار سطح کتاب نظریه در ۱۲ قلمرو موضوعی آمادگی دارد نظریه های برتر را شناسایی و عرضه نماید.

امتداد اجتماعی دین، مهمترین مسئله جمهوری اسلامی

دبیر شورای سیاستگذاری کنگره علوم انسانی اسلامی ادامه داد: امروز که به تعبیر مقام معظم رهبری در مرحله دولت اسلامی هستیم، مهمترین مسئله جمهوری اسلامی، امتداد اجتماعی دین محسوب می شود. رهبری می فرمایند: «ما برای تمدن سازی نیازمند نظریه و انسان هستیم.» اگر جمهوری اسلامی در اسلامی کردن روش و منش دولت اقدام نکند با مشکل مواجه خواهد شد.

جهان بین به تجربه تاریخی میان اشکانیان و سلوکیان و فقدان نرم افزار اشاره کرد و گفت: بعد از اسکندر که تلاش کرد تفکر هلنیستی را به ایران وارد کند، سلوکیان روی کار آمدند و بعد از آنها اشکانیان با شعار غرب ستیزی حکومت را به دست گرفتند اما به این دلیل که نتوانستند نرم افزار اداره جامعه را تولید کنند دست به دامان سلوکیان شدند و مجددا بحثهایی که علیه آنها قیام کرده بودند در قالب حضور دبیران سلوکی و در چارچوب دولت اشکانی بازتولید شد و این کار اشکانیان را از داخل سرنگون کرد.

وی خاطرنشان کرد: ما بدون نرم افزار نمی توانیم جامعه را هدایت کنیم و در صورت عدم تولید نظریات علوم انسانی اسلامی، دچار آسیب خواهیم شد.

جهان بین افزود: علوم انسانی اسلامی با علوم انسانی سر و کار دارد و حتی می تواند در ورودی ها و بحث هایش از این علم استفاده کند اما جهت گیری آن اسلامی است و از منابع اصیل اسلامی برای تولید نظریات اسلامی استفاده می کند اما این به معنای نفی علوم انسانی نیست .

وی درباره کتاب نظریه گفت: این کتاب بنا دارد نظریه ها را در حوزه علوم انسانی اسلامی زیر نظر هیات عالی داوران، داوری کند. داوری در این کتاب به مراتب بالاتر از داوری های انجام گرفته برای مقاله های علمی و پژوهشی مرسوم است. ما در کتاب نظریه پیگیر سامانی هستیم که مسائل را معنا دار کند.

جهان بین با بیان اینکه کتاب نظریه فراتر از مقالات علمی پژوهشی است، افزود: ما از کسانی که دارای نظریه هستند، دعوت می کنیم تا آنها را به دبیرخانه کنگره علوم انسانی اسلامی ارسال کنند تا دبیرخانه آنها را داوری و عرضه کند. ما علاوه بر عرضه نظریات در کتاب در حد توان خود از نظریات حمایت های مادی و معنوی می کنیم تا به سرانجامی برسند.

وی در معرفی نظریات ارائه شده در کتاب نظریه گفت: نظریه فقه تربیتی؛ نظریه ای نو و اصیل در تعلیم وو تربیت اسلامی از علیرضا اعرافی، نظریه مبانی معرفت شناختی اقتصاد اسلامی و بررسی های علمی ـ اجتماعی از مسعود العالم چوداری، نظریه تکامل بانکداری اسلامی نوشته حجت الاسلام سیدعباس موسویان و نظریه بنیادی اسلامی در قلمرو پیشرفت از عطاءالله رفیعی آتانی در این کتاب گرد آمده است.

وی در پایان سخنان خود گفت: هر مسئله ای آفتی دارد و آفت نظریه پردازی سطحی شدن و سطحی نگری بحث هاست.

انتهای پیام/