حضور میلیونی در راهپیمایی‌ها نشان از همبستگی ملت و حکومت است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، انقلاب اسلامی ایران به مثابه یک حرکت اجتماعی بی نظیر در تاریخ، مورد توجه اندیشمندان غرب و شرق قرار گرفته است: تکیه انقلاب ایران بر باورهای اسلامی و آموزه های تمدن اسلامی زمینه ساز گفتگویی با سیدجواد میرخلیلی، مدرس دانشگاه و پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی شده است که در ادامه ازنظر می گذرد:

* تاکنون تبیین‌ها و تحلیلی‌های مختلفی از انقلاب اسلامی انجام‌شده است و اندیشمندان داخلی و خارجی در این زمینه نظریه‌های مختلفی را ابراز داشتند، کدام‌یک از این تبیین‌ها را بهتر و بیشتر می‌پسندید؟

از آنجا که انقلاب اسلامی ایران جزو انقلاب‌های اجتماعی محسوب می‌شود و در تقابل با دو نگره لیبرال دموکراسی و مارکسیسم بود توانست توجه بسیاری را به خود جلب کند و نظریه‌پردازان مختلف، نظریات مختلفی در رابطه با انقلاب ۵۷ در قالب‌های مختلف عرضه کنند. در بین نظریات گوناگونی که اغلب هم به خاطر عدم همخوانی با بافت مذهبی و اسلامی انقلاب ایران نتوانستند فهم و درک درستی از انقلاب مردم در سال ۵۷ داشته باشند؛ در این میان، نظریات آن دسته از نظریه‌پردازانی که رویکرد مذهبی و فرهنگی را پررنگ‌تر دیدند بیشتر و بهتر توانست انقلاب ۵۷ را تحلیل کند. نظریاتی که در آن‌ها به نقش فرهنگ و مذهب که در قالب‌های مختلف قابل‌بحث است؛ ازجمله نقش روحانیت و نیروهای مذهبی و همچنین مرجعیت و رهبری امام خمینی(ره) ره درحرکت بزرگ مردم در سال ۵۷ و همچنین پرداختن به ماهیت ظلم‌ستیزی در انقلاب مردم ایران که بر خواسته از ماهیت ظلم‌ستیزی مذهب تشیع و همچنین مراسم و نمادهای آن ازجمله تاسوعا و عاشورا و همچنین نقش مساجد و تکیه‌ها در پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۵۷ داشت.

ابتنای اندیشه سیاسی جمهوری اسلامی ایران بر مباحثی چون اخلاق سیاسی و تعریف خاص از سیاست مبتنی بر نوعی انسان‌شناسی اسلامی است

*اندیشه انقلاب اسلامی تا چه حد وامدار اندیشه سیاسی اسلام است؟

بدون تردید انقلاب اسلامی با توجه به رهبری امام خمینی(ره) که خود علاوه بر عامل بودن، متفکر و اندیشمند هم بود انقلابی بود که آبشخورش مباحث فقهی و همچنین فلسفی بود. به این معنا که حضرت امام(ره) در آثار مختلف خود از کتاب کشف اسرار تا طرح مباحث حکومت اسلامی در سال ۱۳۴۸ و بعد تشکیل حکومت اسلامی، منظومه فکری خود را بر مبنای اندیشه سیاسی اسلام و مؤلفه‌های موجود در آن گذاشته و انقلاب اسلامی ایران را نمی‌توان بدون در نظر داشت این تفکر مورد تجزیه‌وتحلیل قرارداد.

*آموزه‌های سیاسی قرآن کریم تا چه حد در اندیشه انقلاب اسلامی دخیل بوده است؟

تکیه امام خمینی(ره) روی محورهایی چون ایمان و اتکای مردم به خداوند در پیروزی خودشان در سال ۵۷؛ همچنین بحث وحدت بین امت و نیز تشکیل امت واحده که همگی جزو آموزه‌های سیاسی قرآن محسوب می‌شوند در سخنرانی‌ها و همچنین راهبردها و تاکتیک‌های امام خمینی(ره) ره مشهود بود. بسیج توده‌های مردم و بیداری مردم در قیام علیه حکومت طاغوتی و رژیم ستمگر شاهنشاهی هم از دیگر آموزه‌هایی است که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد.

انقلاب ایران در برابر نظریاتی که انقلاب‌ها را در راستای مدرنیته تحلیل می‌کردند بیشتر با نگاه و بازگشت به خویشتن شروع شد مباحث جدیدی را مطرح کرد

*اندیشه سیاسی جمهوری اسلامی ایران دارای چه ویژگی‌های خاصی است که در دیگر کشورها حتی کشورهای اسلامی وجود ندارد؟

ابتنای اندیشه سیاسی جمهوری اسلامی ایران بر مباحثی چون اخلاق سیاسی و تعریف خاص از سیاست که مبتنی بر نوعی انسان‌شناسی اسلامی است ازجمله ویژگی‌های خاص اندیشه سیاسی جمهوری اسلامی ایران است. بحث رابطه دین و سیاست و همگرایی و پیوند آن‌ها که باعث شکل‌گیری سیاست و همچنین حکومت مبتنی بر این نوع جهان‌بینی می‌شود و همچنین انسان‌شناسی که برخلاف اومانیسم غربی، انسان را خلیفه الهی در زمین دانسته و وظیفه حکومت را نیل افراد جامعه به قرب الهی می‌داند؛ یعنی نوعی درک از سعادت که در مکاتب مختلف متفاوت است؛ از توجه خاص به انسان و امنیت و منفعت‌گرایی تا توجه به انسانی که قرار است در این مدار به تعالی دست یابد.

*انقلاب اسلامی ایران با دیگر انقلاب‌های مهم و بزرگ دنیا چه تفاوت‌هایی دارد؟/ آیا انقلاب اسلامی ایران انتقاد و پاسخی به مدرنیته بود؟

تفاوت بارز انقلاب ایران را می‌توان در ماهیت مذهبی و ایدئولوژیک آن دانست. تا قبل از انقلاب ۵۷ ایران، دو انقلاب بزرگ و کبیر فرانسه در سال ۱۷۸۹ و روسیه در سال ۱۹۱۷ محمل بحث‌های نظریه‌پردازان و موردتوجه بود، اما انقلاب سال ۵۷ مردم ایران که با رویکردی مذهبی و فرهنگی صورت گرفت، توجه جهانیان و به‌خصوص نظریه‌پردازان غربی را به خود جلب کرد. در پاسخ به این سؤال که نسبت انقلاب ایران با مدرنیته چه بود نمی‌توان به‌طور قاطع گفت که انقلاب ایران علیه و در تقابل با مدرنیته بود؛ بلکه اگرچه مؤلفه‌هایی که این دو در تقابل بودند زیاد بود اما موارد مشابه و مشترکی هم داشتند که ازجمله آن‌ها می‌توان به وفاق بر روی مواردی چون جمهوری و عدالت و … اشاره کرد؛ هرچند زمینه‌هایی که در تقابل با مدرنیته بود هم کم نبود ازجمله می‌توان به خطر مدرنیته با دین و سیاست و یا توجه به عقلانیت محض اشاره کرد. انقلاب ایران در برابر نظریاتی که انقلاب‌ها را در راستای مدرنیته تحلیل می‌کردند بیشتر با نگاه و بازگشت به خویشتن شروع شد مباحث جدیدی را مطرح کرد که تا پیش از آن در سایر انقلاب‌ها بدان‌ها توجه نشده بود و به خاطر همین بود که توجه افکار عمومی و عدالت‌خواهان جهان را به خود جلب کرد.

انقلاب اسلامی ایران در اغلب بخش‌ها توانسته با از بین بردن نواقصی که در حکومت‌های دیگر دامن‌گیر آن‌ها می‌شود به‌نوعی اقبال اجتماعی دست پیدا کند

*انقلاب اسلامی ایران تا چه حد توانسته به شعارهای خود و اهداف و آمال بنیان‌گذاران و مردم دست یابد؟

طبعیست هر حرکتی و تحولی برای به ثمر نشستن نیاز به زمان دارد. البته انقلاب اسلامی ایران علی‌رغم تمامی توطئه‌هایی که در حدود چهار دهه از عمر خود دیده، اعم از جنگ تحمیلی و تحریم‌ها و ترورها و …؛ بااین‌حال در عرصه‌های مختلف توانسته به شعارهایی خود ازجمله پیشرفت در عرصه علم و فناوری؛ حوزه‌های مشارکت سیاسی و مباحث مردم‌سالاری دینی، استقلال و قطع دست بیگانگان از کشور به موفقیت‌های بزرگی دست یابد. اینکه امروز ایران امید مردم مظلوم کشورهای دنیاست از دیگر دستاوردهایی است که نمی‌توان به‌راحتی از کنار آن گذشت. به‌هرحال می‌طلبد که در آستانه دهه چهارم انقلاب اسلامی ایران، در همایشی با سطح بین‌المللی به این دستاوردها به‌صورت آسیب‌شناسی نقاط ضعف و قوت در تمامی عرصه‌ها و همچنین راهبردهای رسیدن به آن‌ها پرداخته شود.

*چه آینده‌ای را برای انقلاب اسلامی ایران پیش‌بینی می‌کنید؟ برای رسیدن به اهداف و آینده موردنظر باید چه چالش‌هایی روبروست؟

آینده انقلاب‌ها در گرو عملکرد آن‌هاست. این را می‌توان در سیره دینی ما هم یافت. به‌گونه‌ای که برای استمرار و بقای حکومت‌ها مواردی را برشمرده‌اند ازجمله اینکه مبارزه با فساد و فقر و تبعیض و ظلم در عرصه‌های مختلف و تحقق عدالت اجتماعی می‌تواند مردم را به آن انقلاب امیدوار کند. در حقیقت انقلاب اسلامی ایران در اغلب بخش‌ها توانسته با از بین بردن نواقصی که در حکومت‌های دیگر دامن‌گیر آن‌ها می‌شود به‌ نوعی اقبال اجتماعی دست پیدا کند و نشانه‌های آن را هم می‌توان در مشارکت مردم در انتخابات و همچنین حضور میلیونی در راهپیمایی‌ها اشاره کرد که نشان از همبستگی ملت و حکومت است.

اگر در همین همایشی که پیشنهادش داده شد به این چالش‌ها پرداخته شود می‌تواند آینده انقلاب اسلامی مردم ایران را تضمین کند و انشاءالله زمینه‌های ظهور عدالت‌گستر جهان حضرت امام مهدی(عج) را فراهم کند و این انقلاب به انقلاب مهدی(عج) وصل و پیوند زده شود.

انتهای پیام/