| امروز پنج شنبه, ۹ فروردین , ۱۴۰۳ |
سرخط خبرها:

معرفی کتاب؛


«جهان های اجتماعی»

حجت ­الاسلام حمید پارسانیا از جمله طرفداران نظریه درباره‌ي جامعه‌­شناسی اسلامی است. در نگاه او، از آن‌جا که برای تحقق یک نظریه در فرهنگ، تاریخ و محیط اجتماعی، باید مبانی معرفتی آن در میان فرهنگ و جامعه‌ي علمی آمده باشد، با تدوین فلسفه‌ي علوم اجتماعی برخاسته از سنت فلسفه‌ي اسلامی، جامعه‌شناسی اسلامی ممکن می‌شود.

به گزارش طلیعه؛

نام کتاب: جهان های اجتماعی
نویسنده: حمید پارسانیا

ناشر: کتاب فردا (قم)

چاپ: ۱۳۹۱

تعداد صفحات: ۳۰۰

قیمت: ۹۵۰۰ تومان

علوم اجتماعی و به ویژه جامعه­ شناسی از جمله دانش­‌هایی است که با توجه به غلبه‌ی گرایش پوزیتیویستی آن، با مبانی انسان­‌شناختی و هستی­‌شناختی فلسفه‌ی اسلامی ناسازگار و گاه در تقابل بود. بهره­‌گیری از روش‌­های آماری و تقلیل تحلیل رفتار جامعه به داده‌­های حسی و مشاهده‌ی تجربی، پایه و اساس جامعه‌شناسی پوزیتیویستی را تشکیل می­‌دهد. اگرچه برخی گرایش‌های جامعه‌شناسی جنبه‌ی پدیدارشناسانه دارد، از مبانی انسان­‌گرایانه‌ی غرب، آن­‌چنان که از رنسانس به این سو رخ داده است، سیراب شده و به ثمر نشسته­ است.

تفسیر متفاوت فلسفه‌ی اسلامی از انسان و هستی، دیدگاه‌­های جدیدی را درباره‌ی علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی نوین پدید آورده که منجر به آغاز تلاش­‌هایی برای تولید این علوم با صبغه و پشتوانه‌ی اسلامی شده است. انسان مطرح در فلسفه‌ی جدید، موجودی است که تحت شرایط اجتماعی شکل گرفته است و سعی دارد با شرایط انطباق پیدا کند؛ در حالی ‌که در فلسفه‌ی اسلامی، صحبت از انسان ایده‌آل یا انسان هدف‌دار به میان می‌آید. بیش‌تر محققینی که تفاوت جامعه‌­شناسی اسلامی با جامعه­‌شناسی پوزیتیویستی را برخاسته از مبانی فلسفی آن‌ها می­‌دانند، بر فلسفه‌ی اسلامی به عنوان بنیاد هر دانشی که به انسان و رفتارهای فردی و اجتماعی او می­‌پردازد تأکید و پافشاری می­‌کنند.

حجت­الاسلام حمید پارسانیا از جمله طرفداران این نظریه درباره‌ی جامعه‌­شناسی اسلامی است. در نگاه او، از آن‌جا که برای تحقق یک نظریه در فرهنگ، تاریخ و محیط اجتماعی، باید مبانی معرفتی آن در میان فرهنگ و جامعه‌ی علمی آمده باشد، با تدوین فلسفه‌ی علوم اجتماعی برخاسته از سنت فلسفه‌ی اسلامی، جامعه‌شناسی اسلامی ممکن می‌شود. البته دیدگاه­‌های دیگری نیز درباره‌ی چگونگی جامعه‌­شناسی اسلامی جریان دارد که از آن جمله می‌­توان به دیدگاه دکتر حسین کچوییان پرداخت که معتقد است جامعه­‌شناسی علم نیست، بلکه نوعی گفتمان است. از دیدگاه برخی نیز جامعه­‌شناسی اسلامی همان علم عام جامعه­‌شناسی است که تنها به موضوعات اسلامی می­‌پردازد و از منظر برخی دیگر، جامعه­‌شناسی اسلامی آن بخش از علم جامعه­‌شناسی رایج است که توسط آیات و روایات نیز تأیید شده باشد؛ اما به نظر می‌­رسد دیدگاه حجت‌الاسلام دکتر پارسانیا، بر خلاف دیدگاه­‌های تقلیل­‌گرایانه‌ی دیگر، قابلیت توسعه و کارآمدی بیش‌تری داشته باشد.

دکتر پارسانیا در کتاب اخیر خود با عنوان «جهان­‌های اجتماعی»، که در اسفندماه گذشته منتشر شده است، ذیل سه عنوان به علوم اجتماعی پرداخته است. بخش اول کتاب با عنوان «کنش و دانش اجتماعی» به مباحث مقدماتی پرداخته است. این بخش با تعریف علوم انسانی و علوم طبیعی آغاز و در میانه، به تعریف علوم اجتماعی و رابطه‌ی آن با فرهنگ و تاریخ پرداخته و در نهایت، به بیان مختصر آفاق علوم اجتماعی در جهان اسلام ختم شده است. مهم‌­ترین فصل کتاب را بخش دوم با عنوان «جهان­‌های اجتماعی» که نام کتاب نیز از آن برگرفته شده است تشکیل می­‌دهد. پارسانیا در این بخش سعی دارد مبانی علوم اجتماعی برگرفته از فلسفه‌ی صدرایی را به اختصار شرح کند؛ نقطه‌ی اوج تلاش او برای این تبیین صدرایی، فصلی با عنوان «تکاپوی وجودی انسان و جهان­‌های اجتماعی» است که به تبیین جهان واحد، جهان­‌های متعدد و تکاپوی انسانی در میان این جهان­‌ها پرداخته است.

چکیده­‌نویسی پارسانیا در این بخش، هم نقطه‌ی قوت و از جهتی هم نقطه‌ی ضعف کتاب به شمار می­‌آید. برای مخاطب عمومی که می­‌خواهد از نظرگاه حجت‌­الاسلام پارسانیا سر درآورد، این بیان کوتاه، جذاب و گیراست، اما محققی را که مشتاقانه به امکان تولید علوم اجتماعی مبتنی بر اسلام علاقه‌مند است سیراب نمی­‌کند. چه بسا لازم بود سرفصل­‌های بخش دوم کتاب، در بخش سوم نیز به صورت جزئی‌­تر ادامه می­‌یافت و مؤلف کتاب، به مسائل انضمامی‌­تر و جزئی­‌تری ورود پیدا می‌­کرد.

بخش سوم کتاب با عنوان «شناخت اجتماعی» ادامه می­‌یابد. پارسانیا در این بخش به مبانی معرفتی علوم اجتماعی جدید پرداخته و در پایان کتاب، شناخت اجتماعی وحیانی و شناخت اجتماعی در قرآن و علوم اجتماعی وحیانی را تشریح کرده است.

«جهان­‌های اجتماعی» تازه­‌ترین کتاب این عضو هیئت‌علمی دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران است که می‌­تواند کتابی جذاب برای دانشجویان رشته­‌های علوم انسانی و علوم اجتماعی دانشگاه­‌ها و نیز علاقه‌مندان به مباحث علوم انسانی اسلامی باشد. همچنین می­‌تواند سرفصل­‌هایی را برای تحقیقات آینده درباره‌ی علوم­ اجتماعی اسلامی بر مبنای فلسفه‌ی اسلامی پیشنهاد دهد. همچنین با توجه به قطع صمیمی کتاب ‌(قطع بیروتی که این سال­‌ها کم‌تر مورد توجه ناشرین واقع شده است) و فصل­‌بندی منظم و قلم روانی که حجت‌الاسلام پارسانیا در این کتاب به کار بسته است، به خوبی انتظار علاقه‌مندان به آثار مؤلف، برای مطالعه‌ی کتابی خوش­خوان و روان، برآورده خواهد شد.

کد خبر : 1209
تاريخ ثبت خبر : 21 شهریور 1393
ساعت بارگزاری خبر : 17:07

دیدگاه شما

( الزامي ) (الزامي)