اربعین تداوم بین‌المللی و اجتماعی ولایت است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، حجت الاسلام محمدحسین متولی امامی مدیر مسئول موسسه مطالعات تمدن اسلامی درباره قابلیت تمدن سازی اربعین گفت: برای بررسی مطالعات تمدنی اربعین از دو زاویه باید به آن نگاه کرد. اول اینکه اساسا پدیده اربعین، تمدنی است و دوم اینکه ظرفیت هایی برای تمدن سازی اسلام دارد.

وی افزود: از منظر مطالعات تمدنی اربعین پدیده و مقوله تمدنی است زیرا پدیده تمدن دارای سه ویژگی اساسی است. اولا اینکه پشتوانه آن باورها و افکار و اندیشه هایی باشد که مانند روح حاکم بر آن پدیده است. نکته دوم اینکه آن پدیده اجتماعی و مردمی باشد و در میان توده های مردمی رقم بخورد و صرفا امری دولتی و حکومتی و سازمانی باشد و سوم اینکه ظهور و بروزهای عینی داشته باشد و در حوزه باورها و رفتارها باقی نماند و در جامعه تاثیرات عینی و تغییرات اجتماعی و عینیت های مادی ایجاد کند.

متولی امامی ادامه داد: در اربعین سه مقوله باورمند بودن و اجتماعی بودن و عینیت یافتن را می بینیم به همین دلیل اربعین حتما پدیده تمدنی است. باید به این نکته توجه شود که اجتماع وقتی تبدیل به جامعه می شود و بین افراد نسبت برقرار شود، نسبت از ریشه و منشا خاصی خواهد بود. ایجاد جامعه جدید انعکاسی از آدم ها و موجودات جدید است. انسان ها یا اجتماع حیوانات جامعه ای دارند که خداوند در درون شان غریضه ثابتی قرار داده که سازمانی و منسجم عمل می کنند.

وی بیان کرد: در جامعه انسانی هم سازمان های اجتماعی و رفتارهای سازمانی و حرکت های جمعی که بین اعضا برقرار است، برخواسته و انعکاس وجود درونی آدمهاست. در اربعین می بینیم حرکت افراد رفتار سازمانی و منسجم است یعنی رفتارها از سوی دولت ها مدیریت مستقیم نمی شود اما چون نسبت هایی که بین انسانها وجود دارد، انعکاس وجودشان است، رفتار منظمی دیده می شود. لذا می بینیم همه این افراد به مقولاتی وفادارند و رفتارهای منظمی دارند و در مسیر واحدی حرکت می کنند.

متولی امامی بیان کرد: جامعه انعکاس وجود انسان است و پدیده های اجتماعی هم انعکاس وجود انسانهاست به این شرط که این پدیده مستمر و دارای تداوم باشد. اگر اتفاقی به صورت لحظه ای رخ دهد به معنای انعکاس وجود آدمی در جامعه نیست اما اگر تکرار پذیر باشد انعکاس وجود آدمیان است.

وی ادامه داد: امروز وقتی در جامعه غرب می بینیم که در هر ۲۰ ثانیه خودکشی صورت می گیرد، انعکاس وجود انسانها به این صورت بوده که این پدیده ها را به صورت مداوم رقم می زند. اربعین و تداوم اربعین در طول تاریخ اسلام انعکاس وجود خاصی است. وجودهایی که ذیل ولایت و توحید جمع می شوند و اهداف روز به روز به هم نزدیک می شود و رفتار سازمانی خاصی را در عرصه بین المللی رقم می زند.

به گفته وی اربعین انعکاس وجود مومنین در صحنه بین المللی است که حتما امری تمدنی و دارای شاخصه های تمدنی است.

متولی امامی با اشاره به ظرفیت تمدن ساز اسلامی اربعین گفت: اربعین توان همگرایی بین مذاهب اسلامی دارد. افراد در پیاده روی اربعین از کشورها با ادیان و مذاهب مختلف حضور دارند و این نشان می دهد که اربعین دارای ظرفیت تمدنی است زیرا تمدن ها منحصر در مرز و منطقه نیستند و اثرگذاری آنها از سطح جوامع محدود خارج می شود و شکل بین المللی پیدا می کند. اکنون جامعه اهل سنت، مسیحیان و یهودیان و حتی زرتشتی ها در این راهپیمایی حضور دارند و به گونه ای گرایش به این تجمع بزرگ انسانی پیدا کردند.

مدیر مسئول موسسه مطالعات تمدن اسلامی  گفت: این اتفاق خارج از مرزهای رسمی بین المللی رخ می دهد و خروج از مرزهای رسمی بین المللی به معنای ایجاد فرهنگ جهانی است. اربعین تداوم بین المللی و اجتماعی ولایت است. معتقدم اگر دینداران بخواهند در مقابل تمدن مدرن تمدنی را تاسیس کنند قطعا باید با رسم تشیع و نه اسم تشیع این اتفاق را در جامعه جهانی رقم بزنند زیرا رفتار سلفی ها و جریان وهابیت شکست خورده است و رفتاری مدل اسلام ترکی در ترکیه که کاملا سکولار است روز به روز استحاله جامعه دینی در جامعه غربی را رقم می زند که آن هم نسخه مطلوبی نیست.

امروز بالاترین ظرفیتی که در صدور انقلاب اسلامی به کشورهای منطقه و جهان داریم در عرصه نظامی و جنگ های نیابتی بوده که باعث شده انقلاب اسلامی بخش زیادی از روحیه جهادی و حماسی خود را در حوزه فرهنگی و سیاسی و اعتقادی صادر کند و اربعین می تواند حرکت ما در جنگ های نیابتی را تکامل ببخشید

وی افزود: باید رسم تشیع یعنی محوریت امام حسین(ع) و آموزه های دینی بدون آنکه اسم تشیع بیان شود، در جامعه بین المللی نفوذ پیدا کند. تنها از این طریق می توانیم در جامعه بین المللی نفوذ کنیم. این اتفاق تنها راهی است که می توانیم به سمت تمدن دینی حرکت کنیم و اربعین چنین ظرفیتی را ایجاد کند. ظرفیتی که در جامعه بین المللی خارج از مرزهای مذاهب و درگیری های خرد بین اقوام و طایفه های کوچک جامعه اسلامی، ولایت امتداد پیدا می کند.

وی افزود: اربعین تمام معیارهای موجود تمدن غرب را به هم می ریزد. این اتفاق رسمیت یافتگی و همه گیر بودن تمدن غرب را مورد چالش و پرسش قرار می دهد. در جامعه امروزی که اقتصاد سرمایه داری تا به این اندازه گسترده شده و سودپرستی و عقلانیت ابزاری و خودبینی بر اقتصاد جوامع مختلف انسانی حکومت می کند، انسانها با گرایش جدید، تمام معیارهای تمدن مدرن مانند سودپرستی را در اربعین بی معنی می کنند. بخشش و تعاون و همکاری در حال احیا شدن است و این ظرفیت جدیدی است که در عرصه بین المللی رقم می خورد و انسانها به خصلت های ادیان رجوع کنند.

وی تصریح کرد: امروز بالاترین ظرفیتی که در صدور انقلاب اسلامی به کشورهای منطقه و جهان داریم در عرصه نظامی و جنگ های نیابتی بوده که باعث شده انقلاب اسلامی بخش زیادی از روحیه جهادی و حماسی خود را در حوزه فرهنگی و سیاسی و اعتقادی صادر کند و اربعین می تواند حرکت ما در جنگ های نیابتی را تکامل ببخشید.

وی بیان کرد: جنگ های نیابتی و حضور جهادی ایران در عرصه منطقه  و جهان اسلام با قصه اربعین می تواند کامل شود و ظرفیت زیادی برای صدور انقلاب از طریق مقوله های فرهنگی پیدا کرده است. این شاخصه ها نشان می دهد که پدیده اربعین پدیده ای تمدنی است.

وی در جواب این پرسش که آیا نگاه امت محورانه که در آیات و روایات به آن اشاره شده می تواند در اربعین نمود پیدا کند، گفت: آیه وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا نشان می دهد حرکت به سوی خدا و نزدیک بودن خدا به انسان در سایه جمع تحقق پیدا می کند. اگر خداوند بخواهد به انسانی که در بطن جامعه و امت است، نزدیک می شود. به همین دلیل همگرایی در اربعین اتفاق می افتد و امتی که در خارج از مرزهای بین المللی و سیاسی و مذاهب محقق می شود، نزدیک ترین اتفاقی است که به صورت حرکت جمعی به سوی خدا شکل می گیرد.

متولی امامی گفت: امت گرایی و امت محوری که در قرآن به آن اشاره شده به این معناست که انسان بی شک در همه مراحل زندگی وابسته به جامعه و در تعامل با اطرافیانش است. هنگامی که این جامعه بستری را فراهم می کند که سلوک انسان به سوی خدا راحت تر باشد، جامعه توحیدی خواهد بود. بنابراین ما اربعین را می توانین نمونه و پایلوتی از جامعه توحیدی که بستر سلوک فراهم کند، بدانیم.

ما نمی خواهیم مانند جریان های سلفی و طالبانی تکنولوژی غرب را جاهلانه کنار بگذاریم اما قطعا باید نسبت به تکنولوژی غرب و تمدن غربی منطق عاقلانه داشته باشیم

وی اضافه کرد: همه جامعه گرد هم آمده اند که خودشان را فدا کنند تا خدا و امام معصوم و ولایت دیده شود. این پدیده نمونه ای از همگرایی و امت محوری جهان اسلام است که همه ذیل پرچم واحد جمع شوند و همه فانی شوند تا خدا و ولایت دیده شود. لذا انسان هایی که وارد پدیده اربعین و راهپیمایی می شوند، فردی نیستند. این افراد تاریخ می سازند. هر کدام از اینها آمده اند تا با دیگران تعاونی برقرار کنند که در آن بستری فراهم شود که همه فانی شوند تا ولایت و امام دیده شوند.

به گفته وی این زیارت انسان ساز نیست بلکه تاریخ ساز است. انسان در این تاریخ ساخته می شود و به همین دلیل نمونه ای از امت محوری و امت گرایی جهان اسلام است.

وی درباره اربعین و تاثیرپذیری انسان از تمدن غرب گفت: ما نمی خواهیم مانند جریان های سلفی و طالبانی تکنولوژی غرب را جاهلانه کنار بگذاریم اما قطعا باید نسبت به تکنولوژی غرب و تمدن غربی منطق عاقلانه داشته باشیم. برای اینکه با تکنولوژی غربی مواجهه صحیح داشته باشیم باید به سمت شکستن ولایت این تکنولوژی برویم یعنی سیطره و اقتدار تکنولوژی را در زندگی انسان بشکنیم و بتوانیم تکنولوژی را ذیل تصرف ها و اراده های خود بومی کنیم و مدیریت خود را بر آن حاکم کنیم.

متولی امامی گفت: امروزه به تعبیر گیدنز تکنولوژی جای خدا نشسته و خداانگار شده و انسان اسیر تکنیک شده است در حالیکه قرار بود تکنولوژی ایجاد کنیم که انسان را توانمند کنیم اما جامعه غربی انسان را ذیل تکنولوژی اسیر کرده است.

وی در پایان سخنانش گفت: در پدیده اربعین انسان تلاش می کند فارغ از ابزارهای تکنولوژی زندگی کند. در اربعین انسان تمرین می کند خارج از ولایت تکنیک عمل کند هر چند می بینیم ماشین و موبایل حضور دارد اما انسان اسیر تکنولوژی عمل نمی کند. با هر غذایی که به دست بیاورد می خورد و از قبل مدیریت شده نیست و این پدیده بی نظیری برای تمرین انسان در جهت خروج از ولایت تکنیک است. این پدیده اگر بر روی شاخصه های خود تامل فلسفی کند می تواند کمک کند تا شاخصه های نظری شکستن ولایت تکنیک را دربیاوریم و در جوامع علمی مطرح کنیم. 

انتهای پیام/