حق تعیین سرنوشت از حقوق اساسى مردم است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، مسعود پورفرد، عضوهیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در یادداشتی به مناسبات جامعه اسلامی در مواجهات گوناگون و هم اینطور بحث حضور افراد جامعه برای تعیین اهداف و آینده جامعه اسلامی و نیز تبیین جایگاه مردم در قانون جامعه اسلامی، پرداخته است که در ادامه از نظرتان می گذرد.

اهداف مردم سالارى دینى

۱٫ ایجاد برابرى اجتماعى و سیاسى
نظام مردم سالارى دینى خواهان برابرى شهروندان در زمینه هاى سیاسى ـ اجتماعى و اقتصادى، هم چون حق رأى، حق اعتراض و حق دست یافتن به مناصب مادى و معنوى بدون هیچ گونه تبعیضى است. از لحاظ سیاسى، اصالت برابرى به این معناست که شهروندان دست کم باید از لحاظ حقوقى و اجتماعى و سیاسى با هم برابر باشند. البته برابرى در مردم سالارى دینى برابرى در فرصت هاست نه لزوماً در دستاوردها; افرادى که به شکل برابر تحت حمایت قانون باشند مى توانند از فرصت هایى که نظام فراهم مى آورد بهره گیرند و به مشارکت و رقابت در زندگى سیاسى بپردازند.
   
۲٫ بسط اندیشه قانون گرایى
در نظام مردم سالارى دینى نه تنها با خودکامه مبارزه مى شود، بلکه باید با اصل خودکامگى نیز مبارزه کرد. تاریخ جوامع اسلامى نشان داده است که اگر مبارزاتى علیه خودکامه صورت پذیرد با اندک زمانى خودکامه دیگر بر کرسى قدرت مى نشیند و اصولاً مبارزه با خودکامگى رها شده است و مجدداً بى نظمى و ضد قانون گرایى در جامعه حاکم شده است. البته ممکن است این تلقى صورت گیرد که برخى نظام هاى سیاسى بازتولید نظم و انضباط را براساس نظام سیاسى دیکتاتورى تأمین نمایند، امّا خلاقیت و ترقى انسان در این نظام ها نادیده گرفته شده است. یکى از اصول دست یابى به سعادت بشر پاى بند بودن به قانون و قانون گرایى است; بنابراین کنترل مردمى و مسئولیت پذیرى و انتخابات منظم و نظم پذیرى در جامعه بدون اجبار و سلطه غیرمنطقى قدرت، قابل اجراست و کلید و رمز این موفقیت باور و اعتقاد به قانون است.
جامعه اى که بر عقلانیت و تدین مبتنى باشد، هرچند ممکن است دست خوش حوادث غیر مترقبه شود، امّا ذهن هاى انتظام یافته و رفتارهاى منظم همه حوادث را در تسخیر و سلطه خود درمى آورند و به سایر نظام هاى سیاسى مى آموزند که بدون دیکتاتور نیز مى شود آزاد و منظم بود.
  
۳٫ تعلیم و تربیت
براساس طبیعت انسان ها ابتدا غرایز حیوانى در آنها رشد مى کند و موجب گرایش هاى مادى مى گردد; البته این غرایز مانند میل به خوردن و جنس مخالف، تکویناً بد نیست و بلکه مکمل میل به کمال انسان است، امّا افراط در آنها و دورى از اعتدلال مذموم و ناپسند است. میل به سعادت برخلاف غرایز حیوانى خودبه خود شکوفا نمى گردد، بلکه احتیاج به آموزش و تربیت و تعلیم دارد، زیرا انسان ها در برخى موارد مطالب را نمى خواهند بپذیرند، نه این که عقلانیت آنها قبول نمى کند.
در واقع علم به آن تعلق گرفته، امّا اراده شان به آن تعلق نمى گیرد، چرا که یرید الانسان لیفجر امامه . انسان مى خواهد در زندگى حد و مرزى نداشته باشد، از مثبت بى نهایت تا منفى بى نهایت. همین امر در برخى افراد باعث مى شود مبانى عقیدتى را انکار کنند، زیرا نمى خواهند به قید و بند مبتلا گردند. بنابراین در نظام مردم سالارى دینى تعلیم و تربیت باید به صورتى آشکار شود که توان مقاومت در برابر چالش هاى منفى این قرن را داشته باشد و بتواند خواسته هایش را متناسب با دگرگونى هاى محیطى شاداب و زنده نگه دارد. تربیت و تعلیم افراد نظام مردم سالارى دینى باید براساس شورا و مشورت عقلاى جامعه دین دار و صورت بندى عقاید باید متناسب با نوع سؤالات مخاطبان و فضاى زمانى باشد. هم چنین مؤلفه عقلانیت بتواند به دوام دینورزى مردم کمک کند و موجودیتى موجه و مدلل و غیر سلیقه اى براى آنها به تصویر بکشاند. 
علاوه بر اعتقادات دینى، اخلاق و احکام دینى نیز باید بر پایه هاى عقلانیت استوار گردد و کمتر از روش هاى قرنطینه سازى استفاده کرد، زیرا تقوا و معنویت زمانى معنا مى یابد که تقواى حضور و ظهور باشد نه تقواى پرهیز و انزوا، یعنى آموزش به گونه اى باشد که با حضور در روابط با دیگران خطا و اشتباه کم صورت پذیرد، نه این که در محفظه اى نفوذناپذیر و بدون ارتباط با انسان ها و با استفاده از روش هایى چون عادت و روزمرگى و تلقین; البته هدف انکار و نفى کامل این روش ها نیست. بنابراین هم عقل و هم شرع حکم مى کند که هم گام با مصون سازى درونى افراد نظام مردم سالارى دینى به مصون سازى محیط زندگى نیز همت بگماریم و با سه ابزار مهم عقلانیت، اراده و ایمان به سمت خودسازى و الگوهاى انسانِ موحد گام برداریم.

انتهای پیام/