شاخصه‌هاى موفقیت در حکومت و مدیریت

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، دکتر مصطفی دلشاد تهرانی در یادداشتی به شاخصه های موفقیت در حکومت از نگاه حضرت علی(ع) پرداخته است که در ادامه آمده است.

امیرمؤمنان علی (ع) در بند پایانی عهدنامۀ مالک اشتر، پس از این که رضایت الهی را هدف غایی حکومت و مدیریت مطرح کرده، پنج معیار اساسی، به عنوان شاخصه‌های موفّقیت، در حکومت و مدیریت ارائه کرده است.

۱. مِنَ الاْقَامَهِ عَلَى الْعُذْرِ الْوَاضِحِ إِلَیْهِ وَ إِلَى خَلْقِهِ‌:  برپا‌داشتن عذر آشکار به درگاه خدا و پیشگاه مردمان

یعنی در یک حکومت و مدیریت موفّق، هر تصمیم، برنامه و اقدام به گونه‌اى است که کاملا قابل دفاع است، هم در محکمه الهى و هم در محکمه مردمان؛ هرکار به گونه‌اى تدبیر مى‌شود که خدا و مردم آن را بپذیرند؛ هیچ کارى بدون حجّت و دلیل انجام نمى‌شود؛

آن هم حجّت و دلیل محکمه‌پسند. یعنی نصب افراد، عزل اشخاص، هزینه‌کردن دارایی‌ها، رفتارها، سلوک، برنامه، همه و همه، ریز و درشت، به گونه‌ای باید انجام بگیرد که در محکمهٔ الهی و محکمهٔ مردمی قابل دفاع باشد.

اگر چنین قاعده‌اى تکیه‌گاه حکومت‌کردن و مدیریت‌نمودن باشد، هیچ حکومت و مدیریتى به سوى تصمیم‌هاى نابخردانه، بى‌تدبیرى، اقدام‌هاى نادرست، عملکردهاى غیرقانونى و مناسبات و روابط غیرشفاف، نخواهد رفت.

 ۲  مَعَ حُسْنِ الثَّنَاءِ فِی الْعِبَادِ: برپا‌داشتن نیک‌ستایى و نام نیک در میان بندگان

از شاخصه‌هاى حکومت و مدیریت موفّق، آن است که مردم و اداره‌شوندگان از مجموعۀ عملکردها و کارکردها به گونه‌اى خشنود باشند و احساس رضایت کنند که آن‌ها را به نیکى بستایند؛ آن هم در میان خودشان، نه تحت شرایط خاص و تحت فشار یا از روی ِ روی و ریا.

دولت و سازمان موفّق آن است که بتواند نام نیک در میان مردمان و اداره شوندگان برپا سازد؛ و البته لازمهٔ این امر، خردمندى و تدبیرورزى و کفایت درست امور است. چنین نیک ستایى، بهترین وسیله ارتباط و برترین پشتوانه و تکیه‌گاه دولت و سازمان است.

 ۳ وَ جَمِیلِ الاْثَرِ فِی الْبِلاَدِ: برپا‌داشتن اثر زیبا و برازنده در سرزمین

یعنی حکومت و مدیریتى موفق است که بتواند در فرصتى که در اختیار دارد آثار زیبا و برازنده در حیطهٔ حکومت و مدیریت خود برپا سازد. این آثار زیبا و برازنده همه‌گونه را شامل مى‌شود؛عمران و آبادى، توسعه و پیشرفت، اخلاق و تربیت، و جز این‌ها.

 ۴.وَ تَمَامِ النِّعْمَهِ: تمام‌شدن نعمت در حیطهٔ حکومت و مدیریت

یعنی زمامداران و مدیران موفّق آنانند که بتوانند زمینه‌اى فراهم کنند که نعمت، در حیطهٔ حکومت و مدیریت‌شان بر مردمان و اداره‌شوندگان تمام شود. این تمام شدن نعمت، همه گونه نعمت را دربر مى‌گیرد؛ مادى و معنوى، فردى و اجتماعى و جز این‌ها.

کاستى‌گرفتن نعمت‌ها، نشانۀ بى‌تدبیرى، نابخردى و بى‌کفایتى است، و بیانگر عدم موفّقیت یک حکومت و مدیریت است.

 ۵.وَ تَضْعِیفِ الْکَرَامَهِ:  چند‌برابر کردن کرامت، در حیطۀ حکومت و مدیریت

شاخصه‌اى مهم از شاخصه‌هاى موفّقیت حکومت و مدیریت، سیر صعودى کرامت مردمان و اداره‌شوندگان در حکومت و مدیریت است، آن هم به صورت چند برابر‌شدن. از این رو هرگونه کاستى در حرمت و کرامت مردمان، نشانهٔ ناتوانى در حکومت و مدیریت و ناموفّق بودن آن است.

چهرهٔ هر حکومت و مدیریت، از نظر میزان توفیق و عدم توفیق، به شدت، تابع میزان حرمت و کرامت مردمان و اداره‌شوندگان است، و معیارى که امیرمؤمنان على (ع) به دست مى دهد، معیارى روشن و گریزناپذیر است.

حکومت و مدیریتى که مى‌تواند این شاخصه‌ها را به میدان عمل آورد و تحقق بخشد و به درستى پاس دارد، حکومت و مدیریتى موفّق است. امیرمؤمنان علی (ع) در عهدنامۀ مالک اشتر برای تحقق این پنج‌معیار و شاخصۀ اساسی موفّقیت در حکومت و مدیریت، مجموعه‌ای راهکار اساسی و عملیاتی ارائه کرده است.

خداوند به ما توفیق فهم عهدنامۀ مالک اشتر و بهره‌گرفتن از آن و به عمل‌آوردن آموزه‌های آن را عنایت کند.

انتهای پیام/