ضرورت بالا رفتن سواد رسانه ای در کودکان و نوجوانان

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، حجت الاسلام والمسلمین دکتر مسعود آذربایجانی دانشیار گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه درباره اهمیت تربیت اسلامی و نقش آن در مواجهه با گسترش فزاینده مسائل غیراخلاقی در جامعه گفت: در اهمیت تربیت اسلامی و دینی هیچ ابهام و شبهه ای وجود ندارد. با وجود تربیت صحیح فرزندان مسیر رسیدن به کمال فراهم می شود بنابراین در اهمیت این موضوع بحثی وجود ندارد اما بحث بر روی روش هاست. آیا باید به سمت ایجاد آزادی و فراهم آوری امکانات و شرایط مساعد رفت و یا محدودیت ها را بوجود آوریم؟

وی افزود: در سنین مختلف کودکان تصمیم های مختلفی باید گرفته شود زیرا هر سن اقتضای خود را می طلبد و باید محدودیت های خاصی اعمال شود. اما وقتی این امکان وجود دارد که خوب یا بد بودن مساله ای را به کودک در دورانی که امکان فیلتر کردن همه راه ها وجود ندارد را  بیاموزیم، می توانیم کودک را برای مواجهه فعال و پویا در برخورد با مسائل مختلف آماده کنیم تا بتواند انتخاب درستی بکند.

در دوران نوجوانی باید آزادی فرزندان را باید بیشتر و به آنها اعتماد کرد اما در عین حال نظارت را باید بیشتر کرد تا کودک خود را برای والدین عرضه کنند و ارتباط صمیمانه ای بین آنها شکل بگیرد

آذربایجانی درباره نقش دوستان و همسالان در تربیت فرزندان گفت: کودک در سنینی که به مدرسه و یا مهدکودک می رود، ضرورت جدی مراقبت را می طلبد تا از بروز انحرافات مختلف در آنها جلوگیری شود و با برقراری ارتباطات سالم به شکل گیری اخلاق های دینی و سالم کمک شود. این نوع روابط در دوران دبستان جدی و روشن است اما از سنین ۱۲ سالگی به بعد که کودک قدم به دوران نوجوانی می گذارد نظارت باید به مراتب وسیع تر باشد به گونه ای که نوجوان احساس کند مادر و مربی، مشاور دلسوز او هستند و با آنها می تواند ارتباط متقارن و متوازن برقرار کند.

وی اضافه کرد: معتقدم در دوران نوجوانی باید آزادی فرزندان را باید بیشتر و به آنها اعتماد کرد اما در عین حال نظارت را باید بیشتر کرد تا کودک خود را برای والدین عرضه کنند و ارتباط صمیمانه ای بین آنها شکل بگیرد. والدین باید وقت کافی برای فرزندان خود خالی بگذارند و روابط را به سمتی ببرند که فرزند احساس کند می تواند حرف های خود را به والدین بزند. در این صورت نظارت بر فرزندان هم بیشتر می شود.

وسایل ارتباط جمعی برای کودکان هم تهدید هستند و هم فرصت

آذربایجانی در پاسخ به این سوال که وجود وسایل مختلف مانند موبایل و تبلت و رسانه هایی نظیر اینترنت در فرآیند تربیت اسلامی کودکان فرصت تلقی می شود و یا تهدید؟ گفت: این وسایل می تواند هم فرصت باشد و هم تهدید. من معتقدم کودکان در سنین دبستانی را تا آنجا که می توان باید متقاعد به عدم استفاده از چنین وسایلی کرد و اگر مورد استفاده قرار می گیرند باید به شکل محدود باشد اما در این صورت هم نیاز به نظارت وجود دارد. ضمن اینکه فرزندان از بازی های با برنامه های دارای جنبه های جنسی و خشونت زا هم باید منع شوند.

دانشیار گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: فرزندان در سنین نوجوانی در زمینه اینترنت و شبکه های اجتماعی باید از سواد رسانه ای بالایی برخوردار باشند تا قدرت انتخاب داشته باشند. این طور نباشد که دروازه ذهن و چشم و زبان آنها باز باشد و هر چه را می بینند بپذیرند و با تقلید کورکورانه به سمت آن بروند بلکه با نگاه منتقدانه صحیح را از غلط تشخیص دهند. برای انتخاب درست چاره ای جز معرفت و آگاهی ندارد.

کودک هر اندازه محدود شود از طرق مختلفی می تواند به همه رسانه ها دسترسی پیدا کنند اما در صورتی که قدرت آگاهی بالا برود، هر اندازه که در برابر تبلیغات مختلف و دوستان و همسالان خود قرار گیرد، با توجه به معیارهای انتخاب خود، مصون خواهد ماند

ضرورت افزایش قدرت آگاهی در کودکان

آذربایجانی یادآور شد: کودک هر اندازه محدود شود از طرق مختلفی می تواند به همه رسانه ها دسترسی پیدا کنند اما در صورتی که قدرت آگاهی بالا برود، هر اندازه که در برابر تبلیغات مختلف و دوستان و همسالان خود قرار گیرد، با توجه به معیارهای انتخاب خود، مصون خواهد ماند.

وی با اشاره به عملکرد  نظام آموزش و پروش در عملیاتی کردن تربیت اسلامی در مدارس گفت:  در برابر عملکرد نظام آموزش و پروش نمی توانیم از دیدگاه همه چیز خوب و یا همه چیز بد استفاده کنیم. اینکه فرض بگیریم که این نظام هیچ کاری انجام نداده و یا هر کاری که انجام داده بسیار خوب و مناسب بوده غلط است. نظام آموزش و پروش در موارد مختلف دارای توفیقاتی بوده است مثلا در سند راهبردی آموزش و پرورش که چند سالی است اجرایی شده و بخشی از آن به سمت الگوپردازی درآمده، زمینه هایی برای رشد ایجاد شده است.

آذربایجانی ادامه داد: ما ظرفیت های خوبی در سند ملی آموزش و پرورش داریم که باید با همکاری و تعامل بودجه های لازم برای اجرایی شدن آنها فراهم شود تا آموزش و پرورش بتواند این سند را در بازه ده ساله به صورت جدی تر اجرا کند و ما بازخورد آن را درفرزندان مشاهده کنیم.

وی در پایان سخنانش گفت: بخش هایی از مسائل جدید در آموزش و پرورش به خصوص درباره رسانه ها و آموزش های جدید وجود دارد که نیاز به برگزاری کرسی های نظریه پردازی دارد تا صاحب نظران درباره این مسائل بحث کنند زیرا پژوهش ها و کارهای میدانی و کتابخوانه ای جدید را می طلبد تا به پاسخ برسند و الگوهای جدید به عنوان بدیل اراده شود. ما نباید از نظام آموزش و پرورش انتظارات خود را بیش از حد بالا ببریم و باید در حد واقع گرایانه بتوانیم از عهده پاسخگویی برآییم.

انتهای پیام/