«جمعیت» اسلامی علیه «فردیت» سرمایه داری/ عدالت، کلید مهدویت!

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه به نقل از کانال جامعه شناسی اسلامی، کیوان سلیمانی پژوهشگر جامعه شناسی در یادداشتی نوشت:

یکی از بزرگترین خطرهایی که اسلام برای نظام سرمایه داری ایجاد می کند ناشی از خصلت جمع گرایانه آن است؛ علاوه بر «معنویت» و «عدالت»، «جمعیت» نیز متغیری مهم با «هویت» مستقل است که از سوی اسلام مورد توجه ویژه قرار گرفته و در تضاد با فردگراییِ آیین سرمایه داری است. عنصر جمعیت در تحقق معنویت و عدالت هم نقش کلیدی دارد.

فردگرایی از اصول محوری سرمایه سالاری مدرن است. سرمایه داری اقتصادی و فرهنگی بر فردگرایی و جمع زدایی هر چه بیشتر تأکید دارد، فردهایی پراکنده در فرهنگ متکثر و اقتصاد خودخواهانه. در مثالی ساده این پراکنده سازی ذهنی و عینی، مشابه تفرقه افکنی و پراکنده سازی سربازان یک لشگر نظامی و سپس سلطه و مدیریت بر آن است!

اسلام به شدت بر جمع گرایی تأکید می کند، از سطح خرد اخوت و خانواده تا قومیت و محله تا جماعت و مدینه و تا جمهوریت و جهان اسلامی. البته صرف جمعیت فاقد ماهیت و ارزش مستقل است اما عامل و زمینه تحقق مطلوب هدف مستقل «معنویت در ضمن عدالت» است. در آیین اسلام، هم عدالتخواهی و قیام به قسط با تمام راهبردهای درونی همچون زکات و انفاق و جهاد با فقر و فساد و تبعیض، جمعی است و هم معنویت و عبادت همچون نماز و حج و زیارت و حتی اعتکاف.

جالب است که در سلوک صحیح عرفان اسلامی هم تأکید زیادی بر توجه به اجتماع از یک سو و تأکید بر رفیق و جمع سلوکی و جمع از سوی دیگر شده است. اسلام فراتر از «عرفان اجتماعی» که سلوک فردی در ضمن جمع است، بر «عرفان جمعی» که سلوک عارفانه جمعی است نیز تأکید میکند، سفر نهایی و چهارم عارف کامل حقیقی در «بازگشت» به جمع برای هدایت سلوک جمعی تعریف شده و در واقع تلاشی است در جهت نوعی «عرفان جمعی» به سمت ساخت «جمعی عرفانی».

با این همه، اسلام تأکید بر فردگرایی بسیار دقیق و حداکثری البته صحیحی نیز دارد که کاملا در نقطه مقابل فردگرایی کثرتگرای حول توهمات و نیازهای کاذب و خودخواهی های مادی سرمایه داری است، «انسان اسلامی» در عین فدای جمع و در خدمت جمع بودن، می داند که در حقیقت امر تنهاست و گویی خدا تنها او را خلق کرده و باید فقط به خود بپردازد و همه فعالیت های اجتماعی خود را نیز در راستای ارتباط خود با خدا تحقق ببخشد.

اهتمام به تقویت «هویت جمعی» اسلامی در جمهوری اسلامی و همچنین جماعت های اسلامی کشورهای مختلف جهان در جهت تحقق آرمان جهان معنوی عادلانه اسلام، مأموریت مهم افراد، جمعیت ها، جوامع و جمهوری اسلامی است. اهتمام جمعی به مسئله عدالت توحیدی با تمام ابعاد و جوانب، راهبرد مبارزاتی گذر از جهان ظالمانه فردگرایانه ماتریالیستی سرمایه داری، و حرکت به سمت معنویت جمعی حداکثری و تشکیل هویت جهانی اسلامی در عصر مهدویت است.

انتهای پیام/