سرخط خبرها:

رضا اسلامی:

حیث تفکیکی اخلاق اسلامی با فقه چندان معلوم نیست

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: علم فقه و علم اخلاق با هم تمایز دارند ولی اینکه اخلاق اسلامی با فقه حیث تفکیکی دارد چندان معلوم نیست.

به گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا اسلامی، استاد حوزه علمیه و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در کرسی ترویجی سقط جنین از منظر الهیات اخلاقی در مدرسه علمیه حضرت صدیقه کبری(س) گفت: موضوع سقط جنین کمتر در حوزه‌های علمیه شیعه مورد توجه بوده است لذا برپایی چنین نشست‌هایی افق جدیدی بر روی این مسئله است.

وی با بیان اینکه برخی در این موضوع میان فقه و اخلاق تفکیک کرده‌اند ولی این تفکیک برای من روشن و قابل فهم نیست اظهار کرد: علم فقه و علم اخلاق با هم تمایز دارند ولی اینکه اخلاق اسلامی با فقه حیث تفکیکی دارد چندان معلوم نیست.

اسلامی با بیان اینکه در فقه رابطه میان عبد و مولا مطرح است ولی در اخلاق، انسان و خود او بدون در نظر گرفتن خدا مطرح است تصریح کرد: در فقه، اعمال فرد تابع دستور و امر مولاست به گونه‌ای که اگر امر و دستور مولا را اطاعت کند به پاداش آن دست می‌یابد و اگر اطاعت نکند جزا خواهد دید.

وی افزود: یکی از موضوعاتی که از سوی ارایه‌دهنده این کرسی مطرح شده تفکیک میان انسان و شخص است در حالی که شخصیت با انسان مقارن است و بروز انسانیت، شخصیت است از این رو بردن بحث حول انسانیت برای توجیه بحث سقط کارگشا نیست زیرا باید ابتدا به این پرسش پاسخ داده شود که این دو قابل تفکیک هست یا نه و اینکه سقط بحثی قبل انسانی هست یا نیست.

اسلامی عنوان کرد: شخصیت با انسانیت مقارن است ولو اینکه برخی اندیشمندان غربی میان آن دو تفکیک قایل شوند؛ بر این اساس قبل از ولوج روح نیز نمی‌گوییم سقط، قبیح نیست ولی قبح آن نیازمند دلیل است.

وی افزود: استناد به آیات و روایات در این مورد نصف کار است و باید مسئله دمیده شدن روح از حیث علم اخلاق نیز مورد بحث قرار گیرد زیرا ممکن است فردی بگوید من قرآن و روایت قبول ندارم ولی قایل به علم اخلاق است و باید از این منظر برای او اثبات کنیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار کرد: مادری که جنین را قبل از ولوج روح، سقط می‌کند اگرچه ممکن است کار حرامی مرتکب نشده باشد ولی در واقع تنزل مقام و شان خود را به عنوان انسان داده است یعنی اگرچه مولا این عبد را مواخذه نخواهد کرد ولی اخلاق می‌گوید تو چه انسان خودخواه و متکبری هستی که این عمل را انجام داده‌ای یعنی در اینجا بحث سقط منقطع از سرنوشت انسان در جهنم و یا بهشت مورد بحث است و از این منظر باید بیشتر بحث علمی صورت گیرد.

این محقق و استاد حوزه بر لزوم بررسی تزاحمات بر مبنای علم اخلاق در صدور یک حکم تصریح کرد: بدون بررسی این تزاحمات نمی‌توان حکمی را به صورت قطعی صادر کنیم زیرا تسبیح و تقبیح مسئله‌ای نباید در فضا و خلا انجام شود و باید به صورت عینی مورد بحث قرار گیرد زیرا نیت هم در اخلاق و فقه موثر است.

اسلامی با بیان اینکه بسیاری از اعمال از جمله سقط جنین به شدت تحت تاثیر تزاحمات و متعلقات آن مانند نیت است عنوان کرد: می‌توان گفت خود سقط جنین فی‌نفسه حکمی ندارد و باید با التزامات آن مورد بررسی قرار گیرد زیرا ممکن است کسی سقط کند در حالی که خواسته با این کار جان مادری را که در خطر است نجات دهد ولی کسی هم باشد که برای اینکه می‌خواهد بار فرزندپروری را به دوش نکشد این کار را بکند لذا این دو حکم یکسانی ندارد و قابل بحث و بررسی است.

وی با بیان اینکه تمامی تعدی‌ها و تجاوزات ریشه در درون انسان دارد عنوان کرد: ما می‌توانیم اخلاق اسلامی را از دل آیات و روایات بیرون بیاوریم ولی مسئله‌ای درون دینی است و اگر می‌خواهیم قابل عرضه برای افراد برون دین هم باشد باید از منظر علم اخلاق هم تدوین و بحث شود.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به سخنان برخی مبنی بر تقابل تعهد و تعبد بیان کرد: ما تقابل میان تعهد و تعبد را قبول نداریم زیرا تعبد ریشه در تعهد دارد و ما خودمان را تسلیم موجودی والاتر از خود یعنی خالق می‌کنیم از این رو اخلاق را می‌توان از دین اخذ کرد البته ممکن است کسانی بگویند تعبد منتهی به تعقل به درد نمی‌خورد که راه آن همان ارایه بحث از منظر علم اخلاق است.

وی ادامه داد: فقه در مورد سقط جنین، داوری مطلقی ندارد و حتی اخلاق نیز چنین داوری را ندارد زیرا قیود دخیل در موضوع، معلوم نیست مگر اینکه احکام کلی مانند اینکه وجود برتر از عدم است را به آن نسبت دهیم.

اسلامی بیان کرد: اگر گفته شود مادری به فرزند خودش صبحانه نمی‌دهد و یا او را از خوردن فلان چیز منع می‌کند آیا ما بدون اینکه نیت آن را بررسی کنیم می‌توانیم بگوییم او مرتکب کار غیراخلاقی شده است؟ ممکن است صبحانه به فرزند نمی‌دهد چون می‌خواهد او را به دکتر ببرد تا آزمایش بدهد لذا فرزند باید گرسنه باشد ولی ممکن است مادری به فرزند به علت خساست، صبحانه ندهد که حکم به صورت کلی عوض می‌شود.

انتهای پیام/

کد خبر : 41578

تاريخ ثبت خبر : 26 بهمن 1395

ساعت بارگزاری خبر : 09:49