| امروز جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳ |
سرخط خبرها:

یادداشت؛


صحیفه سجادیه عمیق‌ترین معارفی است که با نیایش می‌توان مطرح کرد

حجت الاسلام دکتر حسینعلی رحمتی، استاد فلسفه و اخلاق در یادداشتی به مناسبت شهادت امام سجاد(ع) نوشت: صحیفه سجادیه نشان دهنده عمق معارفی است كه یك انسان در قالب نیایش می تواند مطرح نماید.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسینعلی رحمتی، استاد فلسفه و اخلاق یادداشتهای کوتاهی به مناسبت شهادت امام سجاد(ع) نوشته است که در ادامه می خوانید:

امام سجاد(ع) و بهره گیری از دعا برای دعوت به آگاهی

یکی از درخشندگی های زندگی حضرت سجاد(ع)، تجلی روح عبادت و نیایش در ایشان بود. این امر به گونه ای بود که او را به لقب «سجاد» (کسی که زیاد سجده می کند) و «زین العابدین» (زینت نیایشگران) ملقب کرده بودند.

دعاهایی که از ایشان باقی مانده از بهترین و عالی ترین ادبیات نیایشی در اسلام  است. هر چند همه پیشوایان دینی به مسئله دعا اهتمام داشته اند ولی این امر در مورد امام سجاد(ع) از بروز و ظهور بیشتری برخوردار است. چنین به نظر می رسد دعا برای ایشان جدای از وجه عبادی و ارتباطش با خداوند، دارای جنبه ای دیگر هم هست و آن جنبه تربیتی و آگاهی افزایی اش می باشد. امام در ضمن دعاهای خود، موضوع ها و مباحثی گوناگون آخلاقی، تربیتی، و اجتماعی را مطرح کرده است.

قسمت عمده دعاهایی که از امام نقل شده در کتاب گرانسنگ صحیفه سجادیه گردآوری شده است. این کتاب نشان دهنده عمق معارفی است که یک انسان در قالب نیایش می تواند مطرح نماید.

دعاهای امام همچنین شیوه دعا کردن را به ما می آموزد. به ما یاد می دهد که از خدا چه بخواهیم و چگونه بخواهیم. تاسف بزرگ آن است که انس و الفت ما با این اثر ارزشمند، همچون کثیری از آثار دیگر، بسیار اندک است، و گرنه هرکه با جدیت و تامل در آن بنگرد شان و مقامش را در می یابد.

نقل شده وقتی این کتاب توسط مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی به دست مفتی بزرگ اهل سنت در مصر، یعنی شیخ طنطاوی جوهری، صاحب تفسیر الجواهر رسید، ایشان کتاب را بسیار ستود و گفت: این از بدبختی است که ما تاکنون بر این اثر گرانبهای جاوید از میراث های نبوت و اهلبیت دست نیافته بودیم و من هر چه در آن می نگرم آن را فوق کلام مخلوق و دون کلام خالق می یابم.(صحیفه کامله سجادیه، ۱۳۷۷: ص ۸ مقدمه)

حضرت سجاد(ع)؛ امامی که نمی شناسیم

درباره حضرت سجاد(ع)، این چهره درخشان و موثر در نهضت حسینی نه تنها معرفت ما اندک است بلکه به خاطر آن که حضرت در زمان وقوع حادثه بیمار بود در برخی از اشعار و سخنرانی ها ایشان را ملقب به بیمار کرده اند؛ گویی این بیماری در سراسر عمر ادامه داشته و جز این از وی خبری نقل نشده است؛ در حالی که این گونه نیست و ایشان نزدیک به چهل سال پس از واقعه عاشورا زنده و به ایفای وظایف خود مشغول بود.

متاسفانه این لقب را، آن گونه که شهید مطهری می گوید، تنها در زبان فارسی ما به ایشان داده ایم و در زبان های دیگر دیده نشده لقبی به امام داده باشند که به معنای بیمار باشد(حماسه حسینی، ص ۱۲۴ ـ ۱۲۷).

اگر تلاش های او و کسانی چون حضرت زینب نبود به احتمال فراوان واقعه کربلا یا به فراموشی سپرده و یا به کلی تحریف می شد. جدای از این امر، شخصیت وی دارای جلوه های دیگری (چون راهبری جامعه اسلامی، بهره گیری از دعا برای بیان معارف اخلاقی و تربیتی و اجتماعی) است که هیچ کدام ربطی به بیماری و کسالت ایشان ندارد.

درباره علت بیماری حضرت در واقعه عاشورا می توان گفت یا این یک حالت عادی بوده که برای هر انسان دیگری هم اتفاق می افتد یا اینکه تقدیر الاهی بر این بوده که ایشان بتواند به این ترتیب از هجمه دشمن در امان مانده و هم سلسله امامت را تداوم بخشد و هم پیام نهضت را به دیگران برساند.

اتفاقا در طی واقعه عاشورا دشمنان چندین بار قصد کشتن ایشان را کردند ولی با توجه به شدت بیماری از این کار منصرف شده و گفتند همین بیماری که دارد برای فوت او کفایت می کند.(مطهری، همان: ۱۲۵)

کارکردهای دعا در ادبیات نیایشی امام سجاد(ع)
 
ایفای مسئولیت الاهی:

حضرت سجاد(ع) نشان داد که یک انسان متعهد و مسوول در هر زمان می تواند با ابزار و شیوه ای که برایش امکان پذیر است مسوولیت خود را به انجام رساند. ایشان در کنار سخنانی که در مجلس عبیدالله و دیگران و در جمع کوفیان پیرامون واقعه عاشورا ایراد کرد، از دعا هم برای بیان اهداف دین و تبیین معارف اسلامی بهره گرفت و فراهم نبودن همه شرایط، موجب نشد که ایشان از زیر بار این مسوولیت شانه خالی کند.

دعا در متن حماسه:
ارزش دیگر دعاهای امام آن بود که در عمل نشان داد از دیدگاه اسلام دعا مخصوص حلقه های ذکر و ورد و گوشه نشینی های فردی و روی گرداندن از مردمان و بی تفاوتی نسبت به سرنوشت مکتب و جامعه نیست. همچنین نشان داد که یک مصلح دینی و اجتماعی آنگاه که قدم به میدان فعالیت های اجتماعی می گذارد باز هم نیازمند دعا و نیایش است و هیچگاه نباید از آن غافل شود. امام با دعاهای خود این نکته را تبیین و اثبات نمود که دعا می تواند در متن حماسه و در خدمت آن باشد.

دعا؛ ابزار آموزش و تربیت

 مروری بر موضوعات مطرح شده در دعاهای امام سجاد(ع) نشان دهنده عمق وغنای دعاهای اسلامی و بیانگر آن است که ایشان از این روش برای تعلیم و تربیت همه جانبه و متوازن انسان ها در راستای اهداف عالی و ارزشمند الاهی و تثبیت کرامت انسانی بهره گرفته است. برخی از موضوع هایی که در دعاهای امام وجود دارد از این قرار است:
۱٫ مباحث توحیدی: معارف مربوط به خداوند؛ لزوم پناه بردن به خدا؛ طلب حاجت از خدا؛ ترس از خداوند و تضرع به درگاه او؛ لزوم امیدواری به لطف خداوند؛ اعتراف به گناه و توبه و بازگشت به درگاه خداوند؛ التجا و توکل به خداوند هنگام مواجهه با ستم ستمگران؛ پناه بردن به خداوند از شر شیطان و وسوسه های او.
۲٫ نبوت و پیامبری: ستایش و تعظیم رسول خدا(ص) و خاندان پاکش.
۳٫ آموزش شیوه دعا کردن: لزوم شروع دعا با ستایش خداوند و پافشاری و اصرار در دعا.
۴٫ دعا برای خود، خاندان و دوستان: طلب خیر و حسن عاقبت برای خود و دیگران؛ دعا در حق پدر و مادر؛ دعا برای فرزندان خود؛ درخواست معرفت و آگاهی نسبت به حقوق همسایگان.
۵٫ مباحث اخلاقی: درخواست اصلاح اخلاقی انسان ها؛ آداب معاشرت و برخورد با دیگران در سلوک اجتماعی؛ پرهیز از زشت گویی و بداخلاقی با بندگان خدا؛ پناه بردن به خداوند از شر رذایل اخلاقی مثل غضب، حسد، زیادی شهوت، غفلت، کوچک شمردن گناهان، تکریم اغنیا و تحقیر تهیدستان، کوتاهی در حق زیردستان، یاری ستمگران، خیانت به دیگران، دل بستن به آرزوهای بلند، و اطاعت از شیطان.
۶٫ توجه به مسئله حقوق: از جمله حق خداوند، حق نفس، حق اعضا و جوارح، حق نماز و دیگر عبادات، حق معلمان و متعلمان، حقوق زنان، حق پدر و مادر، حق برادران و فرزندان، حق دوستان و همسایگان، حق همدینان و حق اهل ذمه.

انتهای پیام/

کد خبر : 54776
تاريخ ثبت خبر : 25 مهر 1396
ساعت بارگزاری خبر : 13:44
برچسب‌ها:,

دیدگاه شما

( الزامي ) (الزامي)