رابطه حقوق بشر و حقوق بشردوستانه از منظر اسلام

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد «رابطه حقوق بشر و حقوق بشردوستانه از منظر اسلام» توسط علیرضا حیدری زاد نگاشته شده است.

رضا نیک‌خواه، استاد راهنما این رساله در دانشگاه ارومیه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، بود.

چکیده:

حقوق بشر و حقوق بین‌الملل بشردوستانه دوشاخه مجزا از حقوق بین‌الملل عمومی هستند که گستره شمول متفاوتی را دربرمی‌گیرند، این دو نظام حقوقی دارای اشتراکاتی در عرصه اصول، هنجارها، مصادیق و اهداف هستند.

البته غایت نهایی آن دو حمایت از انسان و کرامت انسانی است. بعد از جنگ جهانی دوم نظام حقوق بین‌الملل شاهد تکامل‌هایی در عرصه حقوق بشر و توسعه قلمرو اجرایی قواعد حقوق بشری و تسری آن به مخاصمات مسلحانه بود که در پی آن اسناد متعددی مبنی بر لازم الرعایه بودن اصول حقوق بشری در جنگ‌ها و مخاصمات مسلحانه تصویب شد، ولی اینکه عملا چه میزان از این قطع‌نامه‌ها و قواعد رعایت گشته و می‌گردند، محل تامل است و دولت‌ها در مقام عمل مخصوصا در مخاصمات داخلی و شورش‌ها خود را تحت مسئولیت بین‌المللی برای رعایت حقوق بشر نمی‌دانند.

در همین راستا دولت‌ها در پی تاسیس نهادی برآمدند که توانایی مجازات ناقضان حقوق بشر را داشته باشد، در سال‌های اخیر، عزم راسخ بسیاری از کشورها و سازمان‌های بین‌المللی بر این تعلق گرفت تا یک مرجع مستقل کیفری بین‌المللی در سطح جهان برای مبارزه با جرائم بین‌المللی و نقض حقوق بشر شکل گیرد که این تلاش‌ها به تاسیس دیوان بین‌المللی کیفری لاهه انجامید.

از سوی دیگر، در نظام حقوقی اسلام حقوق بشر و حقوق بشردوستانه از هم تفکیک نشده‌اند و همواره در کنار هم سعی در حفظ کرامت انسانی دارند که دارای حیثیت الهی است و در همین راستا تفاوتی میان مخاصمات بین‌المللی و داخلی قائل نیست و در عرصه بشردوستانه که عمدتا در محیط مخاصمات مورد ملاحظه است و ایجاد محدودیت در اعمال خشونت دارای نگرشی است که متبلور از نگاه الهی به شخصیت انسانی است و در فضای خشن جنگ علاوه بر جان افراد و غیرنظامیان اموال و مالکیت آن‌ها را نیز موردتوجه قرار داده و نکته قابل‌تامل اینکه همه این قواعد و اصول حمایتی از کرامت انسانی سیزده قرن پیش از آنکه مفهوم کنونی حقوق بشر در عرصه حقوق بین‌الملل مطرح و ایجاد گردد در آموزه‌های حقوقی اسلام مطرح بوده و اعمال می‌گشته است.

علاقه‌مندان می‌توانند قسمتی از این پایان‌نامه را از اینجا ملاحظه کنند.

انتهای پیام/