به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، پایاننامه کارشناسی ارشد «روش شناسی علم مدنی در اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی (ره)» توسط سیدمهدی موسوی نگاشته شده است.
نعمت الله کرم الهی، استاد راهنما و حمید پارسانیا، استاد مشاور این رساله در دانشگاه باقرالعلوم(ع)، دانشکده علوم اجتماعی بودند.
چکیده:
هر جهان اجتماعی متناسب با بسترهای فرهنگی و بنیانهای معرفتی، با نوعی دانش اجتماعی همراه است. در تمدن اسلامی، همواره اندیشمندانی بوده است که دغدغه تولید دانش اجتماع و مطالعه پدیدههای اجتماعی داشته اند یکی از این محصولات علمی در حوزه تمدن اسلامی، «علم مدنی» بوده است.
در سده هفتم هجری حکیم نصیرالدین طوسی مهمترین دانشنامه حکمت عملی و علم مدنی را به نام اخلاق ناصری تحریر کرد که پس از طوسی، مرجع و محور حکمت عملی و علم مدنی قرار گرفت.
حکیم طوسی تلاش فراوانی کرده است تا روشمندانه تحقیقات پیش از خود را سامانی جدید دهد و آنها را به همراه نوآوریهای روشی و محتوایی، هماهنگ و منطقی به رشته تحریر درآورد.
براین اساس این پرسش مطرح میشود که حکیم طوسی براساس چه روشی علم مدنی را صورتبندی کرده است؟ برای پاسخ به این پرسش، از «روششناسی بنیادین» استفاده شد.
به این معنا که ابتدا به عوامل و زمینههای فرهنگی شکل گیری نظریه توجه شد و سپس مبانی و مبادی معرفتی آن در سه بخش معرفت شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی بررسی شد.
سپس با استفاده از آثار و منابع مکتوب روش شناسی علم مدنی حکیم طوسی استنباط و بازسازی شد. براساس یافتههای تحقیق، از نظر حکیم طوسی کنش اجتماعی یا پدیده اجتماعی واقعیتی چند لایه است و در مطالعه و تبیین آن باید به لایههای مختلف آن توجه کرد.
از این رو شناخت اجتماعی دریافتی تک سطحی از امر اجتماعی نیست؛ بلکه محصول یک فرایند و حرکت در لایههای مختلف امر اجتماعی است.
براین اساس یک رویکرد و روش خاص نمیتواند به تنهایی و به صورت کامل واقعیت اجتماعی را تحلیل، توصیف و تبیین کند بلکه رویکردهای متفاوتی را باید به کار گرفت تا به عمق واقعیت اجتماعی نفوذ کرد.
حکیم طوسی سه سطح طولی از دانش مدنی را با روش شناسی مستقل طراحی میکند که به سطح «طبیعت»، «سعادت» و «فرهنگ» میپردازند.
«علم مدنی حکمی» با روش برهانی به بررسی و تبیین کلیات حیات مدنی و اصول کنشهای اجتماعی میپردازد. «علم مدنی شرعی» با روش اجتهادی و استفاده از منابع شرعی، اصول رفتاری و هنجاری معاش انسان را در نسبت با سعادت بیان میکند و «علم مدنی خطابی» نیز با روش صناعت خطابه به تحلیل آداب و رسوم، اصلاح اجتماعی و مشاوره به کنشگران اجتماعی، زمینه جلب منافع و مصالح عمومی را فراهم میکند.
علاقهمندان می توانند قسمتی از این پایاننامه را از اینجا ملاحظه کنند.
انتهای پیام/