پیشرفت در جوامعی حاصل می‌شود که جایگاه علوم انسانی والا باشد

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، پیشرفت و توسعه در جوامعی اتفاق می افتد که اهمیت و جایگاه علوم انسانی در آن والا باشد. جوامعی در مسیر توسعه و پیشرفت قرار گرفته اند که علوم انسانی در آن جامعه رونق داشته باشد.

یکی از مسائل عمده و مهم در بحث توسعه یافتگی، توسعه همه جانبه است. این نگاه به توسعه، به توسعه یافتگی در عرصه‌های گوناگون اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و … اشعار می دارد.

برای تحقق چنین توسعه‌ای مسلماً علوم انسانی و رشد و پیشرفت آن حائز اهمیت است. برای نمونه با آنکه اتحاد جماهیر شوروی سابق از توسعه یافتگی در برخی عرصه ها برخوردار بود از آن به عنوان «ابرقدرت توسعه نیافته» نام برده می شد.

زمانی یک کشور می‌تواند در مسیر توسعه همه جانبه گام بردارد که میزان رشد فکری مردم آن جامعه بالا باشد. زمانی در اقتصاد، سیاست و … می توانید توسعه یافته باشید که رشد فکری جامعه نیز بالا باشد. یعنی شرط اینکه بتوانید توسعه پایدار داشته باشید رشد و توسعه فرهنگی و فکری است

در گفتگو با پروفسور «ریچارد سوئین برن» استاد ممتاز فلسفه دانشگاه آکسفورد به بررسی نسبت شکوفایی علوم انسانی و توسعه و پیشرفت پرداخته ایم که در ادامه آمده است.

ریچارد سوئین‌ برن(Richard Swinburne)‏ (متولد ۱۹۳۴) استاد فلسفه دین در دانشگاه آکسفورد و یکی از مهم‌ترین فیلسوفان دین معاصر انگلستان در دهه‌های اخیر محسوب می‌شود. اولین کتاب او در سال ۱۹۶۸ با عنوان «مکان و زمان» منتشر شد. اثر مهم بعدی او «مقدمه‌ای بر نظریه‌ تأیید» بود. ارتقای او به مرتبه استادی در دانشگاه کیل در ۱۹۷۲ مقارن با تمرکز علمی وی بر فلسفه دین شد.

در سال ۱۹۸۵ مقام استاد ممتاز فلسفه دین مسیحی در دانشگاه آکسفورد به وی اعطا شد. او کتاب‌های «مسئولیت و کفاره» (۱۹۸۹)، «وحی» (۱۹۹۲)، «خدای مسیحی» (۱۹۹۴)، «مشیت و مسئله شر» (۱۹۹۴) را نوشته است. همچنین «توجیه معرفتی» (۲۰۰۱) و «قیام خدای مجسم» (۲۰۰۳) از کتاب‌های دیگر او هستند. سویین برن از سال ۱۹۹۲ عضو فرهنگستان بریتانیا است. همچنین در سال ۱۹۹۵ از کلیسای انگلستان جدا شد و به کلیسای ارتدکس یونان پیوست. یکی از مهم‌ترین آثار سوئین برن کتاب Is there a God توسط محمد جاودان با عنوان «آیا خدایی هست؟» به فارسی ترجمه شده است.

پروفسور «ریچارد سوئین برن» استاد ممتاز فلسفه دانشگاه آکسفورد در مورد این موضوع که چرا برخی کشورها به رغم توسعه اقتصادی اما دارای علوم انسانی قوی نیستند و در عرصه علوم انسانی حرفی برای گفتن ندارند به خبرنگار طلیعه گفت: این پرسش در مورد نگرش مردم کشورهای مختلف به موضوعات دانشگاهی مختلف است.

وی افزود: من دو نوع تفکر را جهت پاسخ به این سوالات مطرح می کنم. یک دلیل بسیار مهم برای این موضوع عدم توسعه و پیشرفت سیاسی در این جوامع است. در واقع پیشرفت و شکوفایی علوم انسانی در جوامعی اتفاق می افتد که به سطحی از توسعه و پیشرفت سیاسی دست یافته باشند.

علوم انسانی زمانی موفق می شود که سطوحی از پیشرفت و توسعه سیاسی در جوامع وجود داشته باشد

سوئین برن در ادامه یادآور شد: بر همین اساس شاهد هستیم برخی جوامع به رقم رشد اقتصادی قابل قبول ولی از نظر پیشرفت سیاسی در جایگاه ضعیفی هستند.

وی افزود: برای نمونه در حالی که چین و برخی دیگر از کشورهای آسیایی در سالهای اخیر در توسعه علوم و تکنولوژی بسیار موفق عمل کرده اند، در مبحث علوم انسانی ضعیف بوده اند.

وی در خصوص وضعیت غرب در حوزه علوم انسانی نیز تصریح کرد: علوم انسانی در غرب بر ساختار فلسفی یونان باستان بنا شده است.

سوئین برن تأکید کرد: در میان فلاسفه یونان باستان به ویژه آثار افلاطون و ارسطو این ساختار را شکل داده است. سنت فلسفی در یونان باستان نتیجه فضای بحث آزاد است و البته چند نابغه فلسفه که در آن دوره ظهور کردند.

استاد ممتاز دانشگاه آکسفورد تصریح کرد: سوالاتی که این فلاسفه مطرح می کردند صرفا در مورد فلسفه نبود بلکه در مور علوم، تاریخ و سیاست نیز بود که توسط بسیاری از مردم و محققان در جهان غرب (در حال حاضر در اروپا و در سالهای اخیر در جهان اسلام) مورد استفاده قرار می گیرند.

وی افزود: در واقع در فلسفه اسلامی نیز شاهد شکوفایی مباحث فلسفی بودیم. فلاسفه اسلامی نیز با جهان بینی اسلامی به مباحث مطرح در فلسفه یونان باستان و آرای افلاطون و ارسطو پرداختند و مباحث جدیدی را نیز مطرح کردند.

سوئین برن با اشاره به اینکه ایده های فلاسفه یونان باستان صرفا در آثار فلسفی متجلی نبوده است گفت: ایده های فلاسفه در قالب آثار ادبی درخشان توسط نمایشنامه نویسان یونانی نظیر (آشیل، اوری پید، سوفوکلس) نیز بیان شده اند.

علوم انسانی در غرب بر ساختار فلسفی یونان باستان بنا شده است

وی افزود: بنابراین علوم انسانی زمانی موفق می شود که سطوحی از پیشرفت و توسعه سیاسی در جوامع وجود داشته باشد. وجود دموکراسی، سعه نظر و توسعه سیاسی تشویق کننده علوم انسانی است و باعث شکوفایی آن می شود.

سوئین برن در خصوص آینده علوم انسانی در غرب نیز گفت: کسی نمی تواند به این پرسش در حال حاضر جواب بدهد. حوادث و جریانهای فکری و اجتماعی سیال هستند و نمی توان از هم اکنون آینده را پیش بینی کرد.

گفتگو از: جلال حیران نیا
انتهای پیام/